Avrupa Birliği Döngüsündeki Ülkelerin Sağlık Sistemleri Performanslarının Karşılaştırılması

Yıl 2018, Cilt: 25 Sayı: 3, 811 - 835, 28.12.2018

Mesut Teleş , Cuma Cakmak Murat Konca

https://doi.org/10.18657/yonveek.381561

Cited By: 8

Öz

Sağlık
sistemlerinin başarısını engelleyen faktörler, teknik sınırlılıklardan ziyade
sistemsel başarısızlıklarıdır, yani sağlık sistemlerinin başarısızlığının temel
sebebi bilgi eksikliği değil, bilinenin tam olarak uygulanamamasıdır. Bu durum
sağlık sistemlerinin mevcut performanslarını karşılaştırmayı ve bu sistemlerin
potansiyellerini nasıl hayata geçirebileceklerini tartışmayı gerektirmektedir.
Bu kapsamda bu çalışmada Avrupa Birliği (AB) döngüsündeki ülkelerin sağlık
sistemlerinin verimlilik performansları veri zarflama analizi (VZA) ile
karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma yapılmadan önce kümeleme analizi yapılarak
karşılaştırılan ülkelerin kendi içinde homojen, aralarında ise hetorojen
olmaları sağlanmıştır. Çalışma kapsamında hem kümelere göre hem de AB
döngüsündeki ülkelerin tamamına göre VZA yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Sistemleri, Performans, Kümelem Analizi, Veri Zarflama Analizi

Kaynakça

• AB Bakanlığı, (2017). Erişim Tarihi 13 Aralık 2017, http://www.ab.gov.tr/109.html
• Akkuş, Z., Sanisoğlu, S. Y., Akyol, M. ve Çelik, M. Y. (2006). Değişken Yapılarına Göre İstatistiksel Yaklaşım. Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, (33)2, 101-104.
• Alkan, H. (2012). Kümeleme Analizi İle Elektrik Tüketiminin Sınıflandırılması. (Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Alpar, R. (2013). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemler, 4. Baskı, Ankara, Detay Yayıncılık.
• Asandului, L., Roman, M. ve Fatulescu, P. (2014). The Efficiency of Healthcare Systems in Europe: A Data Envelopment Analysis Approach. Procedia Economics and Finance, 10, 261-268.
• Aslan, Ş. (2007). Performans Ölçümünde Kıyaslama Yöntemi Olarak Veri Zarflama Analizinin Kullanımı: Türkiye Şeker Fabrikaları Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 383-396
• Ayanoğlu, Y., Atan, M. ve Beylik, U. (2010). Hastanelerde Veri Zarflama Analizi (VZA) Yöntemiyle Finansal Performans Ölçümü ve Değerlendirilmesi. Sağlıkta Performans ve Kalite, 2, 40-62.
• Bal, V. ve Bilge, H. (2013). Eğitim ve Araştırma Hastanelerinde Veri Zarflama Analizi İle Etkinlik Ölçümü. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(2), 1-14.
• Banker, R. D., Charnes, A. ve Cooper, W. W. (1984). Some Models for Estimating Technical and Scale Inefficiencies in Data Envelopment Analysis. Management Science, 30(9), 1078-1092.
• Behdioğlu, S. ve Özcan, A. G. G. (2009). Veri Zarflama Analizi ve Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 301-326.
• Boles, J.S., Donthu, N. ve Lohtia, R. (1995). Salesperson Evaluation Using Relative Performance Efficiency: The Application of Data Envelopment Analysis. Journal of Personal Selling and Sales Management, 15(3), 31-49.
• Charnes, A., Cooper, W. ve Rhodes, E. (1978). Measuring the Efficiency of Decision Making. European Journal of Operational Research, 2(6), 429–44.
• Charnes, A., Cooper, W. ve Rhodes, E. (1981). Evaluating Program and Managerial Efficiency: An Application of Data Envelopment Analysis to Program Follow Through. Management Science, 27(6), 668-697.
• Charnes, A., Cooper, W., Lewin, A. Y. ve Seiford, L. (1994). Data Envelopment Analysis: Theory, Methodology And Applications, London, Kluwer.
• Cooper, W. Seiford, L. M. ve Tone, K. (2007). Data Envelopment Analysis, Second Edition, New York, Springer.
• Çelebi, A. K. ve Cura, S. (2012). Etkinlik Göstergeleri Açısından Sağlık Sistemleri: Karşılaştırmalı Bir Analiz. Maliye Dergisi, 164, 47-67.
• Demir, P., Derbentli, Ö. ve Sakarya, E. (2012). Kars İlinde Bulunan Mandıraların Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi İle Ölçülmesi. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 18 (2), 69-176.
• Farrell, M. J. (1957). The Measurement of Productive Efficiency. Journal of the Royal Statistical Society Series A (General), 120(3), 253-290.
• Golany, B. ve Roll, Y. (1989). An Application Procedure for DEA. Omega, 17 (3), 237-250.
• Gülsevin, G. ve Türkan, A. H. (2012). Afyonkarahisar Hastanelerinin Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi 12(2), 1-8.
• Güran, M. C. ve Tosun, M. U. (2005). Türkiye Ekonomisinin Makroekonomik Performansı: 1951-2003 Dönemi İçin Parametrik Olmayan Bir Ölçüm. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60(4), 89-115.
• İlkay, M. S. ve Doğan, N. Ö. (2009). Veri Zarflama Analizi İle Kapadokya Bölgesindeki Belediyelerin Etkinlik Ölçümü: 2004 ve 2008 Yıllarına İlişkin Bir Karşılaştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32, 191-218.
• Kocaman, A.M., Mutlu, M. E., Bayraktar, D. ve Araz, Ö. M. (2012). OECD Ülkelerinin Sağlık Sistemlerinin Etkinlik Analizi. Endüstri Mühendisliği Dergisi, 23(4), 14-31.
• Köktaş, M. A. (2014). Sağlık Ekonomisi, Ankara, 657 Yayınevi.
• LaPlante, A. E. ve Paradi, J. C. (2015). Evaluation of Bank Branch Growth Potential Using Data Envelopment Analysis. Omega, 52, 33-41.
• Lorcu, F., ve Bolat, B. A. (2012). Comparison Member and Candidate Countries to the European Union by Means of Main Health Indicators. China-USA Business Review, 11(4).
• Narcı, H. Ö. (2012). Sağlık Kurumlarında Verimlilik Ölçümü ve Yöntemleri, İsmet Şahin ve Narcı H.Ö. (Eds.) Sağlık Kurumlarında Operasyon Yönetimi, Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını.
• OECD, (2015). Health at a Glance 2015: OECD Indicators, Paris, OECD Publishing.
• OECD, (2017). Erişim Tarihi 30 Kasım 2017, http://www.oecd.org/health/
• OECD, (2017). Erişim Tarihi 30 Kasım 2017, http://www.oecd.org/health/health-at-a-glance-europe-23056088.htm
• Okursoy, A. ve Özdemir, M. (2015). Veri Zarflama Analizinde Homojen Olmayan Karar Verme Birimi Problemi için Kümeleme Analizi Yaklaşımı. Ege Akademik Bakış, 15(1), 81-90.
• Özdamar, K. (2013). Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi, Cilt 2, 9. Baskı, Ankara, Nisan Kitapevi.
• Öztürk, F. (2012). Kümeleme Analizi ve Uygulaması. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.
• Preker, A. S. ve Carrin, G. (2004). Health Financing for Poor People: Resource Mobilization And Risk Sharing, Washington D.C., The World Bank.
• Rosko, M. D. (1990). Measuring Technical Efficiency in Health Care Organizations. Journal of Medical Systems, 14(5), 307-322.
• Sarı, Z. (2015). Veri Zarflama Analizi ve Bir Uygulama. (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Songur, C. (2016). Sağlık Göstergelerine Göre Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü Ülkelerinin Kümeleme Analizi. Sosyal Güvenlik Dergisi, 6(1), 197-224
• Sümbüloğlu, K. (2000). Sağlık Alanına Özel İstatistiksel Yöntemler, 6. Baskı, Songür Yayıncılık, Ankara.
• Şahin, İ. (1998). Sağlık Bakanlığı Hastanelerinin İllere Göre Karşılaştırmalı Verimlilik Analizi: Veri Zarflama Analizine Dayalı Bir Uygulama. (Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Şahin, İ. (1999). Sağlık Kurumlarında Göreceli Verimlilik Ölçümü: Sağlık Bakanlığı Hastanelerinin İllere Göre Karşılaştırmalı Verimlilik Analizi. Amme İdaresi Dergisi, 32(2), 124-145.
• Tekin, B. (2015). Temel Sağlık Göstergeleri Açısından Türkiye’deki İllerin Gruplandırılması: Bir Kümeleme Analizi Uygulaması. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(2), 389-416.
• Uğurluoğlu, Ö. ve Çelik, Y. (2005). Sağlık Sistemleri Performans Ölçümü, Önemi ve Dünya Sağlık Örgütü Yaklaşımı. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 8(1), 3-29.
• WHO, (2000). The World Health Report 2000: Health Systems: Improving Performance, Switzerland, WHO.
• WHO, (2017). Erişim Tarihi 30 Kasım 2017, http://apps.who.int/gho/data/node.home
• WHO, (2017). Erişim Tarihi 30 Kasım 2017, http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0019/290440/Core-Health-Indicators-European-2015-human-resources-health.pdf?ua=1
• WHO, (2017). Erişim Tarihi 30 Kasım 2017, https://gateway.euro.who.int/en/indicators/hfa_540-6100-average-length-of-stay-all-hospitals/
• World Bank, (2017). Erişim Tarihi 30 Kasım 2017, http://databank.worldbank.org/data/reports.aspx?source=world-development-indicators
• Yıldırım, H. H. (2012b). Sağlık Harcamaları ve Sağlık Finansmanı. Hasan Hüseyin Yıldırım (Ed.) Sağlık Sigortacılığı, Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Yıldırım, H. H. ve Yıldırım, T. (2011). Avrupa Birliğine Üyelik Sürecinde Türkiye Sağlık Sektörü, 2. Baskı, Ankara, İmaj Yayınevi.
• Yılmaz, S. (2012). Türkiye’de Sağlık Harcamalarının Ekonomik Analizi ve OECD Ülkeleriyle Karşılaştırılması. (Yüksek Lisans Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.