Bölgesel Güvenlik ve Hibrit Savaş İlişkisinin Suriye İç Savaşı Üzerinden Analizi

Yıl 2024, Cilt: 31 Sayı: 2, 365 - 388, 29.06.2024

Mehmet Ali Yuksel

https://doi.org/10.18657/yonveek.1433945

Öz

Arap Baharı sürecinin Suriye’ye yansıması ülkede bir iç savaşın yaşanmasına neden olmuştur. Bu iç savaş karşısında kayıtsız kalamayan bölgesel aktörlerin hibrit savaş politikaları ve yerel aktörlerle olan bağlantısı bölgede bir güvenlik kompleksini tetiklemiştir. Bu çalışmada hibrit savaşın bölgesel güvenliğe olan etkilerini ortaya koymak amacıyla Suriye iç savaşı ve bölgedeki etkileri ele alınmaktadır. Bölgesel güvenlik kompleksleri basit yüzeysel bir güvenlik ikilemi olmanın çok ötesinde tarihsel ve sosyolojik derinliği olan daha kapsamlı güvenlik etkileşimidir. Bu nedenle kompleksler güvenlik odaklı çalışmalarda özel olarak incelenmektedir. Son yıllarda savaş alanlarındaki uygulamaları artan hibrit savaş stratejisinin bölgesel güvenlik kompleksine olan etkisini anlamak gerekliliği ortaya çıkmıştır. Çalışma bölgede gelecekte yaşanabilecek bir güvenlik kompleksini önlemek veya önlemenin mümkün olmadığı durumlarda süreci doğru yönetmek için gerekli bilgi birikimini zenginleştirerek literatüre katkı sağlayacağı için önem arz etmektedir. Çalışmanın sonucunda bir hibrit savaşın hangi sorunlara yol açarak bölgesel güvenlik kompleksini nasıl tetiklediği ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Güvenlik, Bölgesel Güvenlik Kompleksi, Hibrit Savaş, Ortadoğu, Suriye.

Analysis of Regional Security and Hybrid War Relationship Over The Syrian Civil War

Öz

The reflection of the Arab Spring process on Syria caused a civil war in the country. The hybrid war policies of regional actors who cannot remain indifferent in the face of this war and their connection with local actors have triggered a security complex in the region. In this study, the Syrian civil war and its effects in the region are discussed in order to reveal the effects of hybrid war on regional security. Regional security complexes are more than just a superficial security dilemma, they are a more comprehensive security interaction with historical and sociological depth. For this reason, it is specifically examined in security-oriented studies. It has become necessary to understand the impact of the hybrid war strategy, whose applications have increased in battlefields in recent years, on the regional security complex. The study is important as it will contribute to the literature by enriching the knowledge required to prevent a future security complex in the region or to manage the process correctly in cases where it is not possible to prevent it. As a result of the study, it was revealed what problems a hybrid war causes and how it triggers the regional security complex.

Anahtar Kelimeler

Security, Regional Security Complex, Hybrid War, Middle East, Syria

Kaynakça

• Acun, C., Keskın, B., Salaymeh, B. (2017). El-Kaıde’den HTŞ’ye Nusra Cephesi, SETA, Rapor, No: 95. Akbar, A. (2021). Iran’s soft power in Syria after the Syrian civil war, Mediterranean Politics, 28(2). 1-23. DOI: 10.1080/13629395.2021.1938856
• Ataman, M. (Nisan 2012). Suriye’de İktidar Mücadelesi: Baas Rejimi, Toplumsal Talepler ve Uluslararası Toplum, SETA, Rapor, No: 6.
• Bingöl, O. (2015). Hibrit Savaş: Rusya ve Türkiye, Merkez Strateji Enstitüsü, Bilgi Notu, No:5.
• Buzan, B. (1983), People, States and Fear: National Security Problem in International Relations, London: Wheatsheaf Books.
• Buzan, B. (1991). New Patterns of Global Security in The Twenty First Century, International Affairs, 67(3), 431-451.
• Buzan, B. ve Weaver, O. (2003). Regions and Powers: The Structure of International Security, London: Cambridge University Press,
• Cambridge Dictionary (WEB), https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/hybrid , (e.t.: 12 Ocak 2024).
• Canyurt, D. (2018). Kazananı Olmayan Savaş “Suriye İç Savaşı”: Neden Bitmedi, Barış Nasıl Gelebilir?, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14 (4). 1003-1021. DOİ:1105-1106 1003-1021
• Ceylan, A. ve Uslu, I. (2019). Türkiye Cumhuriyeti’ne yönelen kitlesel göç hareketleri ve kabul mekanizmasındaki yaklaşımlara ilişkin bir inceleme: 1989 Bulgaristan, 1991 Irak ve 2011 Suriye göçleri, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları-Recent Period Turkish Studies, 36(19), 199-221.
• Clausewitz, C.V. (1976). On War, Michael Howard-Peter Paret (tr.), New jersey, Princeton University Press.
• Dabiq, (2014). The return of Khilafah, Dabıq -ISIS islamic state magazine, 0(1), 1-12.
• Darıcılı, A.B., Özdal, B. (2007). Enformasyon Savaşı Bağlamında Rusya Federasyonu – Türkiye İlişkilerinin Analizi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(4), 19-40.
• Dumlupınar, N. (2017). “Hibrit Savaş: İran Silahlı Kuvvetleri”, Uluslararası Kriz ve Siyaset Araştırmaları Dergisi, 1(2), 68-105
• Ekinci, E. (2016). Gerasimov Doktrini'ni anlamak, Yeni Şafak,. http://www.yenisafak.com/hayat/gerasimov-doktrinini-anlamak-2434878 (e.t: 12.01.2024)
• Erboğa A. (2016). Arap Baharı Sonrası Körfez Güvenliği ve Savunmacı Aktivizm, Ankara, SETAV.
• Erol, M. S., Oğuz, Ş. (2015). Hibrit Savaş Çalışmaları ve Kırım’daki Rusya Örneği, Gazi Akademik Bakış, 9(15) , 261-277.
• Galvan-Alvarez, E. (2020). Rojava: a state subverted or reinvented?, Postcolonial Studies, 23(2), 182-196. DOI: 10.1080/13688790.2020.1751910
• Gerasimov, V. (2016). The Value of Science in the Foresight New Challenges Demand Rethinking the Forms and Methods of Carrying out Combat Operations, Military Review, https://www.armyupress.army.mil/Portals/7/militaryreview/Archives/English/MilitaryReview_20160228_art008.pdf (e.t: 12.01.2024)
• Harris, W. (2015). Syria’s Firestorm: Where From? Where To?, Ortadoğu Etütleri, 6(2), 8-26. Hatabet, S. (2019). Russia and Iran: Economic Influence in Syria. Chatham house, Middle East and North Africa Programme, Research Paper
• Hoffman, F.(2007). Conflict in the 21st Century: The Rise of Hibrid Wars, Potomac Institute for Policy Studies, Research Paper.
• Hunter, E. ve Pernik, P. (2015) The Challenges of Hybrid Warfare, International Centre for Defence and Security, Research Paper.
• Karabulut, B. (2011). Güvenlik: Küreselleşme Sürecinde Güvenliği Yeniden Düşünmek. Ankara: Barış Kitapevi.
• Karagiannis E., (2016). The rise of Iran as a regional power: Shia empowerment and its limits, NATO, Review, https://www.nato.int/docu/review/2016/Also-in-2016/iran-regional-power-tehran-islamic/TR/index.htm (e.t.:12.01.2024)
• Kaya, R. (2019). Orta Asya Bölgesel Güvenlik Kompleksi ve Şangay İşbirliği Örgütü, International Journal of Political Science & Urban Studies, 7 (Özel Sayı), 53-71
• Lake, E. (2015), Iran Spends Billions to Prop Up Assad, Bloomberg, View https://www.bloomberg.com/view/articles/2015-06-09/iran-spends-billions-to-prop-up-assad , (e.t: 12.01.2024)
• Milliyet, (2016). Esad rejimi İle IŞİD arasında işbirliğinin belgelerine ulaşıldı. https://www.milliyet.com.tr/dunya/esad-rejimi-ile-isid-arasinda-isbirliginin-belgelerine-ulasildi-2238932, (e.t: 12.01.2024)
• Muslu, F. (2018) Surıye İç Savaşında Esed’ın Rolü, Konumu Ve Geleceği, SETA, Analiz, No:236 .
• NATO (2016). Warsaw Summit Communiqué 2016, https://www.nato.int/cps/en/natohq/official_texts_133169.htm#hybrid (e.t: 12.01.2024)
• Orhan, O. (2015), Suriye’de Şii Milisler ve Siyasi Çözüm, Bölgesel Gelişmeler Değerlendirmesi, ORSAM, Rapor, No:6
• Öztürk, B.ve Bulut, İ. (2017). Küreselleşen Dünyada Devletlerin Sınır Güvenliği: Uludere Sınırı Örneği, T. Sağman (ed.) içinde Change in State Nature: Boundaries of Security, İstanbul: Tasam Yayınları, 189-209.
• Sandıklı, A. ve Emeklier, B. (2012). Güvenlik Yaklaşımlarında Değişim ve Dönüşüm, A. Sandıklı. (ed.). içinde Teoriler Işında Güvenlik Savaş Barış ve Çatışma Çözümleri, İstanbul, Bilgesam Yayınları, 12-41.
• Sinkaya, B. (2012). Arap Baharı Sürecinde İran’ın Suriye Politikası, SETA, Analiz, Sayı: 53.
• Smyth, P. (2018), Iran Is Outpacing Assad for Control of Syria's Shia Militias, The Washington Institute, Policy Analysis.
• Sputnik News, (2017). İran ve Suriye’den ekonomik işbirliği hamlesi, https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201701181026833061-iran-suriye-ekonomik-isbirligi/ , (e.t: 12.01.2024)
• Sputnik News, (2017). Suriye’de teröre karşı kazanılan zafer, İran için nelere mal oldu?. https://tr.sputniknews.com/columnists/201712151031426684-suriye-terore-karsi-kazanilan-zafer-iran-icin-nelere-mal-oldu/ (e.t: 12.01.2024)
• TDK Sözlük, (WEB). http://www.tdk.gov.tr/ , (e.t: 12.01.2024)
• U.S.Army, (2010). Hybrid Threat, U.S. Headquarters Department of Army, Report, No: T.C 7-100, https://armypubs.army.mil/epubs/DR_pubs/DR_a/pdf/web/tc7_100.pdf (e.t: 12.01.2024)
• Ulutaş U., Kanat, K.B. ve Acun C. (Mart 2015), Sınırları Aşan Krız Surıye, SETA, Analiz, No: 120. Uskowi, N. (2018). The Evolving Iranian Strategy in Syria: A Looming Conflict with Israel, Atlantic Council, Research Report.
• Ünal, B. (2012). İran'ın Suriye Krizindeki Tutumu, BİLGESAM, İnceleme, No:1107
• Valansi, K. (2015). Şii hilali ve Sünni dolunayı, ŞALOM, http://www.salom.com.tr/haber-95291-sii_hilali_ve__sunni_dolunayi.html (e.t: 12.01.2024)
• Walker, R. G. (1998). Spec Fi: The U.S. Marine Corps and Special Operations, (Unpublished Master Thesis) Naval Post-Graduate School, Monterrey C.A , December 1998,
• Walther O.J. ve Pedersen P.S. (2020). Rebel fragmentation in Syria’s civil war, Small Wars & Insurgencies, 31(3), 445-474. DOI: 10.1080/09592318.2020.1726566
• Wilgenburg, W.V., Fumerton, M. (2022). From the PYD-YPG to the SDF: the Consolidation of Power in Kurdish-Controlled Northeast Syria, Studies in Conflict & Terrorism, 1(19), 1-20. DOI: 10.1080/1057610X.2021.2013758
• Wolfers, A. (1952). National security as an ambiguous symbol, Political Science Quarterly, 67(4), 481-502.
• Yusuf, M.S. ve Aksoy, A. (2016). Suriye'nin göç bilançosu: 13 milyon mülteci ve sığınmacı, Anadolu Ajansı https://www.aa.com.tr/tr/dunya/-suriyenin-goc-bilancosu-13-milyon-multeci-ve-siginmaci/594747 , (e.t: 12.01.2024)