ANONİM ORTAKLIĞIN HAKLI SEBEPLE FESHİ DAVASININ USÛL HUKUKU BAKIMINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 2, 1381 - 1405, 15.10.2021

Rahmi Can Ömür

Öz

6102 sayılı TTK’da düzenlenen anonim ortaklığın haklı sebeple feshi davası azınlığı, çoğunluk pay sahiplerinin suistimallerine karşı koruyan bir haktır. Haklı sebeple fesih kararı son çare olarak başvurulabilecek, olağanüstü bir yoldur. Her ne kadar kanun koyucu tarafları, yetkili ve görevli belirlemiş olsa da bu hükümlerin nasıl uygulanacağı konusunda öğretide fikir birliği bulunmamaktadır. Bu çalışmada, Türk- İsviçre doktrin ve yargı kararları ışığında dava için öngörülen prosedür, dava tarafları, dava şartları, yargılamanın nasıl yapılacağı, alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri ve yargılama için gerekli harç ve giderlere değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi, Feshin Son Çare Olması, Taleple Bağlılık İlkesi, Hakimin Takdir Yetkisi

ANALYSIS OF LAWSUIT OF RIGHTFUL TERMINATION OF JOINT STOCK COMPANY REGARDING THE LAW OF PROCEDURE

Öz

Rightful termination of joint-stock company, regulated in the Turkish Commercial Code (Code No.: 6102), is a right protecting the minority against the abuses of majority shareholders. The rightful termination decision, is an extraordinary method, which may be taken as the ultimate remedy. Although the lawmaker has determined the parties, their powers and their taxes, no consensus exists regarding the doctrine for the method of application of these provisions. In the present study, procedure provided for the action, parties of the action, cause of action, method of trial, alternative dispute settlement methods, and fees and expenses necessary for the trial are touched, in the light of Turkish and Swiss doctrines and judicial decisions.

Anahtar Kelimeler

Rightful Termination of Joint-Stock Company, Termination as Ultimate Remedy, The Principle of not Awarding beyond the Request, Discretion of Judge

Kaynakça

• AKER, Halit. 2016. «Anonim ve Limited Şirketlerde Ortaklık Sıfatının Sona Ermesi ve Özellikle Haklı Sebeple Fesih Davasına İlişkin Bazı Değerlendirmeler.» Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, Mart: 63-150.
• AYAN, Özge. 2011. «Yeni Türk Ticaret Kanununda Anonim Şirketin Haklı Nedenle Feshi Davası (531. Madde).» Legal Hukuk Dergisi, Haziran: 2237-2266.
• AYOĞLU, Tolga. 2013. «Anonim Ortaklığın Haklı Nedenle Feshi.» Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (2): 221-252.
• —. 2017. «Anonim Ortaklıkların Haklı Nedenle Feshine İlişkin Davalarda Dava İkame Edildikten Sonra Şirket Bünyesinde Ortaya Çıkan Bazı Önemli Gelişmelerin Dava Sürecine Etkileri.» Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi.
• BAHTİYAR, Mehmet. 2020. Ortaklıklar Hukuku. İstanbul: Beta Basım.
• BENEDICK, Gilles. 2016. «Art. 736.» Personengesellschaften und Aktiengesellschaft - Vergütungsverordnung Art. 530-771 OR - VegüV içinde, yazan Vito ROBERTO ve Hans Rudolf TRÜEB, 939-944. Zürich: Schulthess Juristische Medien.
• BERTSCH, Wilfried. 1947. Die Auflösung der Aktiengesellschaft aus wichtigen Gründen. Aarau: Verlag H. R. Sauerländer.
• BİLGİLİ, Fatih, ve DEMİRKAPI Ertan. 2018. Şirketler Hukuku Dersleri. Bursa: Dora Yayınları.
• BUDAK, Ali Cem. 2019. «Ticarî Davalarda Dava Şartı Olarak Arabuluculuk.» Medenî Usûl ve İcra İflâs Hukuku Dergisi 15 (42): 25-40.
• CALDERAN, Massimo, ve Ricardo GEISER. 2016. «Art. 736.» Aktienrecht Kommentar Aktiengesellschaft, Rechnungslegungsrecht, VegüV, GeBüV, VASR içinde, yazan Jeannette K. WIBMER, 489-495. Zürich: Orell Füssli Verlag.
• ÇAĞLAR, Hayrettin, ve Esra KAŞAK. 2016. «Anonim Şirketi Haklı Sebeple Feshine İlişkin TTK m. 531 Hükmünün Zaman Bakımından Uygulanması.» Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 65 (3): 659-686.
• ÇAMOĞLU, Ersin. 2015. «Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshinde Hakimin Takdir Yetkisi.» Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, Mart: 5-19.
• —. 2008. Kollektif Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi ve Ortağın Haklı Sebeple Çıkarılması. İstanbul: Vedat Kitapçılık.
• ÇELİK, Aytekin. 2009. «Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Anonim Şirketlerin Haklı Sebeple Feshi.» Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 559-592.
• DELLA TORRE, Luca. 2016. «Art 736.» Präjudizienbuch OR Die Rechtsprechung des Bundesgerichts (1875-2015) içinde, yazan Peter GAUCH, Viktor AEPLİ ve Hubert STÖCKLİ, 1496-1497. Zürich: Schulthess Juristische Medien.
• EKMEKÇİ, Ömer, Muhammet ÖZEKES, ve Murat ATALI. 2018. Hukuk Uyuşmazlıklarında İhtiyarî ve Zorunlu Arabuluculuk. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• ERDEM, Nuri. 2019. Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi. İstanbul: Vedat Yayıncılık.
• ERTEN, Cengiz. 2019. «Anonim Şirketlerde Haklı Sebeplerle Fesih Hakkının Yargıtay İçtihatları Çerçevesinde Değerlendirilmesi.» Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi (13): 187-211.
• FORSTMOSER, Peter, Arthur MEIER-HAYOZ, und Peter NOBEL. 1996. Schweizerisches Aktienrecht. Bern: Stämpli Verlag.
• HANAĞASI, Emel. 2016. «Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi Davasının Medenî Usûl Hukuku Perspektifinden Değerlendirilmesi.» Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 32 (1): 199-264.
• İLBASMIŞ HIZLISOY, Özlem. 2016. Anonim Şirketin Haklı Sebeple Feshi. Ankara: Adalet Yayınevi.
• KAVAK, Yalçın. 2019. Medenî Hukukta Dürüstlük Kuralı ve İyiniyetin Korunması. İstanbul: Legal Yayıncılık.
• KENDİGELEN, Abuzer. 2016. Yeni Türk Ticaret Kanunu Değişiklikler, Yenilikler ve İlk Tespitler. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• KILIÇ, Fatoş. 2017. «Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi Davasında Alternatif Bir Çözüm Olarak Bölünme.» Prof. Dr. Hamdi Yasaman'a Armağan içinde, 409-429. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• KURU, Baki. 2019. Medenî Usul Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları.
• KUSTER, Matthias. 2016. «Art. 736.» OR Kommentar Schweizerisches Obligationenrecht içinde, yazan Jolanta KREN KOSTKIEWICZ, Stephan WOLF, AMSTUZT Marc ve Roland FANKHAUSER, 1899-1902. Zürich: Orell Füssli Verlag.
• MOROĞLU, Erdoğan. 2016. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu Değerlendirme ve Öneriler. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• NOMER ERTAN, Füsun. 2015. «Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi Davası -TTK m. 531 Üzerine Düşünceler-.» İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 72 (2): 421-440.
• —. 2018. «Yargıtay Kararları Işığında Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi.» Yürürlüğünün 5. Yılında ve Yargıtay kararları Işığında Türk Ticaret Kanunu Sempozyumu. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık. 97-114.
• PEKCANITEZ, Hakan; ÖZEKES, Muhammet; AKKAN, Mine; TAŞ KORKMAZ, Hülya. 2017. Medeni Usûl Hukuku. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• POROY, Reha, Ünal TEKİNALP, ve Ersin ÇAMOĞLU. 2019. Ortaklıklar Hukuku II. İstanbul: Vedat Kitapçılık.
• PULAŞLI, Hasan. 2021. Şirketler Hukuku Genel Esaslar. Ankara: Adalet Yayınevi.
• —. 2018. Şirketler Hukuku Şerhi. Cilt III. Ankara: Adalet Yayınevi.
• RÜZGÂR, Eser. 2014. «Anonim Şirketin Azlık Tarafından Feshine İlişkin Dava ile İlgili İsviçre Federal Mahkemesi Kararlarının Değerlendirilmesi.» Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Ocak: 337-371.
• SARI, Mehmet. 2009. «Tahkime Elverişlilik.» Terazi Hukuk Dergisi 4 (32): 145-172.
• SERT CANPOLAT, Selin. 2008. «Anonim Ortaklıklarda Azınlık Haklarının İncelenmesi.» Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Ocak: 158-189.
• SÜMER, Ayşe. 2010. «Türk Ticaret Kanunu Tasarısında Anonim Ortakların Haklı Sebeple Feshi.» Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 28 (1): 171-181.
• ŞAHİN, Ayşe. 2013. Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi. İstabul: Vedat Kitapçılık.
• ŞAHİN, Ayşe. 2014. «Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi Çerçevesinde Gündeme Gelen Bazı Hukuki Sorunlar.» Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 9 (177-118): 145-174.
• TANRIVER, Süha. 2018. Medenî Usûl Hukuku. Cilt I. Ankara: Yetkin Basımevi.
• TAŞ KORKMAZ, Hülya. 2014. Medenî Usûl Hukukunda İradî Taraf Değişikliği. Ankara: Yetkin Yayınları.
• TEKİNALP, Ünal. 2013. «Anonim Ortaklığın Haklı Sebeplerle Alternatif Çözümlü Feshi Davasının Bazı Usulî Sorunları.» Ersin Çamoğlu'na Armağan içinde, 211-222. İstanbul: Vedat Kitapçılık.
• TEKİNALP, Sermaye Ortaklıkları Yeni Hukuku, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2015.
• TEKİNALP, POROY, ÇAMOĞLU, Ortaklıklar Hukuku II, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2017, N.1564d, s.343.
• WEISS, Gottfried. 1968. Zum schweizerischen Aktienrecht. Bern: Verlag Stämpflie & Cie.
• YILMAZ, Ejder. 2017. Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi. Cilt I. Ankara: Yetkin Basımevi.