ALMAN, AVUSTURYA VE İSVİÇRE MEDENİ KANUNLARINDA YAPILAN REVİZYONLAR VE BOŞANMADAN SONRA BİRLİKTE VELAYETİN KURAL HALİNE GELMESİ

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 2, 555 - 576, 15.10.2021

Fulya Erlüle

Öz

Çocuğun gelişimi bakımından sadece anneye değil aynı zamanda babaya da ihtiyaç duyduğunun bilimsel olarak kanıtlanmış olması ve çocuğun yararının gözetilmesi ilkesinin bir gereği olarak çocukla ilgili tüm uluslararası metinlerde, çocuğun anne ve babası ile arasındaki mevcut ilişkinin korunması ve sürdürülmesinin önemine işaret edilmektedir.
Modern velayet hukukunda çocuğun yararının en iyi şekilde, çocuğun anne ve babası ile ilişkisini sürdürdüğü ve ana babanın tıpkı evlilik birliği süresince olduğu gibi boşanmadan sonra da çocuğun gelişim ve yetiştirilmesinden birlikte sorumlu olmaya devam etmeleri halinde korunacağı kabul edilmektedir.
Velayet hukukunun getirdiği bu yeni bakış açısı, ebeveynlerin boşanarak eş olmaktan vazgeçmiş olmalarının, onların ebeveyn sıfatıyla sahip oldukları sorumluluklardan da vazgeçebilecekleri anlamına gelmediği yönündeki anlayışın geniş bir kabul görmesine neden olmuştur. Bu anlayış doğrultusunda hemen hemen tüm batı ülkelerinde boşanma sonrasında ve evlilik dışı beraberliklerde, birlikte velayet kabul edilerek yürürlüğe girmiştir. Bu kapsamda önce Avusturya’da 1 Şubat 2013 tarihinde, kısa bir süre sonra ise Almanya’da 19 Mayıs 2013’te yürürlüğe giren değişiklikler ile her iki ülkenin velayet hukukuna ilişkin hükümleri revize edilmiştir. Avrupa hukuk çevresinde yaşanan bu değişime 1 Temmuz 2014 tarihinde yürürlüğe giren velayet hukuku revizyonu ile en son İsviçre dahil olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Velayet, Birlikte Velayet, Boşanmadan Sonra Birlikte Velayet, Velayet Hakkının Kullanılması, Boşanmadan Sonra Velayetin Birlikte Kullanılması, İsviçre Velayet Hukuku Revizyonu, Boşanmanın Çocuklara İlişkin Sonuçları, Çocuğun Yararı, Çocuğun Yararının Korunması

AMENDMENTS IN GERMAN, AUSTRIAN AND SWISS CIVIL CODES AND JOINT CUSTODY’S BECOMING THE RULE AFTER DIVORCE

Öz

As it is scientifically proven that child needs not only his mother yet also his father for his development, and as per the principle of considering the interest of the child, all international texts concerning children draw attention to the importance of protecting and maintaining the existing relationship between the child and his parents.
In modern custody law, it is accepted that the interest of the child is best protected if he maintains his relationship with parents and that parents continue being jointly responsible for the development and upbringing of the child just like during the marriage.
This new perspective brought by custody law brought along the understanding, that renouncing to be spouse by divorcing does not mean renouncing their responsibilities as a parent, to be generally accepted. In line with this understanding, the concept of joint custody after divorce and for non-marital cohabitation has been accepted and come into force in almost all western countries. In this regard, with the amendment entered into force on 1 February 2013 in Austria and the amendment entered into force on 19 May 2013 in Germany, articles on custody law of both countries have been amended. Switzerland has then joined the change in European jurisdictions by the amendment of its custody law entered into force on 1 July 2014.

Anahtar Kelimeler

Custody, Joint Custody, Joint Custody After Divorce, Exercising the Right of Joint Custody, Exercising the Right of Joint Custody After Divorce, Amendment of Swiss Custody Law, Consequences of Divorce Relating to Children, Interest of Children, Protection of Interest of Children

Kaynakça

• Akıntürk, Turgut/Ateş Karaman, Derya, Türk Medeni Hukuku, İkinci Cilt, Aile Hukuku, 15. Bası, İstanbul 2013.
• Apaydın, Eylem, “Ortak Hayata Son Verı̇lmesı̇ Sonrası Ortak Velâyet Hususunda Yasal Düzenleme Gereğı̇”, İnÜHFD, C. 9, S. 1, Y. 2018, s. 445 vd.
• Arkan Serim, Azra, “Boşanma Halinde Ortak Velayet”, LHD, C. 14, S. 167, Y. 2016, s. 6075.
• Aybay, Rona, “Uluslararası Antlaşmaların Türk Hukukundaki Yeri”, TBBD, S. 70, Y. 2007, s. 187 vd.
• Birinci Uzun, Tuba, “Türk Medenî Kanunu’na Göre Velâyetin Kullanılması ve Çocuğun Yüksek (Üstün) Yararı İlkesi Doğrultusunda Boşanmada ve Evlilik Dışı İlişkide Birlikte Velâyet Modeli”, HÜHFD, C. 6, S. 1, Y. 2016, s. 135 vd.
• Büchler, Andrea/Clausen, Sandro, FamKommentar Scheidung, Band I: ZGB (Hrsg.: Schwenzer,Ingeborg/Fankhauser, Roland), 3. Aufl., Bern 2017.
• Cantieni, Linus, Gemeinsame elterliche Sorge nach Scheidung, Eine emprische Untersuchung, Diss., Bern 2007.
• Dethloff, Nina, Familienrecht, 31. Aufl., München 2015.
• Dönmez, Ünsal/Barın, Taylan, “Boşanma Sonucunda Birlikte Velayetin Türk Hukukunda Uygulanabilirliği Sorunu”, TAAD, Y. 9, S. 35, Temmuz 2018, s. 175 vd.
• Dural, Mustafa/Öğüz, Tufan/Gümüş, Mustafa Alper, Türk Özel Hukuku, Cilt III, Aile Hukuku, Gözden Geçirilmiş 14. Bası, İstanbul 2019.
• Erdem, Mehmet, Aile Hukuku, Ankara 2018.
• Ergül, Ozan, “Usulüne Göre Yürürlüğe Konulmuş Mı̇lletlerarası Andlaşmalar Kanun Hükmündedı̇r”, Yıldırım Uler’e Armağan, Lefkoşa 2014, s.65 vd.
• Erlüle, Fulya, İsviçre Medeni Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler Işığında Boşanmada Birlikte Velayet, Ankara 2019.
• Gençcan, Ömer Uğur, “Ortak Velayet”, İzmir Barosu Bülten, Y. 27, 8 Mart 2017 Özel Sayısı, Mart 2017, s.24 vd.
• Hatemi, Hüseyin, Aile Hukuku, 7. Bası, İstanbul 2019.
• Hatemi, Hüseyin/Serozan, Rona, Aile Hukuku, İstanbul 1993.
• Kılıçoğlu, Ahmet M., Aile Hukuku, Ankara 2015.
• Koçhisarlıoğlu, Cengiz, Boşanmada Birlikte Velayet ve Yasanın Aşılması, Ankara 2004.
• Köprülü, Bülent/Kaneti, Selim, Aile Hukuku, İstanbul 1986.
• Kurt, Leyla Müjde, “Boşanma Durumunda Birlikte (Ortak) Velayet”, İnÜHFD, C. 9, S. 2, Y. 2018, s. 157 vd.
• Kuzucu, Yaşar, “Değişen Babalık Rolü ve Çocuk Gelişimine Etkisi”, TPDRD, C. 4, S. 35, Y. 2011, s. 79 vd.
• Matthiessen, Stephanie, Gemeinsame Elterliche Sorge in scheidungssoziologischer Perspektive, Diss.,Hamburg 2004.
• Muscheler, Karlheinz, Familienrecht, 4. Aufl., München 2017.
• Nomer, Halûk Nami/Akbulut, Pakize Ezgi, Medeni Hukuka Giriş Dersleri, Bölüm I, Gözden Geçirilmiş Genişletilmiş 2. Baskı, İstanbul 2018.
• Öcal Apaydın, Bahar, “İsviçre Medeni Kanununun Velayete İlişkin Hükümlerinde Değişiklik Yapılması ve Ortak Velayetin Kural Olarak Benimsenmesi”, Prof. Dr. Özer Seliçi’nin Anısına Armağan, BAÜHFD, C. 11, S. 145-146, Y. 2016, s. 631 vd.
• Öztan, Bilge, “Türk Hukukunda Boşanmada Birlikte Velâyet Sorunu”, Prof. Dr. Tuğrul Ansay’a Armağan, Ankara 2006.
• Öztan, Bilge, Aile Hukuku, 6. Bası, Ankara 2015.
• Serdar, İlknur, “Birlikte Velayet”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 10, S. 1, 2008, s. 155 vd.
• Serozan, Rona, Medeni Hukuk (Genel Bölüm-Kişiler Hukuku),8. Bası, İstanbul 2018.
• Tatlıoğlu, Kasım/Demirel, Nuri, “Sosyal Bir Gerçeklik Olarak Boşanma Olgusu: Sosyal Psikolojik Bir Değerlendirme”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Y. 4, S. 22, Mart 2016, s. 59 vd.
• Tekinay, Selahattin Sulhi, Türk Aile Hukuku, 7. Baskı, İstanbul 1990.