“Örgütsel Güvenin Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi: Tekstil Sektörü Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma”

Yıl 2008, Cilt: 15 Sayı: 2, 163 - 178, 01.06.2008

Yavuz Demirel Şebnem Aslan

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile Örgütsel Bağlılık ve Mesleğe Bağlılık Arasındaki İlişkilerin Araştırılması

Öz

Araştırmanın temel amacı, örgütsel vatandaşlık davranışı (ÖVD) ile örgütsel bağlılık ve mesleğe bağlılık arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Bu amaçla, Afyon ilinde çeşitli hastanelerde çalışan toplam 225 hemşireyle araştırma yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda; hemşirelerin mesleğe duygusal bağlılıklarıyla, ÖVD’ı arasında pozitif yönde anlamlı ilişki tespit edilmiştir. Ancak hemşirelerin örgüte bağlılıklarıyla ÖVD’ı arasında anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir. Diğer boyutlar araştırmada tartışılmaktadır

Anahtar Kelimeler

Örgütsel vatandaşlık, örgütsel bağlılık ve mesleğe bağlılık

Kaynakça

• ALPAR, Reha (2001), Spor Bilimlerinde Uygulamalı İstatistik, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• ALLEN, Natalie J. ve Grisaffe, Douglas B. (2001), “Employee Commitment to The Organization and Customer Reactions Mapping The Linkages”, Human Resource Management Review, 11, 209–236.
• BATEMAN, Thomas S. ve DENNIS, Organ, W. (1983), “Job Satisfaction and The Good Soldier: The Relationship Between Affect and Employee Citizenship”, Academy of Management Journal, 26, 587-595.
• BAYSAL, Ayşe Can, PAKSOY, Mahmut (1999), “Mesleğe ve Örgüte Bağlılığın Çok Yönlü İncelemesinde Meyer-Allen Modeli”, İ.Ü. İşletme Fakültesi Dergisi, 28, 1,7–15.
• BECKER, H. S., (1960), “Notes on The Concept of Commitment”, American Journal of Sociology, 66 (1), 32-40.
• BEYDAĞ, Kerime D. ve ARSLAN, Hediye, (2008), “Kadın Doğum Kliniklerinde Çalışan Ebe ve Hemşirelerin Profesyonelliklerini Etkileyen Faktörler”, Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 3 (7), 75–87.
• BLAU, Gary (2003), “Testing for A Four-Dimensional Structure of Occupational Commitment”, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 76, 469–488.
• BRIEF, A.P. ve MOTOWILDO, S.J. (1986), “Prosocial Organizational Behavior”, Academy of Management Review, 11, 710–725.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., (2003), Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, Geliştirilmiş 3. Baskı, Ankara: Pegem Yayıncılık.
• CARMELI, Abraham ve ÇOLAKOĞLU, N. Sıdıka (2005), “The Relationship Between Affective Commitment and Organizational Citizenship Behaviors: The Moderating Role of Emotional Research on Emotion in Organizations, 1, 77–93. Intelligence”,
• COHEN, Aaron (2006), “The Relationship Between Multiple Commitments and Organizational Citizenship Behavior in Arab and Jewish Culture”, Journal of Vocational Behavior, 69, 105–118.
• ÇAKIR, Özlem (2001), İşe Bağlılık Olgusu ve Etkileyen Faktörler, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• ÇAM, Olcay, AKGÜN, Ebru, GÜMÜŞ, B. Aysun, BİLGE, Ayşegül ve KESKİN, Ü. Gülseren, (2005), “Bir Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesinde Çalışan Hekim ve Hemşirelerin Klinik Ortamlarını Değerlendirmeleri ile İş Doyumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 6, 213–220.
• ÇELİK, Mazlum (2007), Örgüt Kültürü ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı-Bir Uygulama-, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erzurum.
• ÇÖL, Güner (2004), “İnsan Kaynakları Örgütsel Bağlılık Kavramı ve Benzer Kavramlarla İlişkisi”, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, www.isguc.org 6, 2. Erişim. 06.08.2006.
• DENNIS, W. Organ ve KATHERINE, Ryan, (2006), “A Meta-Analttic Review Of Attitudinal And 48 (4), 775 – 802.
• DURNA Ufuk ve EREN Veysel, (2005), “Üç Bağlılık Unsuru Ekseninde Örgütsel Bağlılık”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6 (2), 210–219.
• GEORGE, J.R. ve BRIEF, Arthur (1992), “Feeling Good: A Conceptual Analysis of The Mood at Work or Organizational Spontaneity Relationship”, Psychological Bulletin, 112 (2), 310– 329.
• GOLEMAN, Daniel (2000), İşbaşında Duygusal Zekâ, İkinci Baskı, İstanbul: Varlık Yayınları.
• GRAHAM, Jill W. (2000), “Promoting Civic Virtue Organizational Citizenship Behavior: Contemporary Questions Rooted in Classical Quandaries From Political Philosophy”, Human Resource Management Review, 10 (1), 61–77.
• HREBINIAK, L.G. ve ALUTTO, J.A. (1972) “Personal and Role-Related Factors in The Development of Organizational Commitment”, Administrative Science Quarterly, 17, 555–573.
• İŞBAŞI, Ö. Janset(2000), “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı: Farklı Ölçeklerin Uygulanabilirliğine İlişkin Bir Çalışma”, 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 359–372.
• JENKINS, David (2005), Examining The Relationships Between The Satisfaction of Basic Psychological Needs, Employee Well-Being,& Commitment, Unpublished Master Dissertation, Carleton University, Ottowa, Ontorio.
• KAMER, Meltem (2001), “Örgütsel Güven, Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına Etkileri”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• KANTER, R.M. (1968), “Commitment and Social Organization: A Study of Commitment Mechanisms in Utopian Communities”, American Sociological Review, 33 (4), 499-517.
• KATZ, Daniel ve KAHN, Robert L. (1966), The Social Psychology of Organizations, New York: Wiley.
• KAUFMAN, J.D., STAMPER, C.L. ve P.E. TESLUK (2001), “Do Supportive Organizations Make for Good Corporate Citizens”, Journal of Managerial Issues, 13 (4), 436–450.
• KÖSE, Sevinç, KARTAL, Burak ve KAYALI, Nilgün (2003), “Örgütsel Vatandaşlık Kavramı Ve Tutuma İlişkin Faktörlerle İlişkisi Üzerine Bir Araştırma”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20, 1-19.
• MACKENZIE, Scott, B., PODSAKOFF, Philip, M. ve Richard, FETTER, (1993), “The Impact of Organizational Citizenship Behavior on Evaluations of Salaesperson Performance”, Journal of Marketing, 57 (1), 70-80.
• MEYER, John P. ve ALLEN, Natalie J. (1984), “Testing The Side-Bet Theory of Organizational Commitment: Some Methodological Consideretions”, Journal of Applied Psychology, 69 (3), 372–378.
• MEYER, John P., BOBOCEL, R. ve Natalie J., ALLEN (1991), “Development of Organizational Commitment During The First Year of Employment: A Longitudinal Study of Pre-And Post-Entry Influences”, Journal of Management, 17 (4), 717-733.
• MEYER, John P., ALLEN, Natalie J. ve C.A., SMITH (1993), “Commitment to Organizations and Occupations: Extension and Test of A Three-Component Conceptualization”, Journal of Applied Psychology, 78, 538-551.
• MOWDAY, R.T., PORTER, L.W. ve R.M., STEERS, (1982), Employee Organizations Linkages: The Psychology of Commitment, Absenteeism and Turnover, New York, Academic Press.
• MOWDAY, R. T., (1998), “Reflections on The Study and Relevance of Organizational Commitment”, Human Resource Management Review, 8 (4), 387-401.
• ORGAN, Dennis, W. (1988), Organizational Citizenship Behavior: The Good Soldier Syndrome, Lexington, M. A.: Lexington Books.
• ORGAN, Dennis, W. ve KONOVSKY, Mary (1989), “Cognitive Versus Affective Determinants of Organizational Citizenship Behavior”, Journal of Applied Psychology, 74 (1), 157- 164.
• ORGAN, Dennis, W. (1997), “Organizational Citizenship Behavior: It’s Construct Clean-Up Time”, Human Performance, 10 (2), 85–97.
• ORGAN, Dennis W. ve RYAN, K.A. (1995), “Meta-Analytic Review of Attitudinal and 48, 775–782.
• ÖRS, Mukaddes, ACUNER, Ahmet M., SARP, Nilgün ve ÖNDER, Ömer R. (2003), “Hastanelerde Çalışan Hekimler ile Hemşirelerin Örgütlerine Bağlılıklarına İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi”, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 56 (4), 217-224.
• PODSAKOFF, Philip M., MACKENZIE, Scott B., MOORMAN, Robert H., Richard, FETTER (1990), Transformational Leader Behaviors and Their Effects on Followers' Trust in Leader, Satisfaction, and Organizational Citizenship Behaviors, The Leadership Quarterly, 1 (2), 107–142.
• PODSAKOFF, Philip M. ve MACKENZIE, Scott B. (1994), “Organizational Citizenship Behaviors and Sales Unit Effectiveness”, Journal of Marketing Research, 31, 351-363.
• PODSAKOFF, Philip M., MACKENZIE, S.B., PAINE, J.B. ve D.G., BACHRACH (2000), “Organizational Citizenship Behaviors: A Critical Review of The Theoretical and Empirical Literature and Suggestions for Future Research”, Journal of Management, 26 (3), 513–563.
• PILLAI, Rajnandini, SCHRIESHEIM, Chester A. ve Eric S., WILLIAMS (1999), “Fairness Perceptions and Trust as Mediators for Transformational and Transactional Leadership: A Two-Sample Study”, Journal of Management, 25 (6), 897-933.
• POWELL, D., M. ve MEYER, J. P. (2004), “Side-Bet Theory and The Three-Component Model of Organizational Commitment”, Journal Of Vocational Behavior, 65, 157-177.
• RITZER, G. ve TRICE, H. M. (1969), “An Empirical Study of Howard Becker’s Side-Bet Theory”, Social Forces, 47, 475–479.
• SCHAPPE, Stephen. P. (1998), “The Influence Of Job Satisfaction, Organisational Commitment, and Fairness Perceptions on Organizational Citizenship Behavior”, The Journal of Psychology, 132 (3), 277–290.
• SHORE, L. McFarlane ve WAYNE, J. Sandy (1993), “Commitment and Employee Behavior: Comparison of Affective Commitment and Continuance Commitment With Perceived Organizational Support”, Journal of Applied Psychology, 78 (5), 774–780.
• STEERS, R. (1981), Introduction to Organizational Behavior, Glenview, Illiniis: Scott, Froesman and Company. ŞİMŞEK, Şerif ve ASLAN, Şebnem (2007), “Mesleki ve Örgütsel Bağlılığın, Temel İş Özellikleri, Rol Stresi, Örgüte İlişkin Davranışsal Sonuçlar, İş ve Yaşam Doyumuyla İlişkilerinin Araştırılması, (Hemşire Grubu Araştırması)”, 15. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 25–27 Mayıs, 725–734.
• TSUI, Anne S., PEARCE, Jone, L., PORTER, Lyman, W. ve TRIPOLI, Angela, M., (1997), “Alternative Approaches to The Employee-Organization Relationship: Does Investment in Employees Pay Off?”, Academy of Management Journal, 40, 1089-1121.
• VANDENBERG, Robert J. ve SCARPELLO, Vida (1994), “A Longitudinal Assessment of The Determinant Relationship Between Employee Commitments to The Occupation and The Organization”, Journal of Organizational Behavior, 15, 535–547.
• WASTI, Arzu (2000), “Örgütsel Bağlılığı Belirleyen Evrensel ve Kültürel Etmenler: Türk Kültürüne Bir Bakış, Türkiye’de Yönetim, Liderlik ve İnsan Kaynakları Uygulamaları”, (Eds.) Aycan Z. (2000), Türkiye’de Yönetim, Liderlik ve İnsan Kaynakları Uygulamaları Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 21, 201–223.
• WASTI, Arzu (2003), “Kültürlerarası Çalışmalarda Yöntem: Örgütsel Bağlılık Yazınından Dersler”, Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3 (2), 125–145.
• WASTI, Arzu (2005), “Commitment Profiles: Combinations of Organizational Commitment Forms and Job Outcomes”, Journal of Vocational Behavior, 67, 290–308.
• WIENER, Y. (1982), “Commitment in Organizations: A Normative View”, Academy of Management Review, 7, 418–428.
• WILLIAMS, Larry J. ve ANDERSON, Stella E. (1991), “Job Satisfaction and Organizational Commitment as Predictors of Organizational Citizenship and In-Role Behaviors”, Journal of Management, 17 (3), 601–617.