İSMAİL GÜZELSOY’UN DEĞMEZ ADLI ROMANINDA ANLAM ÜRETİCİ OLARAK İNCİ LEİTMOTİFİNİN İŞLEVİ

Yıl 2022, Cilt: 14 Sayı: 28, 107 - 130, 01.12.2022

Funda Keskin Ünlü

Öz

Günümüzde postmodernizm, çağdaş Türk edebiyatı alanında hem yazarların hem de araştırmacıların ilgi gösterdiği konuların başında gelmektedir. Ancak postmodern teknik ve uygulamaların yaygınlık ve popülerliğinin “postmodern” olarak etiketlenen eserlere farklı bakış açıları getirmeyi güçleştirdiği de görülmektedir. Diğer bir deyişle bu yaklaşım, çağdaş ve güncel olmasına rağmen birtakım kısıtlamaları da beraberinde getirmektedir. Söz konusu durum bağlamında ele alınması gereken yazarlardan biri İsmail Güzelsoy’dur. Güzelsoy metinlerarasılık, üstkurmaca, çoğul anlatıcı gibi postmodern anlatım tekniklerini kitaplarında sık ve etkili bir biçimde kullanır. Ancak Güzelsoy’un eserlerinde anlam örüntüleri, sadece bu tekniklerin kullanılmış olmasıyla ortaya çıkmaz. Bu makalede, Güzelsoy’un Değmez adlı romanında leitmotif olarak kullanılan “inci” sözcüğü incelenmiştir. Bu sözcüğün leitmotif olarak anlatı kişi ve mekânlarının anlaşılmasında başat bir rol oynadığı, yeni anlam katmanları oluşturduğu görülmüştür. Buna ek olarak inci sözcüğünün anlatının da ötesinde “değer” kavramının da sembolü hâline geldiği ve bu kavram aracılığıyla anlatıyı hem kapsadığı hem de aştığı görülmüştür

Anahtar Kelimeler

İsmail Güzelsoy, Değmez, leitmotif, değer, inci

THE FUNCTION OF THE LEITMOTIF AS A MEANING GENERATOR IN İSMAİL GÜZELSOY’S NOVEL DEĞMEZ

Öz

Today, postmodernism is one of the primary topics of interest to both writers and researchers in the field of contemporary Turkish literature. It is seen that the prevalence and popularity of postmodern techniques and practices make it difficult to bring different perspectives to the Works labeled as “postmodern”. In other words, although this approach is contemporary and up to date, it also brings some limitations. One of the authors that should be considered in the context of the situation in question is Ismail Guzelsoy. Güzelsoy frequently and effectively uses postmodern narration techniques such as intertextuality, metafiction, and plural narrator in his own books. However, in the works of Güzelsoy, meaning patterns are not only formed by these techniques. In this article, the word “pearl” used as a leitmotif in Güzelsoy’s novel Değmez is
examined. It has been seen that this word plays a dominant role in the understanding of narrative people and places as a leitmotif and creates new layers of meaning. In addition, it has been seen that the word pearl has become a symbol of the concept of “value” beyond the narrative, and it both covers and exceeds the narrative through this concept.

Anahtar Kelimeler

İsmail Güzelsoy, Değmez, leitmotif, value, pearl

Kaynakça

• Akdeniz, Necla. “Bir Hikâye Anlatıcısı: İsmail Güzelsoy”. Gazete Duvar. 06 Kasım 2020. https://www.gazeteduvar.com.tr/bir-hikayeanlaticisi-ismail guzelsoy-haber-1502847.16.05.2022.
• Bribitzer-Stull, Matthew. Understanding the Leitmotif: From Wagner to Hollywood Film Music. Cambridge University Press, 2015.
• Britannica, The Editors of Encyclopaedia. “leitmotif”. Encyclopedia Britannica. 24 Kasım 2013. https://www.britannica.com/art/leitmotif. 16.05.2022.
• Çalışkan Tuğ, Münire. “Edgar Allen Poe ve Kuzgun’un İzinde Yürüyen Bir Roman: Nevermore ya da Değmez”. Roman Kahramanları, S. 39, 2019, ss.149-157.
• Demirışık, Ozancan. “Edebiyatın Her Şeyden Önce Eğlenceli Olması Gerektiğine İnanıyorum”. Kayıp Rıhtım. 24 Eylül 2021. https://kayiprihtim.com/roportaj/ismail-guzelsoy-soylesi/. 16.05.2022.
• Foulquie, Paul. Varoluşçuluk. İletişim Yayınları, 1991.
• Freedman, William. “Edebi Motif: Bir Tanım ve Değerlendirme”. Çeviren Funda Özşener, Yedi. S. 2, 2009, ss. 61-66.
• Gedik, Melek. “Gözünü Karartan Kadınlar Dünyayı Kurtaracak”. Karar. 06 Mart 2018. https://www.karar.com/gozunu-karartan-kadinlardunyayikurtaracak-775567. 16.05.2022.
• Güzelsoy, İsmail. Değmez. Doğan Kitap, 2015.
• Hart, Clive. Structure And Motif In Finnegans Wake. Northwest University Press, 1962.
• Karataş, Turan. Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü. Perşembe Kitapları, 2001.
• Koyuncu, İsa. “İsmail Güzelsoy”. Türk Edebiyatında İsimler Sözlüğü. 07 Haziran 2019. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ismail-guzelsoy. 16.05.2022.
• Kuçuradi, İonna. İnsan ve Değerleri (Değer Problemi). Yankı Yayınları, 1971.
• Sazyek, Hakan. Roman Terimleri Sözlüğü. Hece Yayınları, 2020.