THE BAYONETS’ SHADOW IN PEYAMI SAFA’S NOVELS

Yıl 2024, Cilt: 16 Sayı: 31, 35 - 56, 01.06.2024

Berna Uslu Kaya

https://doi.org/10.26517/ytea.552

Öz

Peyami Safa’s novels appear in the form of conflicts between those who embrace national and spiritual integrity, who turn to their own culture, who survive by holding on to their values despite their spiritual crises, both with themselves, their environment and with others who are the exact opposite of them. What Peyami Safa reflects on the content of his novel is equivalent to whatever he is occupied with and he criticizes in his intellectual writings. His novels open the door to a drama in the shadow of a collapsed empire and wars as an east-west issue. With the inner intellectual perception of the period, the pain of staying as "us”, the admiration shown to what does not belong to us and the subsequent corruption are the starting points of his works that turn into action both in the intellect and in the content of the novel and take the lead of the fiction. The problem of this study is analysed through Peyami Safa’s Sözde Kızlar novel, Süngülerin Gölgesinde which was published in 1924 and not yet translated to Latin alphabet about National Struggle period, Mahşer, Bir Akşamdı, Gün Doğuyor stage play, Ateş published under the pseudonym Server Bedî novels.

Anahtar Kelimeler

Peyami Safa, Süngülerin Gölgesinde, National Struggle

PEYAMİ SAFA’NIN ROMANLARINDAN SÜNGÜLERİN GÖLGESİ

Öz

Peyami Safa romanları millî ve manevi bütünlüğe sarılanların, yüzünü kendi kültürüne çevirenlerin, girdiği ruhi bunalımlara rağmen değerlerine tutunarak hayatta kalanların hem kendileriyle ve çevreleriyle hem de onların tam zıttı ötekilerle çatışması biçiminde karşımıza çıkar. Peyami Safa, fikrî yazılarında ne ile meşgulse ve neyi eleştiriyorsa romanının muhtevasına da onu yansıtır. Onun romanları, yıkılan bir imparatorluğun ve yaşanan savaşların gölgesindeki drama, Doğu-Batı meselesi olarak kapı aralar. Devrin deruni entelektüel algısıyla “biz” kalma sızısı, bize ait olmayana gösterilen hayranlık ve sonrasındaki yozlaşma, eserlerinin hem fikrî hem de romanın muhtevasında eyleme dönüşen, kurguya yön veren hareket noktasıdır. Çalışmamızda söz konusu problem, Peyami Safa’nın Sözde Kızlar romanı, Millî Mücadele dönemini konu alan 1924 yılında yayımlanmış ve henüz Latin harflerine aktarılmamış Süngülerin Gölgesinde romanı, Mahşer, Bir Akşamdı, Gün Doğuyor Piyesi, Server Bedî müstearıyla yazdığı Ateş romanı ve Biz İnsanlar eserleri üzerinden incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Peyami Safa, Süngülerin Gölgesinde, Millî Mücadele

Kaynakça

• Ayvazoğlu, Beşir. Peyami Hayatı Sanatı Felsefesi Dramı. Kapı Yayınları, 2008.
• Göze, Ergun. Peyami Safa. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1987.
• Lee, Nan A. Peyami Safa’nın Eserlerinde Doğu-Batı Meselesi. Ötüken Yayınları, 1997.
• Moran, Berna. Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 1. İletişim Yayınları, 2015.
• Narlı, Mehmet. Roman Ne Anlatır?. Akçağ Yayınları, 2012.
• Safa, Peyami. Süngülerin Gölgesinde. Orhaniye Matbaası, 1924.
• Safa, Peyami. Gün Doğuyor. Ulus Basımevi, 1938.
• Safa, Peyami. Biz İnsanlar. Ötüken Yayınları, 1999.
• Safa, Peyami. 20. Asır Avrupa ve Biz. Ötüken Yayınları, 1999.
• Safa, Peyami. Mahşer. Ötüken Yayınları, 2000.
• Safa, Peyami. Bir Akşamdı. Ötüken Yayınları, 2002.
• Safa, Peyami. Sözde Kızlar. Ötüken Yayınları, 2005.
• Server Bedi. Ateş. İnkılâp Kitapevi, 1944.
• Tarancı, Cahit Sıtkı. Peyami Safa, Hayatı ve Eserleri. Semih Lütfi Kitapevi, 1940.