BOSNA-HERSEK'TE SIRPÇA BASILMIŞ İLK SIRP MECMUASI “BOSANSKA VILA” (“BOSNA PERISI”, 1885-1914)'DA TÜRK EDEBİYATINDAN ÇEVRİLMİŞ ŞİİRLER VE BU ŞİİRLERİN İNCELENMESI

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 2, 157 - 172, 31.10.2020

Yılmaz Daşcıoğlu Emina Vıldıc

https://doi.org/10.32705/yorumyonetim.787040

Öz

Yüzyıllar boyunca Türk yönetiminde kalmış olan Balkan ulusları, Türk kültür ve edebiyatı ile derin bir etkileşim içerisinde olmuştur. Fatih Sultan Mehmet'in bölgeyi fethetmesiyle (1463) kitlesel olarak İslamiyet'i kabul eden Bosnalılar, bir yandan kendi millî edebiyatlarını sürdürmüş, diğer yandan da başta Türkçe olmak üzere Doğu dillerinde yeni bir edebiyat oluşturmuşlardır. Bu çalışmada, Avusturya-Macaristan dönemindeki (1878-1918) Bosna-Hersek'te çıkarılan “Bosanska Vila” (“Bosna Perisi”)'n 1885-1914 yılları arasındaki sayılarında yer alan Türkçeden Sırpçaya yapılmış şiir çevirileri ele alınacaktır. Yapılan çevirilerin Servet-i Fünûn şiiri üzerine yoğunlaştığı görülmüştür. Bu çalışmada da tespit edilen on beş şiirden on bir şiirin tercümeleri, çeviri biliminin gereklilikleri ve şiir biliminin estetik unsurları göz önünde bulundurularak bir incelemeye tâbi tutulacaktır. Ayrıca çevirmenin şairin üslûbu üzerindeki tasarrufu, kelimeleri seçimi, şairin imge dünyasını ne ölçüde değiştirdiği ve ahengi hangi ölçülerle sağladığı gibi sorunsallar üzerine yoğunlaşarak, şiir tercümelerinin çeviri bilimi açısından nerede durdukları sorgulanmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

"Bosnanska Vila" mecmuası, Servet-i Fünun şiiri, Çeviri bilimi

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Yok

Kaynakça

• Akay, H. (2007). Yeni Türk Şiirinin Kurucularından Tevfik Fikret, İstanbul: 3F Yayınevi
• Aksan, D. (1999). Şiir Dili ve Türk Şiiri Dili, Ankara: Engin Yayınları
• Akyüz, K. (1995). Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri 1860-1923, İstanbul: İnkılâp Kitabevi
• Andı, M. F. (1997). Halid Ziya’nın Mensur Şiirleri – I, İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, (28), 23- 45
• Andı, M. F. (1997). Halid Ziya’nın Mensur Şiirleri - II: Mezardan Sesler, İlmî Araştırmalar, (4), 7-16.
• Arı, A. (2004). Hanımlara Mahsûs Gazete (201-300), Ankara Üniversitesi: Yüksek Lisans Tezi
• Babuna, A. (2000). Bir Ulusun Doğuşu Geçmişten Günümüze Boşnaklar. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları
• Bekiroğlu, N. (1998). Şair Nigâr Hanım, İstanbul: İletişim Yayınları
• Bosanska Vila mecmuası -İlk sayısı 16 Aralık 1885, son sayısı 30 Mayıs 1914- (C.XXVI/1911, S. 11-12, s. 166; C.XXVI/1911, S. 24, s. 366. )
• Çetin, N. (2008). Şiir Tahlilleri 1. Ankara: Öncü Kitap
• Çetin, N. (2013). Şiir Çözümleme Yöntemi, Ankara: Öncü Kitap
• Demirdağ, R. A. (Haz.). (2015). Nigâr Hanım-Toplu Şiirler, Erzurum: Salkımsöğüt Yayınevi
• Ercilasun, B. (1996). Edebiyatımızda Marazîlık, Prof.Dr. Umay Günay Armağını, Ankara: Hacetepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Yayınları
• Gariper, C. (2006). Türk Edebiyatında Mensur Şiir Literatürü, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 4 (7), 361-409.
• Gökşenli, Y.E. (2013). Şiir Çevirisinde Çeviri Kayıpları ve Eşdeğerlik Sorunları, İ.Ü. Çeviribilim Dergisi, (7), 87-102
• Gürbüz, H. (2001). Hanımlara Mahsûs Gazete, Ankara Üniversitesi: Yüksek Lisans Tezi
• Halman, T. S., Horat, O., Çelik, Y., Demir, N., Kalpaklı, M., Korkmaz, R. ve Oğuz, M. Ö. (Ed.), (2006). Türk Edebiyatı Tarihi 3, İstanbul: TC Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları
• Karaca, Dr. N. T. (1992). Celal Sahir Erozan, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları
• Kruševac, T. (1978). Bosansko-hercegovački listovi u XX. vijeku, Sarajevo: Veselin Masleša
• Önal, Doç.Dr. M. (2009). Yeni Türk Edebiyatı En Uzun Asrın Edebiyatına Teorik Bir Yaklaşım, Ankara: Akçağ Yayınları
• Parlatır, İ. (1993). Tevfik Fikret, Dil ve Edebiyat Yazıları, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi
• Parlatır, İ. (2004). Edebiyatımızın Zirvesindekiler Tevfik Fikret, Ankara: Akçağ Yayınları
• Rizvić, M. (1990). Bosansko-Muslimanska književnost u doba preporoda 1887-1918, Sarajevo: El-Kalem,
• Rakova, Z. (2016). Çeviri Kuramı, çev. Yusuf Polat, Ankara: Çevirmenin Yayını
• Sağlam, M. H. (2019). Halid Ziya Uşaklıgil'in Mensur Şiirlerinde Güzel ve Güzellik, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, (21), 155-176
• Şeyda, A. (2003). Hanımlara Mahsûs Gazete (101-200), Ankara Üniversitesi: Yüksek Lisans Tezi
• Tuncer, H. (1998). Arayışlar Devri Türk Edebiyatı 2, Servet-i Fünun Edebiyatı, İzmir: Akademi Kitabevi
• Uçman, A. ve Akay, H. (Haz.). (2017). Tevfik Fikret Rübâb-ı Şikeste, İstanbul: Çağrı Yayınları
• Uşaklıgil, H. Z. (2002). Mensur Şiirler-Mezardan Sesler, haz. Ferhat Aslan, İstanbul: Özgür Yayınları
• Wellek, R. ve Warren, A. (2011). Edebiyat Teorisi, İstanbul: Dergâh Yayınları
• Servet-i Fünun Dergisi, Nigar Bint-i Osman (Nigar Hanım), 1 Şubat 2020 tarihinde http://www.servetifunundergisi.com/author/nigar-hanim/ adresinden alındı.
• Servet-i Fünun Dergisi, Üryan Kalp (Nigar Hanım), 1 Şubat 2020 tarihinde http://www.servetifunundergisi.com/author/uryan-kalp/ adresinden alındı.
• Erozan, C. S. (1325/1908). Buhran, https://archive.org/search.php?query=erozan 15 Mart 2020 tarihinde adresinden alındı.
• Erozan, C. S. (1328/1910). Siyah Kitap, https://archive.org/search.php?query=erozan 15 Mart 2020 tarihinde adresinden alındı.
• Erozan, C. S. (1328/1910). Kiraat-I Edebiye, https://archive.org/search.php?query=erozan 15 Mart 2020 tarihinde adresinden alındı.
• Erozan, C. S. (1329/1911). Halka Doğru, https://archive.org/search.php?query=erozan 15 Mart 2020 tarihinde adresinden alındı.