Relationship Between Growth and Education in the Context of Middle-Income Trap: Cases of Turkey, Brazil, and Mexico

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 1, 33 - 59, 31.12.2020

Emine Tahsin , Harun Kalmaç

https://doi.org/10.51803/yssr.680273

Öz

Turkey, Brazil and Mexico are classified among the major countries that caught in the middle-income trap. Given that, the relationship between economic growth and education for Turkey, Brazil and Mexico is analyzed on the basis of the middle-income trap concept. The countries that get escaped from the middle-income trap have common characteristics; a growth model based on R&D and innovation. In this context, the paper aims to set up the relationship between GDP per capita income, education, manufacturing and savings data for Turkey, Brazil and Mexico. For this purpose, relevant data from 1990 to 2015 is estimated by using VAR model. As a part of the VAR model, impulse response relation is evaluated, and it is concluded that education led to increase the level of savings and savings led to increase GDP per capita.

Anahtar Kelimeler

middle income trap, economic growth, education, Turkey, Mexico, Brasil, VAR Models

Orta Gelir Tuzağı ve Büyüme-Eğitim İlişkisi Bağlamında; Türkiye, Brezilya ve Meksika Deneyimi

Öz

Bu çalışmada orta gelir tuzağı kavramı üzerine yapılan çalışmalar temel alınarak Türkiye, Brezilya ve Meksika için iktisadi büyüme ve eğitim ilişkisi incelenmiştir. Orta gelir tuzağı kavramı üzerine yapılan çalışmalarda Türkiye, Brezilya ve Meksika orta gelir tuzağında gösterilen başlıca ülkeler arasında yer almaktadır. Orta gelir tuzağından kurtulan ülkelerin ortak özelliklerine baktığımızda ise AR-GE ve inovasyona dayalı bir büyüme modelinin belirleyici olduğu görüşü öne çıkmaktadır. Bu yaklaşımdan yola çıkarak çalışmanın odak noktasını, Türkiye, Brezilya ve Meksika’ya ait imalat, tasarruf ve okullaşma verileri üzerinden iktisadi büyüme-eğitim ilişkisinin incelenmesi oluşturmaktadır. Orta gelir tuzağından kurtulma sürecinde, Türkiye, Meksika ve Brezilya’nın kişi başına düşen milli geliri ile eğitim, imalat ve tasarruf verileri arasındaki ilişki tahmin edilmeye çalışılmıştır. Bu kapsamda, bu çalışmada üç ülke için ayrı ayrı olarak 1990 yılından 2015 yılına kadar olan veriler incelermiş ve VAR modeli kullanılarak sonuçlar tahmin edilmeye çalışılmıştır. Söz konusu model kapsamında tanımlanan nedensellik ilişkisi çerçevesinde, eğitimin tasarruf düzeyini artırdığı, tasarrufların ise kişi başına düşen milli geliri arttırdığı sonucuna ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

orta gelir tuzağı, , büyüme ve eğitim, , var modelleri, , beşeri sermaye ve eğitim

Kaynakça

• Akdemir, S., & Özçelik, M. (2018). Döviz kurlarının yurtiçi fiyatlara geçiş etkisi: Türkiye ekonomisi 2003-2017 dönemi uygulaması. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14(1), 35-50. https://dergipark.org.tr/tr/pub/esad/issue/38984/456595
• Akyüz, H. E. (2018). Vektör otoregresyon (VAR) modeli ile iklimsel değişkenlerin istatistiksel analizi. Uluslararası Mühendislik Araştırma ve Geliştirme Dergisi, 10(2), 183-192. https://doi.org/10.29137/umagd.402272
• Barro, J. R. (1991). Economic growth in a cross-section of countries. Quarterly Journal of Economics, 106(2), 407-443. https://doi.org/10.2307/2937943
• Bolio, E., Remes, J., Lajous, T., Manyika, J., Rossé, M., & Ramirez, E. (2014, Mart). A tale of two Mexicos: Growth and prosperity in a two-speed economy. McKinsey. https://www.mckinsey.com/featured-insights/americas/a-tale-of-two-mexicos#
• Çağlar, E., & Koyuncu, E. (2018). Toplam faktör verimliliği için politika çerçevesi geliştirilmesine destek projesi: Beyaz kitap. UNDP.
• Dutta, S., Lanvin, B., & Wunsch-Vincent, S. (2018). The global innovation index 2018: Winning with global innovation. Johnson Cornell.
• Eichengreen, B., Park, D., & Shin, K. (2011). When fast growing economies slow down: International evidence and implications for China (Working Paper No. 262). ADB Economics. http://hdl.handle.net/11540/2021
• Eichengreen, B., Park, D., & Shin, K. (2013). Growth slowdowns redux: New evidence on the middle-income trap (Working Paper No. 18673). National Bureau of Economic Research. https://www.nber.org/system/files/working_papers/w18673/w18673.pdf
• Enders, W. (1995). Applied econometric time series. John Wiley and Sons Inc.
• Eser, K., & Gökmen, Ç. E. (2009). Beşeri sermayenin ekonomik gelişme üzerindeki etkileri: Dünya deneyimi ve Türkiye üzerine gözlemler. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 1(2), 41-56. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sobiadsbd/issue/11348/135612
• Felipe, J., Abdon, A., & Kumar, U., (2012). Tracking the middle-income trap: What is it, who is in it, and why? (Working Paper No. 715). Levy Economic Institute. http://levyinstitute.org/pubs/wp_715.pdf
• Gill, I., & Kharas, H. (2007). An East Asian renaissance idea for economic growth. World Bank. http://hdl.handle.net/10986/6798
• Glawe, L., & Wagner, H. (2016). The middle-income trap definitions, theories and countries concerned - A literature survey. Comparative Economic Studies, 58(4), 507-538. https://doi.org/ghdwf2
• Glawe, L., & Wagner, H. (2017). The People’s Republic of China in the middle-income trap? (Working Paper No. 749). Asian Development Bank Institute. https://www.adb.org/sites/default/files/publication/322961/adbi-wp749.pdf
• Gujarati, D. N., & Porter D. C. (2009). Basic Econometrics. McGraw-Hill.
• Gürsel, S., & Soybilgen, B. (2014). Türkiye uzun yıllar orta gelir tuzağından kurtulamayabilir. (Araştırma Notu No. 14/169). Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi. https://betam.bahcesehir.edu.tr/wp-content/uploads/2014/07/ArastirmaNotu169.pdf
• Jankowska, A., Nagengast, A., & Perea, J. R. (2012). The product space and the middle income trap: Comparing Asian and Latin American experiences (Working Paper No. 311). OECD Development Centre. https://doi.org/10.1787/5k9909j2587g-en
• Kalkınma Bakanlığı İmalat Sanayii Politikaları Özel İhtisas Komisyonu. (2018). On Birinci Kalkınma Planı.
• Karagöz, F., & Tahsin, E. (2018). A historical perspective on middle income trap: A comparison of Brazil and Mexico. A. Cebeci, E. Torres, & H. G. Beken (Ed.), Current Debates in Economics içinde (No. 18, ss. 13-29). IJOPEC Publication. http://doi.org/fshc
• Karakurt B., & Okutan Ş. (2018). Gelir ve fonksiyonel kamu harcamaları ilişkisi: Bölgesel düzeyde. International Journal of Public Finance, 3(1), 107-134. https://doi.org/10.30927/ijpf.433690
• Kharas, H., & Kohli, H. (2011). What is the middle income trap, why do countries fall into it, and how can it be avoided? Global Journal of Emerging Market Economies, 3(3), 281-289. https://doi.org/c72rd2
• Loser, C., & Sood, A. (2011). Breaking away from mediocre complacency to a prosperous future. Global Journal of Emerging Market Economies, 3(1), 5-58. https://doi.org/fh39qc
• Mucuk, M., & Alptekin, V. (2008). Türkiye’de vergi ve ekonomik büyüme ilişkisi: VAR analizi (1975-2006). Maliye Dergisi, (155), 159-174. https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/09/10.Mehmet.MUCUK_Volkan.ALPTEKIN.pdf
• Ohno, K. (2009). Avoiding the middle-income trap: Renovating industrial policy formulation in Vietnam. ASEAN Economic Bulletin, 26(1), 25-43. http://hdl.handle.net/10625/41422
• Phillips, C. B. P., & Perron, P. (1998). Testing for a unit root in time series regression. Biometrika, 75(2), 335-346. https://doi.org/bnq7db
• Sims, C. A. (1980). Macroeconomics and reality. Econometrica, 48(1), 1-48. https://doi.org/10.2307/1912017
• Taş, U. E., Arıcı, Ö., Ozarkan, H. B., & Özgürlük, B. (2015). PISA 2015 Ulusal Raporu. Milli Eğitim Bakanlığı. http://odsgm.meb.gov.tr/www/2015-pisa-ulusal-raporu/icerik/204
• Tho, T. V. (2013). The middle-income trap: Issues for members of the Association of South East Asian Nations (Working Paper No. 421). Asian Development Bank Institute. https://www.adb.org/sites/default/files/publication/156275/adbi-wp421.pdf
• Tok, D., & Uzunöz, M. (2019). Gelişmekte olan ülkelerde orta gelir tuzağı: Literatür taraması. Yıldız Social Science Review, 5(1), 23-38. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yssr/issue/49683/514097
• United Nations Development Program. (2018). İnsani Gelişme Endeksi [Veri Seti]. http://hdr.undp.org/en/data
• Woo, W. T. (2012). China meets the middle-income trap: The large potholes in the road to catching-up. Journal of Chinese Economic and Business Studies, 10(4), 313-336. https://doi.org/fsdz
• Yeldan, E., Taşçı, K., Voyvoda, E., & Özsan, M. E. (2012). Orta Gelir Tuzağı’ndan çıkış: Hangi Türkiye?: Cilt 1. Makro/Bölgesel/Sektörel Analiz. Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu. https://turkonfed.org/Files/ContentFile/ogt-1sektorel_analiz.pdf
• Yıldız, A. (2015). Orta gelir tuzağı ve orta gelir tuzağından çıkış stratejileri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(2), 155-170. https://doi.org/10.18069/fusbed.34136
• Yılmaz, G. (2014). Turkish middle income trap and less skilled human capital. İktisat İşletme ve Finans, 30(346), 9-36. https://doi.org/fsd9