Yeni Kamu Yönetimi Anlayışı Sonrası Kamu Yönetiminde Paradigma Değişimi ve Türkiye Açısından Bir Durum Analizi

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 25 - 38, 03.08.2023

Mehmet Akif Özer , Abdulgaffar Çiftçi

Öz

Dünya genelinde son yıllarda sürekli olarak büyüyen kamu yönetimi sorunları karşısında kamu yönetiminin değişimi ve dönüşümü gündeme gelmektedir. Bilindiği gibi genel olarak kamu yönetiminin temel sorunu mal ve hizmetlerin paylaşımından kaynaklanmaktadır. Bu durumda bürokratik yapılanmanın dışında alternatif yapılanmalara ihtiyaç duyulmakta ve bürokratik yapıların üretken ve sorumlu kamu hizmetleri ekonomisi için yeterli olmadığı ileri sürülmektedir. İşte tam bu süreçte paradigma değişimi olarak Yeni Kamu Yönetimi (YKY) anlayışı gündeme gelmiştir. Klasik kamu yönetimi anlayışı, yaşanan paradigma değişikliğiyle beraber esnek örgüt yapılı, yerelleşmeye vurgu yapan, hiyerarşiden uzaklaşmayı öngören, devleti küçülten ve kürek çeken değil dümen tutan devlet felsefesini hâkim kılmak isteyen YKY anlayışını gündeme getirerek, çalışmanın odağında yer alan Türkiye de dahil olmak üzere gelişmiş ve gelişmekte olan birçok ülkede bürokrasilerin kapsamlı bir reform sürecine girmesini sağlamıştır. Ancak bu yeni paradigmanın yakın dönem uygulamalarına baktığımızda, klasik kamu yönetiminin temel sorunları olan; örgütsel açıdan merkeziyetçilik, örgütsel büyüme, yönetimde gizlilik ve dışa kapalılık, yönetimde tutuculuk, kuralcılık ve sorumluluktan kaçma, yönetimde siyasallaşma, kayırmacılık, yolsuzluk ve aracılar yoluyla işlemleri yürütmek gibi hususlarda istenen çözümler üretilemediği görülmüştür. Böyle bir durumda doğal olarak yeni paradigma arayışlarına girişilmiş ve özellikle gelişmiş ülkelerde kabul gören ve paradigmatik değişim öngören birçok yeni teori ve anlayış, gelişmekte olan ülkelerin de dikkatini çekmeye başlamıştır. Bu çalışmada söz konusu kapsamda bürokraside reform sürecinde istenen başarıyı sağlayamayan YKY anlayışı ve alternatif arayışları kapsamında yaşanan paradigma değişimleri ele alınarak bu sürecin Türk kamu yönetimine etkisi değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yeni Kamu Hizmeti, Yeni Kamu Yönetişimi, Dijital Çağ Yönetişimi, Kamu Değeri Yönetimi., Neo-Weberyan Devlet

Paradigm Change in Public Administration after the New Public Management Approach and a Situation Analysis for Turkey

Öz

In the face of the ever-growing public administration problems around the world, the change and transformation of public administration comes to the fore. As it is known, the main problem of public administration in general arises from the sharing of goods and services. In this case, alternative structures are needed apart from the bureaucratic structure and it is argued that the bureaucratic structures are not sufficient for a productive and responsible service economy. In this process, the New Public Management (NPM) approach has come to the fore as a paradigm shift. The classical public administration approach, together with the paradigm change, brought to the agenda the understanding of NPM, which is flexible organizational structure, emphasizes localization, foresees moving away from hierarchy, and wants to make the state dominating the philosophy of the state that takes the helm instead of downsizing and rowing, and that the bureaucracies in many developed and developing countries, including Turkey, which is at the center of the study, are comprehensive. contributed to a reform process. However, when we look at the recent applications of this new paradigm, the main problems of classical public administration; It has been seen that the desired solutions could not be produced in terms of organizational centralism, organizational growth, confidentiality and isolation in management, conservatism in management, rule-making and avoidance of responsibility, politicization in management, nepotism, corruption and conducting transactions through intermediaries. In such a situation, naturally, new paradigm searches have been started and many new theories and understandings that are accepted especially in developed countries and that foresee paradigmatic change have started to attract the attention of developing countries. In this study, the effect of this process on Turkish public administration is evaluated by considering the paradigm shifts experienced within the scope of the NPM understanding and alternative searches, which could not achieve the desired success in the reform process in the bureaucracy.

Anahtar Kelimeler

Yeni Kamu Hizmeti, Yeni Kamu Yönetişimi, Dijital Çağ Yönetişimi, Kamu Değeri Yönetimi.

Kaynakça

• Ak, A. (2014). Türk kamu yönetiminde açık yönetim ilkesi ve açık yönetim ortaklığı. İdarecinin Sesi, Ekim, 49-53.
• Aksakaloğlu, Y. (2018). Yeni kamu yönetimi ve alternatif arayışlar. M. A. Özer & U. Ayhan (Ed.). Kamu yönetimi tartışmaları içinde (s. 91-110). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Altan, İ. (2019). Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde neo-Weberyen devletin izini sürmek. Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi, 5(3), 207-219.
• Ayhan, E. & Önder, M. (2017). Yeni kamu hizmeti yaklaşımı: yönetişime açılan bir kapı. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 3(2): 19-48.
• Ayhan, U. (2018). Değişen Yönetim Paradigması. M. A. Özer & U. Ayhan (Ed.). Kamu yönetimi tartışmaları içinde (s. 15-29). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Bayrakçı, E. & Kahraman, S. (2017). Yeni kamu hizmeti anlayışı ve belediyelerde özelleştirme. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 37, 299-315.
• Çapar, S., Demir, R. & Yıldırım, Ş. (2015). Kamu hizmet sunumunda idarecilerin işlevi. Türk İdare Dergisi, 481: 361-400.
• Çevikbaş, R. (2012). Yeni kamu yönetimi anlayışı ve Türkiye uygulamaları. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 9-32.
• Demir, A. & Yavaş (2015). Kamu yönetiminin geleceği üzerine kavramsal bir tartışma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 13 (25), 91-113.
• Demir, C., Çohadar, Ö. & Görkem, G. (2017). Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin yönetişimin temel ilkeleri bağlamında incelenmesi. Strategic Public Management Journal, 3(Özel Sayı), 138-153.
• Denhardt, R. & Denhardt, J. (2001). The new public service: Putting democracy first. National Civic Review, 90 (4), 391-400.
• Dinçer, Ö. & Yılmaz, C. (2003). Kamu yönetiminde yeniden yapılanma: değişimin yönetimi için yönetimde değişim. Ankara: T.C. Başbakanlık.
• Dölek, Ç. (2015). Privatization of security as a state-led and class-driven process: the case of Turkey. Science Society, 79(3), 414-441.
• Dunn, W. & Miller, D. (2007). A critique of the new public management and the neo-weberian state: Advancing a critical theory of administrative reform. Public Organization Review, 7, 345-358.
• Durgun, G. (2017). Anayasa referandumu ve cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi. Yeni Türkiye Dergisi, 94, 1-6.
• Eryılmaz, B. (2011). Kamu yönetimi. Ankara: Okutman Yayıncılık.
• Gökçe, G. (2017). Neo-weberyan devlet (NWD): Paradigma değişiminin işaretleri mi? Second Mediterranean International Congress on Social Sciences, MECAS II, Ohrid, Macedonia 237-246.
• Gül, H. (2018). Dijitalleşmenin kamu yönetimi ve politikaları ile bu alanlardaki araştırmalara etkileri. Yasama Dergisi, 36, 5-26.
• Hood, C. (1995). “The new public management in the 1980s: Variations on a theme. Accounting Organizations and Society, 20(2/3), 93-109.
• Karaca, Y. & Öztürk N. K. (2019). Yeni nesil belediyecilik: dijital belediye uygulamaları. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 2(3), 528-537.
• Karkın, N. & Janssen, M. (2014). Evaluating websites from a public value perspective: a review of Turkish local government websites. International Journal of Information Management, 34, 351-363.
• Karkın, N. & Öztepe, M. (2017). Değerler üzerinden Türk kamu yönetiminde değişim algısı: 2002-2015 dönemi hükümet programları. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 113-142.
• Köseoğlu, Ö. & Tuncer, A. (2014). Kamu yönetiminde yeni bir yaklaşım olarak kamu değeri: kavramsal ve kuramsal açıdan bir tartışma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 12(24), 145-170.
• Lamba, M. (2014). Yeni Kamu yönetimi perspektifinden Türkiye’de kamu yönetimi reformları: genel gerekçeler üzerinden bir inceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(3), 135-152.
• Osborne, S. (2006). The new public governance? Public Management Review, 8(3), 377-387.
• Özdoğan, M. (2018). Neo-Weberyen Devlet ve Bürokrasi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(14), 597-608.
• Özer, M. A. (2018). Yeni kamu yönetimi “nereye? Türkiye için öngörüler. Türk İdare Dergisi, 486, 260-296.
• Özer, M. A. (2016). Sağlık sektöründe yeni bir hizmet sunum modeli: Kamu özel ortaklığı. Sosyal Güvenlik Dergisi, 6(1), 9-38.
• Özer, M. A. & Önen, M. (2019). 200 soruda yönetim kamu yönetimi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Özer, M. A. & İrdem, İ. (2018). Bürokrasi ve ötesi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Pektaş, E. (2011). Belediye hizmetlerinde bilgi-iletişim teknolojilerinin kullanımı ve e-belediye uygulamalarındaki son gelişmeler: Bir literatür taraması. Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 65-88.
• Pierre, J. & Rothstein, B. (2008). How should the state behave? The new public management versus the new weberianism. ECPR Joint Sessions of Workshops, 1-17.
• Sarıca, S. (2018). Kamusal talebi belirlemede mevcut yaklaşımlar üzerine bir değerlendirme. KOSBED, 36, 39-51.
• Sayımer, İ. & Küçüksaraç. B. (2019). E-Yönetişim Bağlamında Belediyelerin Hizmet Sunumu ve Belediye-Yurttaş Etkileşimine Etki Eden Faktörler: Kocaeli İli Örneği. KOSBED, 173-194.
• Sezer, Ö. & Vural, T. (2010). Kamu hizmetlerinin sunumunda devletin değişen rolü ve merkezi yönetim ile yerel yönetimler arasında yetki ve görev paylaşımı. Maliye Dergisi, 159, 203-219.
• Soos, E. (2016). Challenges of public administration in Turkey. Scientific Cooperations 2nd International Conference On Social Sciences, 245-262.
• Taş, İ. E., Uçacak, K. & Çiçek, Y. (2017). Türk kamu yönetiminde yaşanan dijital dönüşümün bürokratik işlemlerin azaltılması üzerindeki etkileri, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22, 2303-2319.
• Tekin, Ö. (2017). 5018 sayılı kamu mali yönetimi ve kontrol kanununun yeni kamu yönetimi ilkeleri bağlamında incelenmesi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, 14, 199-218.
• Tepeli, Ö. (2018). Yönetişim, STK’lar ve ötesi. M. A. Özer & U. Ayhan (Ed.). Kamu yönetimi tartışmaları içinde (s. 135-143). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Uzun, A. & Demir, T. (2019). Kamu değeri üzerine bir literatür analizi: Kuram ve uygulama. D. Çevik & O. Geyik (Ed.). Contemporary Issues In Labor, Public Finance & Administration içinde (80-98). London: IJOPEC Publication Limited.