BİST Sigortacılık (XSGRT) Endeksindeki Şirketlerin 2021 Yılı Finansal Performanslarının ÇKKV Yöntemleriyle Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 30 Sayı: 4, 787 - 815, 21.12.2023

Selahattin Bektaş

https://doi.org/10.18657/yonveek.1231282

Cited By: 2

Öz

Sigorta kavramı, gelecekte bireylerin veya kurumların karşılaşabilecekleri çeşitli maddi riskler veya beklenmedik bir şekilde gelişen olaylara karşı önceden alınan bir güvenlik tedbiri alma şekli olarak belirtilebilir. Bu çalışmanın amacı, XSGRT endeksinde bulunan sigorta şirketlerinin finansal performanslarını 2021 yılının dört çeyrek dönemi için değerlendirmektir. Bu doğrultuda sigorta şirketlerinin performans analizi için sekiz adet performans kriteri seçilmiştir. Çalışmanın analizi için MEREC, MABAC ve CoCoSo yöntemlerinden faydalanılmıştır. MEREC yöntemiyle ağırlıklar belirlenmiştir. MABAC ve CoCoSo yöntemiyle performans sıralaması yapılmıştır. MEREC Yöntemine göre, ilk çeyrekte sırasıyla en önemli üç kriter, Teknik Gelir Büyümesi, Fiyat Kazanç Oranı ve Aktif Kârlılığı olmuştur. İkinci çeyrekte sırasıyla en önemli üç kriter, Fiyat Kazanç Oranı, Hisse Başına Kâr ve Aktif Kârlılığı şeklinde tespit edilmiştir. Üçüncü çeyrekte en önem üç kriter sırasıyla, Teknik Gelir Büyümesi, Fiyat Kazanç Oranı ve Hisse Başına Kârdır. Son çeyrekte sırasıyla en önemli kriterler, Fiyat Kazanç Oranı, Aktif Kârlılığı ve Hisse Başına Kâr olmuştur. Sıralama Sonuçlarında, CoCoSo’ya göre, ilk çeyrekte en iyi performansı gösteren şirketin AKGRT olduğu, ikinci çeyrekte TURSG olduğu, üçüncü çeyrekte AKGRT olduğu ve son çeyrekte AGESA şirketinin olduğu tespit edilmiştir. MABAC’a göre, ilk çeyrekte en iyi performansı sergileyen şirketin AGESA olduğu, ikinci çeyrekte TURSG olduğu, üçüncü çeyrekte AGESA olduğu ve son çeyrekte ise TURSG şirketi şeklinde belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: MABAC Yöntemi, MEREC Yöntemi, CoCoSo Yöntemi, Sigorta Şirketleri, Performans Analizi, ÇKKV
JEL Sınıflandırması: G2, G20, G22.

Anahtar Kelimeler

MABAC Yöntemi, MEREC Yöntemi, CoCoSo Yöntemi, Sigorta Şirketleri, Performans Analizi, ÇKKV

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

YOK

Evaluation of the Financial Performance of the Companies in the BIST Insurance (XSGRT) Index in 2021 by MCDM Methods

Öz

The concept of insurance can be defined as a way of taking precautionary measures against various financial risks or unexpected events that individuals or institutions may encounter in the future. The purpose of this study is to evaluate the financial performances of insurance companies in the XSGRT index for the four quarters of 2021. Accordingly, eight performance criteria were selected for the performance analysis of insurance companies. MEREC, MABAC and CoCoSo methods were used for the analysis of the study. Weights were determined by the MEREC method. Performance ranking was made by MABAC and CoCoSo method. According to the MEREC Method, the three most important criteria in the first quarter were Technical Revenue Growth, Price Earnings Ratio and Return on Assets, respectively. In the second quarter, the three most important criteria were determined as Price Earnings Ratio, Earnings Per Share and Return on Assets, respectively. The three most important criteria in the third quarter are Technical Revenue Growth, Price Earnings Ratio and Earnings Per Share, respectively. In the last quarter, the most important criteria were Price Earnings Ratio, Return on Assets and Earnings Per Share, respectively. In the Ranking Results, according to CoCoSo, it was determined that the company with the best performance in the first quarter was AKGRT, TURSG in the second quarter, AKGRT in the third quarter, and AGESA in the last quarter. According to MABAC, the company with the best performance in the first quarter was AGESA, in the second quarter it was TURSG, in the third quarter it was AGESA, and in the last quarter it was the TURSG company.
Key Words: MABAC Method, MEREC Method, CoCoSo Method, Insurance Companies, Performance Analysis, MCDM
JEL Classification: G2, G20, G22.

Anahtar Kelimeler

MABAC Method, MEREC Method, CoCoSo Method, Insurance Companies, Performance Analysis, MCDM

Proje Numarası

YOK

Kaynakça

• Acar, M. (2019). Finansal Performansın Belirlenmesinde ve Sıralanmasında Topsis Çok Kriterli Karar Verme Yönteminin Kullanılması: Bıst Sigorta Şirketleri Uygulaması. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 11(21), 136-162. https://doi.org/10.14784/marufacd.623385
• Ağ, A. (2019). Analysis of Financial Performance by Data Envelopment Analysis Method of Insurance Companies Traded in BIST. Business & Amp; Management Studies: An International Journal, 7(5), 2656–2668. https://doi.org/10.15295/bmij.v7i5.1330
• Altıntaş, F. F. (2022). Avrupa Ülkelerinin Enerji İnovasyonu Performanslarının Analizi: Mabac ve Marcos Yöntemleri İle Bir Uygulama. İşletme Akademisi Dergisi, 3(2), 188–216. https://doi.org/10.26677/TR1010.2022.1027
• Altıntaş, F. F. (2022). G7 Ülkelerinin Siber Güvenlik Performanslarının Analizi: Entropi Tabanlı Mabac Yöntemi İle Bir Uygulama. Güvenlik Bilimleri Dergisi, 11(1), 263-286. https://doi.org/10.28956/gbd.1109776
• Ayçin, E. & Çakın, E. (2019). Ülkelerin İnovasyon Performanslarının Ölçümünde Entropi ve MABAC Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinin Bütünleşik Olarak Kullanılması. Akdeniz İİBF Dergisi, 19(2), 326-351. https://doi.org/10.25294/auiibfd.649275
• Aydın Ünal, E. (2019). Bütünleşik Entropi ve Edas Yöntemleri Kullanılarak Bist Sigorta Şirketlerinin Performansının Ölçülmesi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(4), 555-566. https://doi.org/10.29106/fesa.649946
• Aydın, Y. (2019). Türkiye'de Hayat\Emeklilik Sigorta Sektörünün Finansal Performans Analizi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(1), 107-118. https://doi.org/10.29106/fesa.536729
• Bayramoğlu, Y. D. D. M. F. & Başarır, Ö. G. D. Ç. (2016). Borsa İstanbul’da İşlem Gören Sigorta Şirketlerinin Karşılaştırmalı Finansal Performans Analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(4), 135-144. https://doi.org/10.18037/ausbd.415568
• Bektaş, S. (2022). Türk Sigorta Sektörünün 2002-2021 Dönemi için Merec, Lopcow, Cocoso, Edas Çkkv Yöntemleri ile Performansının Değerlendirilmesi. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 16(2), 247-283. https://doi.org/10.46520/bddkdergisi.1178359
• Bektaş, S. (2022). Türk Sigorta Sektörünün 2002-2021 Dönemi için MEREC, LOPCOW, COCOSO, EDAS ÇKKV Yöntemleri ile Performansının Değerlendirilmesi. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 16(2), 247-283. https://doi.org/10.46520/bddkdergisi.1178359
• Çakır, S. (2016). Türk Sigortacılık Sektöründe Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri (ÇKKV) ile Performans Ölçümü: BİST Uygulaması. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(1), 127-147. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cuiibfd/issue/34473/385974
• Çalış, N. & Sakarya, Ş. (2022). Covid-19 Döneminde ve Öncesinde Firmaların Finansal Performanslarının CRITIC Temelli CoCoSo Yöntemi ile Analizi; BİST Otomotiv Sektörü Üzerine Bir Uygulama. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2), 287-322. https://doi.org/10.33399/biibfad.1142744
• Çınaroğlu, E. (2022). Entropi Destekli MABAC Yöntemi ile AB Ülkeleri Dijital Dönüşüm Performansı Analizi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, Dijitalleşme Özel Sayısı. 18-34. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1122529
• Çiftaslan, M. E. & Rençber, Ö. F. (2022). IDOCRIW ve CoCoSo Yöntemleri ile Sistemik Önemli Bankaların Performans Analizi: Türkiye Örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, “21. Uluslararası İşletmecilik Kongresi Özel Sayısı”, 54-72. https://doi.org/10.33437/ksusbd.1135258
• Çilek, A. (2022). Bütünleşik SV-CoCoSo Teknikleriyle Etkinlik Analizi: Mevduat Bankaları Gruplarında Bir Uygulama. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 14(26), 52-69. https://doi.org/10.38155/ksbd.1079357
• Demir, G. (2022). Hayat Dışı Sigorta Sektöründe Kurumsal Performansın PSI-SD Tabanlı MABAC Metodu İle Ölçülmesi: Anadolu Sigorta Örneği. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 7(1), 112-136. https://doi.org/10.30784/epfad.1072645
• Demir, G. (2022). Hayat Dışı Sigorta Sektöründe Kurumsal Performansın PSI-SD Tabanlı MABAC Metodu İle Ölçülmesi: Anadolu Sigorta Örneği. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 7(1), 112-136. https://doi.org/10.30784/epfad.1072645
• Demirtaş, M. C. (2022). Üniversite Rektörlerinin Sosyal Medya Kullanımlarının Mabac Yöntemi İle Değerlendirilmesi. Öneri Dergisi, 17(57), 102-147. https://doi.org/10.14783/maruoneri.941348
• Ecer, F. & Pamucar, D. (2021). MARCOS Technique Under İntuitionistic Fuzzy Environment For Determining the COVID-19 Pandemic Performance of İnsurance Companies in Terms of Healthcare Services, Applied Soft Computing, (104), 1-18. https://doi.org/10.1016/j.asoc.2021.107199
• Ersoy, N. (2022). OECD Ve AB Üyesi Ülkelerin İnovasyon Performanslarının Merec-Marcos Bütünleşik Modeli İle Ölçümü. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(3), 1039-1063. https://doi.org/10.16953/deusosbil.1106249
• Görçün, Ö. F. & Küçükönder, H. (2022). BWM ve CoCoSo Yöntemleri ile Kentlerin Ulaşım Performanslarının Karşılaştırmalı Analizi. İDEALKENT, 13(36), 824-856. https://doi.org/10.31198/idealkent.1028556
• Görmüş, İ. (2021). Borsa İstanbul (BİST)’da İşlem Gören Sigorta Şirketlerinin Critic Ağırlıklandırma, Topsis ve Aras Yöntemleri ile Finansal Performanslarının Değerlendirilmesi. 4th International Congress of Human Studies (ICHUS)Full Text Booklet, 10-11 Dec. 2021, Ankara/ TÜRKİYE. https://www.ichus.org/wp-content/uploads/2021/12/ichus-Tam-Metinler-Kitabi-2.pdf Işık, Ö. (2019), Türkiye'de Hayat Dışı Sigorta Sektörünün Finansal Performansının CRITIC Tabanlı TOPSIS ve
• MULTIMOORA Yöntemiyle Değerlendirilmesi, BMIJ, (2019), 7(1): 542-562. http://dx.doi.org/10.15295/bmij.v7i1.1090
• Işık, Ö. (2021a). Analysing the Determinants of Profitability of Domestic and Foreign Non-Life insurers in Turkey. International Journal of Insurance and Finance, 1(1), 45-55. https://doi.org/10.52898/ijif.2021.5
• Işık, Ö. (2021b). AHP, CRITIC VE WEDBA Yöntemlerini İçeren Entegre Bir ÇKKV Modeli İle AXA Sigorta Şirketinin Finansal Performansının Analizi. Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi (IJBEMP), 5(2), 892-908. http://dx.doi.org/10.29228/ijbemp.55049
• Keleş, M. K. (2022). CRITIC Temelli MABAC Yöntemi İle Türk Hava Yollarının Yıllara Göre Performansının Değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi, 6(1), 53-67. https://doi.org/10.31200/makuubd.1070559
• Keleş, N. (2023). Türkiye’nin 81 İlinin Sağlık Performansının Güncel Karar Verme Yöntemleriyle Değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (75), 120-141. https://doi.org/10.51290/dpusbe.1134082 Keshavarz-Ghorabaee, M., Amiri, M., Zavadskas, E. K., Turskis, Z., & Antucheviciene, J. (2021). Determination of Objective Weights Using a New Method Based on the Removal Effects of Criteria (MEREC). Symmetry, 13(4), 1-20, 525. http://dx.doi.org/10.3390/sym13040525
• Kula, V., Kandemir, T. & Baykut, E. (2016). Borsa İstanbul’da İşlem Gören Sigorta ve Bes Şirketlerinin Finansal Performansının Gri İlişkisel Analiz Yöntemi ile İncelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 37-53. https://dergipark.org.tr/tr/pub/akuiibfd/issue/24314/257660
• Mimovic, P., Tadic, D., Tisma, A.B., Nestic, S. & Lafuente, J. G. (2021), Evaluation and Ranking of İnsurance Companies by Combining TOPSIS and The Interval Fuzzy Rough Sets. Serbian Journal of Management 16(2), 279-299. https://doi.org/10.5937/sjm16-27672
• Önder, Ş. & Kavak, N. N. (2019). Sigorta Şirketlerinde Kurumsal Yönetim ve Finansal Performans Arasındaki İlişki. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (62), 170-183. https://dergipark.org.tr/tr/pub/dpusbe/issue/49502/572056
• Özdağoğlu, A. , Işıldak, B. & Keleş, M. K. (2022). MEREC Tabanlı CoCoSo Yöntemiyle Uçuş Okullarının Uçak Seçimlerinin Değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 708-719. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gumus/issue/70421/1078913
• Özdağoğlu, A. , Işıldak, B. & Keleş, M. K. (2022). MEREC Tabanlı CoCoSo Yöntemiyle Uçuş Okullarının Uçak Seçimlerinin Değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 708-719. https://dergipark.org.tr/en/pub/gumus/issue/70421/1078913
• Pala, O. (2022). BIST Sigorta Endeksinde CRITIC ve MULTIMOOSRAL Tekniklerine Dayalı Finansal Analiz. İzmir İktisat Dergisi, 37(1), 218-235. https://doi.org/10.24988/ije.939532
• Pamučar, D. & Ćirović, G. (2015) The selection of transport and handling resources in logistics centers using Multi-Attributive Border Approximation area Comparison (MABAC), Expert Systems with Applications, 42(6), 3016-3028. https://doi.org/10.1016/j.eswa.2014.11.057
• Pehlivan, E. & Akpınar, Ö. (2022). Türk Sigorta Sektöründe Faaliyet Gösteren Hayat Dışı Sigorta Şirketlerinin Performans Değerlendirmesine Yönelik Ampirik Bir Uygulama. Öneri Dergisi, 17(58), 516-548. https://doi.org/10.14783/maruoneri.1079878
• Popović, M. (2021). An MCDM Approach For personnel Selection Using The CoCoSo Method. Journal of Process Management and New Technologies, 9(3-4), 78-88. https://doi.org/10.5937/jpmnt9-34876
• Rahmati, S. & Darestani, S.A. (2022). Performance of evaluation of Insurance Sector Using Balanced Scorecard and Hybrid BWM-TOPSIS: Evidence from Iran. International Journal of Productivity and Quality Management. 36(3), 382-402. https://doi.org/10.1504/IJPQM.2022.124729
• Satıcı, S. (2023). MEREC Temelli WASPAS Yöntemiyle Üniversitelerin Girişimci ve Yenilikçi Performanslarının Değerlendirilmesi. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 17(2), 106-128. https://dergipark.org.tr/en/pub/girkal/issue/75165/1084684
• SEDDK, T.C. Sigortacılık Ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (2021), https://www.seddk.gov.tr/upload/doc/2021-sigortacilik-ve-BES-faaliyet-raporu.pdf
• Soy Temür, A. & Tulum, S. (2022). Bıst Teknoloji İşletmelerinin Nakit Akış Oranlarına Dayalı Crıtıc Ağırlıklandırmalı Cocoso Yöntemi İle Finansal Performans Analizi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (51), 383-401. https://doi.org/10.30794/pausbed.1074295
• Taşcı, M. Z. & Aydın Ünal, E. (2022). Türk Katılım Sigortacılığı Sektörünün SD-Waspas Modeliyle Analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 25(2), 781-792. https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.1196951
• Terol, A.B., Parra, M. A., Garcia, R.Q. & Terol, C.B.(2022). An Extended Best-Worst Multiple Reference Point Method: Application in the Assessment of Non-life Insurance Companies. Operation Research, (22), 5323-5362. https://doi.org/10.1007/s12351-022-00731-z
• Topal, A. (2021). Çok kriterli karar verme analizi ile elektrik üretim şirketlerinin finansal performans analizi: Entropi tabanlı Cocoso yöntemi, bmj 9(2), 532-546. https://doi.org/10.15295/bmij.v9i2.1794 Ulutaş, A., Drajisa, S., Darjan, K., Gabrijela, P. ve Srdan, N. (2022). Pallet Truck Selection with MEREC and WISP-S Methods. Strategıc Management, 27(4), 23-29. https://doi.org/10.5937/StraMan2200013U%20
• Wei, G., Wei, C., Wu, J., & Wang, H. (2019). Supplier Selection of Medical Consumption Products with a Probabilistic Linguistic MABAC Method. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(24), 5082. MDPI AG. Retrieved from http://dx.doi.org/10.3390/ijerph16245082
• Yazdani, M., Zarate, P., Kazimieras Zavadskas, E. and Turskis, Z. (2019). A Combined Compromise Solution (CoCoSo) Method For Multi-Criteria Decision-Making Problems, Management Decision, 57(9), pp. 2501-2519. https://doi.org/10.1108/MD-05-2017-0458
• Zhang, K., Xie, Y., Noorkhah, S.A., Imeni, M. & Das, S.K. (2022), "Neutrosophic management evaluation of insurance companies by a hybrid TODIM-BSC method: a case study in private insurance companies", Management Decision, Vol. ahead-of-print No. ahead-of-print. https://doi.org/10.1108/MD-01-2022-0120