Renan Koen'in Eserlerinde Sefarad Müziği

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 123 - 136, 09.03.2023

Ömür Şenol Aslıhan Eruzun Özel

https://doi.org/10.14744/ysbed.2022.00024

Öz

Bu çalışma, İstanbul’da yaşayan Sefarad müziği temsilcilerinin halen varlığını koruduğunu tespit etmek ve Sefarad müziğinin Renan Koen’in eserlerini ne derecede etkilediğini incelemek amacıyla hazırlanmıştır. Sefarad müziği, tarihsel süreç içerisinde farklı etkileşimlerde bulunarak Kuzey Afrika’dan Balkanlara, İspanya’dan İsrail’e kadar uzanan, kendi içinde çok çeşitliliğe sahip bir müzik haline gelmiştir. 1492 yılından günümüze kadar Türkiye topraklarında yaşayan Sefaradların makamsal Türk Müziği, Halk Müziği, Yunan Müziği, Rembetiko ve Yahudi gelenek ve göreneklerinin dinî müziklerinden etkilendiği görülmüştür. Sefaradlar, göç yoluyla bulundukları coğrafyalara kendi müziklerini taşıyabilmişlerdir. Osmanlı Devleti de Sefaradların sığındığı yerleşim yerlerinden biri olmuş ve beş yüz yılı aşkın süre devam eden bir müzik hafızasını bünyesinde barındırmıştır. Bu hafızanın nesilden nesile aktarılarak yirmi birinci yüzyıla kadar gelmesindeki en önemli etkenin, müzisyenler ve besteciler olduğu görülmektedir. Çağımızın bestecilerinden Renan Koen; klasik ve çağdaş tarzda pek çok eser bestelemiş, Sefarad müziği icralarında ve düzenlemelerinde yenilikçi bir rol üstlenmiştir. Aynı zamanda bir aktarımcı olarak çalışmalarını yürütmüş ve Sefarad müziğine yapmış olduğu düzenlemeler ile yeni bir üslup kazandırmıştır. Sefarad müziği bağlamında Renan Koen ile sözlü görüşme yapılarak eserleri hakkında incelemelerde bulunulmuş ve sanatçının Sefarad ezgilerine uyguladığı özgün kompozisyonlar hakkında bir sonuca varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

sefarad müziği, sefarad kimliği, sefarad kültürü, renan koen, musical transmis

Kaynakça

• Agiş, D. F. (2017). Aile Bireylerine Değinen Yahudi İspanyolcası ve Türkçe Deyim ve Atasözlerinin Karşılaştırılması: Göçün Kültüre Etkisi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bora, S. (2021). Birinci Juderia: İzmir’in Eski Yahudi Mahallesi. İSTANBUL: Gözlem Kitapevi. Bora, S. (2017). Anadolu Yahudileri: Ege’de Yahudi İzleri. İstanbul: Gözlem Kitapevi.
• Bakıner, Ç. & Çalışkan, H. (2020). Language and Culture.
• Demir, M. (2017). Maftirim: Osmanlı Müzik Kültüründe Sefarad Paraliturjik Müziği. ADANA: Ç.Ü Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.
• Dağci, Ö.F (2021). Türk ve Ladino Edebiyatlarına Mukayeseli Bir Bakış: Nasreddin Hoca ve Djoha Öyküleri. ANTALYA: İsrail ve Yahudi Çalışmaları Dergisi.
• Dolcerocca, Ö.N. (2020). Kalıcı Misafir: Marcel Cohen’in Kayıp Bir Ladino’nun İzinde’sinde Bellek ve Kimlik. İZMİR: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.
• Kapağan, E. (2021). Kültür, Tarih ve Kimlik Açısından Dilin Önemi. KARABÜK: Karabük Türkoloji Dergisi.
• Koen, R. (2014). Lost Traces Hidden Memories. Erişim Adresi: https://open.spotify.com/album/ 6dm5zYtWnngivuEJoP8ylP
• Pala, A (2021). Selanik Yahudilerinin Fetihten Sonra İstanbul’da İskanı. ANKARA: Cihannüma Tarih ve Coğrafya Araştırmaları Dergisi.
• Renan Koen: (21.11.2022, İstanbul)
• Osmanlı’dan Günümüze Türk Yahudileri. (2021, 18 Kasım). Erişim Adresi: https://www.youtube.com/ watch?v=oWefVI2MEX8&t=38s&ab_channel=DWT%C3%BCrk%C3%A7e Şanlı, S. (2018). Türkiye’nin Doğu Yahudileri Üzerine Etnografik Bir Alan Araştırması. ÇORUM: Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.
• Şaul, L. (2015). Sefarad Şarkılarının Tarihçesi, Oluşumu ve Yapısı. İZMİR: E.Ü Devlet Türk Musikisi Konservatuarı Dergisi.
• Şaul, L. (2012). Sefarad Şarkılarını Evrensel Formlara Dönüştürme Çalışmalarını ve Lied Formu Üzerine Özgün Yorumlar. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Opera Anasanat Dalı Sanatta Yeterlilik Tezi.
• Şenay, B. (2020). Osmanlı Hariciyesinde Eflak Moldava (Boğdan) Vilayetlerinde 20. Yüzyıla Kadar Görevlendirilen Yahudiler. Bursa: Uludağ Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Dinler Tarihi Anabilim Dalı.