KARŞILAŞTIRMALI KAMU YÖNETİMİ PERSPEKTİFİNDEN YUGOSLAVYA SONRASI BALKAN ÜLKELERİNDE DEVLET MEMURLUĞU SİSTEMİ

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 2, 111 - 132, 31.10.2020

Fatih Tolga Gizem Naz Dölek Kamil Ufuk Bilgin

https://doi.org/10.32705/yorumyonetim.647777

Öz

Yugoslavya iç savaşı sonrası Balkanlarda kurulan yeni devletler Bosna-Hersek, Hırvatistan, Karadağ, Kosova, Kuzey Makedonya, Sırbistan ve Slovenya aslında kendi devlet yapılanmaları sırasında, devlet memurluğu sistemlerini de oluşturmuşlardır. Zira kamu hizmetlerinin verilebilmesi için önce kamu yönetiminin oluşturulması ve kamu personeline ihtiyaç duyulmaktadır. Kamu personelinin ise, mutlaka ulusal bir kanuna göre işe alınması ve yönetilmesi gerekmektedir. Makalenin amacı, bu yedi ülkedeki Devlet Memurluğu sistemlerinin memur olma şartları, adaylık ve eğitim, haklar, yükümlülükler, yasaklar ve disiplin cezaları ve son olarak performans değerlendirme ve ödüllendirme açılarından karşılaştırmalı olarak analizini yapmaktır. Bu amaçla araştırmamıza konu ülkelerin kamu personel yönetimi açısından ne tür farlılıklara veya benzerliklere sahip olduklarını belirleyerek aralarındaki devlet memurluğu sistemine ilişkin yönetimsel etkilenme düzeyleri ortaya konacaktır. Makalede yöntem, Yugoslavya sonrası kurulan balkan ülkelerindeki Devlet Memurluğu sistemlerinin, özellikle yasal mevzuat içeriğinde karşılaştırmalı kamu yönetimi yaklaşımı çerçevesinde incelenmesi olmuştur. Ancak, makalenin konusunu Bosna-Hersek, Hırvatistan, Karadağ, Kosova, Kuzey Makedonya, Sırbistan ve Slovenya Devlet Memurluğu sistemleri oluşturmaktadır. Buna göre, Yugoslavya iç savaşı sonrası kurulan Balkan ülkelerindeki Devlet Memurluğu sistemlerinin, öncelikle benzer isimlendirmelerle şekillendirildiği; Örneğin, Bosna-Hersek, Hırvatistan, Karadağ, Kuzey Makedonya ve Sırbistan’da Devlet Memurluğu için “Državni Službenik” teriminin kullanıldığı; Slovenya’da “Javni Uslužbenec”; Kosova’da ise, “Nëpunësi Civil” ifadelerinin kullanıldığı belirlenmiştir. Araştırma bulgularına göre, Balkan ülkelerinde Devlet Memurluğuna ilişkin yasal çerçeve, birbirine benzer özellikler taşımakla birlikte, söz konusu ülkelerin geçmişteki Yugoslavya etkisinden sıyrılma çabaları, onların AB üyesi olma girişimleriyle hız kazanmaktadır. Zira bu çaba, bir taraftan kamu personelinin verimli ve etkili yönetimine yöneltmekte iken; diğer taraftan da halka daha iyi hizmet verilmesini sağlayabilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Balkan Ülkeleri, Karşılaştırmalı Kamu Yönetimi, Kamu Personel Yönetimi, Devlet Memuru

Kaynakça

• Agallija, N. (2018). “Avrupa Birliği Üyelik Sürecinin Balkan Ülkeleri Kamu Yönetimleri Üzerine Etkisi: Arnavutluk Örneği”, Turkish Studies, 13 (22), 1-17.
• Akçakaya, Murat (2012), “Kamu Sektöründe Performans Yönetimi ve Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar”, Karadeniz Araştırmaları, Sayı 32, 171-202.
• Akyılmaz B., Sezginer, M., Kaya C (2017), “Türk İdare Hukuku”, Genişletilmiş ve Güncellenmiş 8. Baskı, Ankara, s. 765.
• Altunok, M. (2014). “Karşılaştırmalı Kamu Yönetimi Üzerine Bir Tartışma”. Yönetsel Yapı İncelemeleri. (Ed. B. Aykaç ve H. Altunok), Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Aydın, A. H. (2009). Türk Kamu Yönetimi. Ankara: Seçkin.
• Bakan, İ. ve Kelleroğlu, H. (2003). “Performans Değerlendirme: Çalışanların Performans Değerlendirme Uygulamalarından Beklentileri Konusunda Bir Alan Araştırması”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 8 (1), 103-127. s. 105.
• Barutçugil, İ. (2002). Performans Yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayıncılık.
• Baseline Measurement Report: The Principles of Public Administration Montenegro, April 2015, SIGMA Programme.
• Bilgin, K. U. (2004). Kamu Performans Yönetimi. Ankara: TODAİE.
• Bilgin, K. U. (2015). “TODAİE’nin Kamu Yönetimi Eğitimindeki Yeri ve Önemi”. Kamu Yönetimi Eğitimi Geçmişten Geleceğe Küresel ve Ulusal Perspektifler. (Ed. M. Okcu, B. Parlak ve E. Akman), Bursa: Ekin Yayınevi.
• Bilgin K. U. (2016), “A Parallel Change with the New Public Administration Approach”, New Public Management in Turkey, (Ed. Demirkaya, Yüksel) pp.177-206, Routledge, New York and London.
• Bilgin K. U. (2018), Türk Kamu Personel Yönetiminde Aktif Çalışma Politikası: “Performans Yönetimi”, s:43-73, Kamu Politikası Analizi Türkiye Uygulamaları, Ankara.
• Bingöl, D. (2008). İnsan Kaynakları Yönetimi. Genel İşletmecilik Bilgisi. (Ed. M. Üner), Ankara: Detay Yayıncılık.
• Bosna Hersek Devlet Memurları Kanunu http://ilo.int/dyn/ natlex/docs/ELECTRONIC/81716 /88856/F1233858956/BIH-2008-L-81716.pdf (Erişim: 28.08.2020).
• Canan, E. (2002). İnsan Kaynakları Yönetimi-Psikolojik Bir Yaklaşım. Ankara: Academyplus.
• Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi (2020), 1 Nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi 525-535. maddeler arası ile 48 Nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi 7 ve 9.maddeler; https://www.cbiko.gov.tr/kurumsal/1-nolu-cumhurbaskanligi-kararnamesi (Erişim:16.09.2020).
• Doğan, N. (2005). İnsan Hakları Hukuku. İzmir: Altın Nokta. Güler, B. A. (2004). “Karşılaştırmalı Kamu Yönetimi Nedir?”. Kamu Yönetimi Ülke İncelemeleri. (Ed. N. E. Keskin). KAYAUM, Ankara, 3-18.
• Güler, B. A. (2013). Kamu Personeli Sistem ve Yönetim. 2. Baskı. Ankara: İmge Kitapevi.
• Güngör, Ş. (2018). “İdeolojik Boyutlarıyla Karşılaştırmalı Kamu yönetimi ve Reform Transferi”. Sayıştay Dergisi, S. 110, 63-89.
• Gözler, K. (2003). Anayasa Hukukuna Giriş. Bursa: Ekin.
• Gözler, K. (2018). Hukukun Temel Kavramları. Bursa: Ekin.
• Hırvatistan Cumhuriyeti Anayasası, Madde 61, https://www.wipo.int/edocs /lexdocs/laws/en /hr/hr060en.pdf (Erişim: 28.08.2020).
• Hırvatistan Devlet Memurları Kanunu http://www. vsrh.hr /CustomPages /Static/HRV /Files /Legislation__Civil-Servants-Act.pdf (Erişim: 28.08.2020).
• Karadağ Devlet Memurları Kanunu http://www.ilo.org/dyn/natlex/ natlex4.detail?p_lang= en&p_ isn=109228&pcountry=MGO&p_count=185&p_classification=22.10&p_classcount=8 (Erişim: 28.08.2020).
• Kutlu, Ö. (2006). Karşılaştırmalı Kamu Yönetimi Teorik Çerçeve ve Ülke Uygulamaları. Çizgi Kitabevi.
• Kuzey Makedonya Devlet Memurları Kanunu https://mioa.gov.mk /sites/default /files/pbl_files /documents/legislation/Zakon_za_adminitrativni_sluzbenici_sl27_05022014.pdf (Erişim: 28.08.2020).
• Kosova Devlet Memurları Kanunu https://gzk.rks-gov.net/ActDetail.aspx?ActID=25839# (Erişim: 28.08.2020).
• Otenyo, E. E. ve Lind, N. S. (2006). Comperative Public Administration: The Essential Readings, Elsevier, The Netherlands.
• Özer, M. A. (2013). “Çalışanların Verimliliği İçin Performans Yönetimi”. Kamu-İş, 13 (1), 37-57.
• Petkoviç, A.,I., (2015), “ Legal Status Of Civil Servants: Basic Legislative Solutions”, FACTA UNIVERSITATIS Series: Law and Politics Vol.13, No.2, 2015, pp. 139 – 147, Original Scientific Paper.
• Sırbistan Devlet Memurları Kanunu http://www.voa.mod.gov.rs/documents/law-on-civil-servants.pdf (Erişim: 28.08.2020).
• Slovenya Devlet Memurları Kanunu https://www.dz-rs.si/wps/portal/Home/ deloDZ/zakonodaja/ izbranZakonAkt?uid=7AB2E742B1201587C1257A1600327029&db=urad_prec_bes&mandat=VIII (Erişim: 28.08.2020).
• Yüksel, Ö. ve Erkutlu, H. (2003). “Personeli Güçlendirme- Empowerment”. Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 5 (1), 131-142.