Yükseköğretimin Finansmanı ve Türkiye İçin Yükseköğretim Finansman Modeli Önerisi

Yıl 2012, Cilt: 19 Sayı: 1, 91 - 104, 01.03.2012

Haşim Akça

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Yükseköğretimin Finansmanı ve Türkiye İçin Yükseköğretim Finansman Modeli Önerisi

Öz

Yükseköğretim karma malı, niteliği itibariyle kullanıcısına doğrudan ve topluma dolaylı yarar sağlayan bir hizmettir. Bu nedenle yükseköğretim hizmetinde sürekliliğin sağlanması gereklidir. Toplumsal gelişmenin temel dinamiklerini harekete geçirecek olan yükseköğretim kurumları bu kapsamda topluma yol gösterici rol oynamalıdır. Sağlamış olduğu pozitif dışsallığın toplum üzerindeki etkilerinin ülkenin gelişmesi ve kalkınmasına yansıması üniversitelerin görevleri arasındadır. Üniversitelerin bu rolü üstlenirken karşılaştıkları en önemli sorun finansman sorunudur. Yükseköğretimin finansmanında genellikle kamu kaynakları kullanılmaktadır. Kamu kaynakları ile birlikte dünyanın birçok bölgesinde alternatif kaynaklar kullanılmaya başlanmıştır. Bazı ülkeler yükseköğretim hizmetinin finansmanına hizmetten yarar sağlayanlarında katılmalarını isteyerek bu yönde uygulamalar yapmaktadır. Bazı ülkeler ise yükseköğretimi kamusal mal olarak kabul edip kamu sektörü tarafından sunmaya devam etmektedir. Ancak son zamanlarda kamu kaynaklarının kullanımı ile etkinliğin sağlanamadığı üzerine düşünceler yaygınlaşmış ve bunun üzerine alternatif finansman kaynakları araştırılmaya başlanmıştır. Bu finansman yöntemlerinden birisi de gelire bağlı kredi sistemi adı verilen öğrenci borçlanma yöntemidir. Bu yöntemle kamu sektörü üzerindeki finansman yükü azalarak hizmetten yararlanan öğrenciler yükseköğretimin hizmetinin maliyetinin bir kısmını üstlenecektir

Anahtar Kelimeler

Eğitim Harcamaları, Yükseköğretimin Finansmanı, Gelire Bağlı Kredi

Kaynakça

• Akalın, G. (2006), Kamu Ekonomisi, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara.
• Akalın, G. (1997), “Üniversite Harçları: Türkiye’de Yükseköğretim Hizmetinin Fiyatlandırılması”,
• Amme İdaresi Dergisi, Cilt 30, Sayı 3, Eylül, ss: 49-76. Akça, H. (2011), Devleti Ekonomiye Çeken Nedenler, Kamu Maliyesi, içinde, (Ed. Karayılmazlar,
• E.), Lisans Yayıncılık. Barr, WSP/94,<www.econ.lse.ac.uk/staff/nb/Barr_WSPDP_94.pdf.>, (Erişim.Tarihi: 18.03.2011).
• Barr, N. (1993), “Alternative Funding Resources for Higher Education”, Economic Journal, Vol. , No. 418, May, pp:718-728.
• Barr, N. (1997), “Developments:Student Loans: Towards a New Public/Private Mix”, Public Money &
• <http://www.informaworld.com/smpp/title~db=all~content=g907334449>, 03.2011).
• Blaug, M. (1976), An Introduction to The Economics of Education, Penguin Books, Harmondworth.
• Brubacher, J.S. (1970), “The Theory of Higher Education”, The Journal of Higher Education, Vol. (2), Feb., pp: 98-115. J. (1993),
• “Paying for Learning”, Discussion Paper, Management, July-September.Vol.17, Sayı:3, pp: (Erişim Tarihi: Chapman, B. (2005), “Income Contingent Loans for Higher Education: International Reform”, The Australian National University, Centre for Economic Policy Research, Discussion Paper, No.491, June.
• Chapman, B. ve Ryan, C. (2002), “Income Contingent Financing of Student Charges for Higher
• Education: Assessing the Australian Innovation.” The Australian National University, Centre for Economic Policy Research, Discussion Paper, No.449, May. Courtioux, P. (2008), “How Income Contingent Loans could affect Return to Higher Education: a microsimulation
• <http://ideas.repec.org/p/pra/mprapa/14246.html>, (Erişim Tarihi: 22.03.2011)
• Çolak, M. (2010), “Eğitim ve Beşeri Sermayenin Kalkınma Üzerine Etkisi”, Kamu-İş Dergisi, C.3, ss: 109-125.
• DPT (2011), 2011 Yılı Programı, <http://www.dpt.gov.tr/>, (Erişim Tarihi: 18.03.2011).
• Ergen, Z. (2006), “Yükseköğretim Karma Malının Niteliği ve Finansmanı Üzerine”,
• SosyoEkonomi Dergisi, Ocak-Haziran, ss:11-24. Guillemette, Y. (2006) “The Case for Income-Contingent Repayment of Student Loans” The Education Papers, Commentary, No: 233, May, C.D. Howe Institute
• Miles, B. ve Zimmerman, D. (1997), “Reducing Costs and Improving Efficiency in the Student
• Loan Program”, National Tax Journal, Vol.50, pp: 541-56, September. Mutluer, K., M. (2008), Türkiye’de Yükseköğretimin Başlıca Sorunları ve Sorunlara Çözüm
• Önerileri, Maliye Bakanlığı, SGB. Yayınları No.2008/380, Ankara.
• OECD (2004), Handbook for Internationally Comparative Education Statistics: Concepts,
• Standards, Definitions and Classifications, OECD. ÖSYM html>, (Erişim Tarihi: 22.03.2011).
• Poterba, J. M. (1994), Government Interventıon in the Markets For Educatıon and Health Care:
• How and why?, NBER Working Paper, No.4916.
• Saygılı, Ş., Cihan, C. ve Yavan, A., Z. (2005), “Eğitim ve Büyüme”, Türkiye için Sürdürülebilir
• Büyüme Stratejileri Konferansı İçinde, Tüsiad Yayınları, Yayın No. Tüsiad-T/2005-06/401.
• Shen, H. ve Ziderman, A. (2009), “Student Loans Repayment and Recovery: International
• Comparisons”, Higher Education, Sayı.57, Mart, pp: 315-333. Söyler, İ. (2009), “Yükseköğretimin Finansmanı: Yeni Beklentiler ve Hedefler Işığında Normatif
• Bir Yaklaşım”, Sayıştay Dergisi, Sayı. 72, ss: 3-27. Türkmen, F. (2009), Yükseköğretim Sistemi için Bir Finansman Modeli Önerisi, DPT Yayın No:
• Vossensteyn, H. (2009), “Challenges in Student Financing: State Financial Support to Students – A Worldwide
• <http://www.informaworld.com/smpp/title~content=t713423578>, (Erişim Tarihi: 28.03.2011).
• YÖK (2007), Türkiye’nin Yükseköğretim Stratejisi, YÖK Yayın No. 2007/1, Ankara. , (2011), ÖSYS Üniversitelere Göre Kontenjan Yerleşen Sayıları, Perspective”, Higher Education in Europe, Vol.34, No.2, July.