ALMAN TERBİYESİ ROMANINDA KİMLİK, AİDİYET VE HUZURSUZLUK

Yıl 2021, Sayı: 26, 231 - 262, 01.12.2021

Mürsade Meryem Kılıç

Öz

Modern zamanların öznesi olma vaadiyle yola çıkan birey, ancak modern zamanların “artık” bir öğesi olarak bunalıma sürüklenmiştir. Modern birey nitekim savaş, ekono- mik kriz, bilgi bombardımanı ve yerellik/küresellik çıkmazında, hezeyanları ile baş başa bırakılmıştır. Söz konusu hezeyan, bir önceki yüzyıldan miras, karmaşık bir ontolojiye sahiptir. Bu karmaşıklık içinde birey ise savrulup durmaktadır. Savrulma sonucunda modern birey, huzursuzluk merkezli semptomlar göstermektedir. Modern bireyin temel karakteristiği huzursuzluk olup huzursuzluğunun sebeplerinden ikisi artık kimlik ve ai- diyet olarak değerlendirilmelidir.
Zafer Şenocak’ın Alman Terbiyesi romanının baş kişisi Salih’in, iki dünya savaşının or- tasında Türk-Alman kimliği ile benzeri bir bunalım içerisinde olduğu görülmektedir. Bunalım, öncelikle savaşların atmosferindeki yüzyılın genel karakteridir. Öte yandan iki ayrı coğrafyada kendini gösteren “yurtsuzluk”, bunalımını tetikleyen bir diğer temel ögedir. Bu bağlamda asker Salih, varoluşçu çizgide kimlik ve aidiyet krizi yaşamakta olup hem tüm bu sürecin hem de modern zamanların bir çıktısı olarak huzursuzluğunu koyulaştırmaktadır. Salih’in kendisine sorduğu sorular bir girdap yaratmakta, Salih de içerisinde kaybolmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kimlik, aidiyet, huzursuzluk, varoluşçuluk, yabancılaşma.

IDENTITY, BELONGING AND ANXIETY IN THE NOVEL OF ALMAN TERBİYESİ

Öz

The individual who set out with the promise of being the object of modern times has been dragged into depression only as a “residue” element of modern times. Thus, the modern individual has been left alone with her delirium in the wars, economic crisis, data bombardment and locality/globality dilemmas. The delirium in question has an elaborate ontology that has been inherited from the previous century. In this complexity, the individual has swept away. As a result of sway, the modern individual shows anxiety-centered symptoms. Therefore, a characteristic of the modern individual is anxiety and the two of reason for her anxiety may be considered as identity and belonging.
It’s seen that Salih which the protagonist of Zafer Şenocak’s novel of Alman Terbi- yesi is in a similar depression with his Turkish-German identity in the middle of the two world wars. Depression is primarily the general character of in century in the atmosphere of wars. On the other hand, “homelessness” which appeared itself in two different lands, is another main element that triggers the depression. Thus, the soldier Salih has experienced a problem of identity and belonging along with the existentialist line and intensified his anxiety as both outcome of this whole process and modern times. The questions which Salih’s asked himself has created a gulf and Salih has got lost in it.

Anahtar Kelimeler

Identity, belonging, anxiety, existentialism, alienation.

Kaynakça

• Akkaya, Kadri (2020). “Berlin’i Vatan Hissetmem İçin Üsküdar’ı Unutmam Gerekmiyor”. https://www.dunyabizim.com/soylesi/berlin- i-vatan-hissetmem-icin-uskudar-i-unutmam-gerekmiyor-h25208. html [Erişim Tarihi: 13.04.2021].
• Aytaç, Gürsel (1995). Edebiyat Yazıları. 3. Ankara: Gündoğan.
• Balcı, Yunus (2021). “Tanzimat Romanında Modernleşme Tarzı Olarak “Kahraman” ın Yabancılaşması Meselesi”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi. 30: 87-96.
• Bauman, Zygmunt (2005). Bireyselleşen Toplum. Yavuz Alogan (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Bauman, Zygmunt (2020). Kimlik. Mesut Hazır (Çev.). Ankara: Heretik.
• Berger, Peter; Luckmann, Thomas (1991). The Social Construction of Reality. England: Penguin Books.
• Bhabba, Homi K. (1994). The Location of Culture. New York: Routledge. Çağlar, Murat (2020). “ ‘Kesin Tasarılar Yapmamalısın’ Andorralı”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. C.19. S.2: 276-285.
• Ecevit, Yıldız (2016). Türk Romanında Postmodernist Açılımlar. İstanbul: İletişim.
• Eriş, Tuğba; Öztek, Çiçek (2013). “Zafer Şenocak: “Tarihin Kurgusallığını Edebiyatta Çözüyorum, Yoksa Tarih kitapları Yazardım”, Oggito. https://oggito.com/icerikler/zafer-senocak- tarihin-kurgusalligini-edebiyatta-cozuyorum-yoksa-tarih-kitaplari- yazardim-/3533 [Erişim Tarihi: 11.05.2021]
• Freud, Sigmund (2016). Sanat ve Edebiyat. Emre Kapkın, Ayşen Tekşen(Çev.). İstanbul: Payel.
• Giddens, Anthony (2020). Modernliğin Sonuçları. İstanbul: Ayrıntı.
• Gülsoy, Murat (2016). 602. Gece. İstanbul: Can.
• Harvey, David (1997). Postmodernliğin Durumu. Sungur Savran (Çev.). İstanbul: Metis.
• Kuruyazıcı, Nilüfer (2001). “Almanya’da Oluşan Yeni Bir Yazının Tartışılması”, Gurbeti Vatan Edenler Almanca Yazan Almanyalı Türkler. Mahmut Karakuş, Nilüfer Kuruyazıcı (Haz.). Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Lucy, Niall (2018). Postmodern Edebiyat Kuramı. Aslıhan Aksoy (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Marx, Karl (2013). El Yazmaları. Murat Belge (Çev.). İstanbul: Birikim.
• Özkütükçü, Hakan (2016). 1923-1946 Yılları Arasında Yayımlanan Türk Romanında Askerler. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Said, Edward (2017). Şarkiyatçılık. Berna Yıldırım (Çev.). İstanbul: Metis.
• Sakallı, Cemal (2006). “Türk Göçmen Yazınında Türk Kültürünün İzleri”, Littera Edebiyat Yazıları. C.18. Cengiz Erten (Haz.). Ankara: Ürün. 163-164.
• Sazyek, Hakan (2008). Abdülhak Şinasi Hisar’ın Romanlarında Özel Yabancılaşma. Ankara: Hece.
• Sazyek, Hakan (2015). Roman Terimleri Sözlüğü. Ankara: Hece.
• Shayegan, Daryush (2020). Yaralı Bilinç. İstanbul: Metis.
• Simmel, George (2009). Bireysellik ve Kültür. Tuncay Birkan (Çev.). İstanbul: Metis.
• Şenocak, Zafer (2007). Alman Terbiyesi. İstanbul: Alef.
• Tilbe, Ali (2015). “Göç/Göçer Yazını İncelemelerinde Çatışma ve Göç Kültürü Modeli”, Turkish Migration Conference 2015 Selected Proceedings. London: Transnational Press. 458-466.
• Turner, Bryan (2014). Klasik Sosyoloji. İdil Çetin (Çev.). İstanbul: İletişim.
• Yalçın, Alemdar (1998). Cumhuriyet Dönemi Türk Romanı. Ankara: Günce.
• Yeşilada, Karin Emine (2008). “‘Göçmen İşçi Yazını’ Ya Da : Now Turkish Is It?”, Çağdaş Türk Yazını. Zehra İpşiroğlu (Haz.). İstanbul: Toroslu. 205-230.