ÖRGÜT SUÇLARINDAN MAHKÛM OLAN ÖĞRENCİLERİN YÜKSEKÖĞRETİM KURUMUNDAN ÇIKARILMASININ CEZALARIN İNFAZININ AMACI VE EĞİTİM HAKKI BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 1, 283 - 342, 01.03.2022

Namık Kemal Topçu , Neslihan Can

Öz

Günümüz ceza ve infaz hukukunda cezanın amacının failin ıslahı ve topluma yeniden kazandırılması olduğu, üzerinde mutabakata varılmış bir kabuldür. Failin ıslahı sürecinde de eğitim kilit bir rol oynamaktadır ve 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun, infaz kurumunda bulunan hükümlülerin bir hak olarak eğitimden nasıl yararlanabileceğini düzenlemiştir. Ancak söz konusu eğitim düzeyi yükseköğretim olduğunda, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun disiplin hükümleri uyarınca örgüt suçlarından mahkûm olan öğrencilerin yükseköğretim kurumlarından kayıtları silinmektedir. Bu durum da örgüt suçlusu hükümlülerin yükseköğrenim hakkından kategorik olarak yoksun kalmalarına sebebiyet vermektedir. Bu çalışma kapsamında cezanın amaçları gözetilerek eğitimin hükümlü için önemine değinilecek ve örgüt suçlarından mahkûm olan öğrencilerin yükseköğretim kurumundan çıkarılmasının cezanın infazı ile ulaşılmak istenen amaçla bağdaşıp bağdaşmayacağı ele alınacaktır. Ardından Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatları çerçevesinde örgüt suçlusu olan hükümlülerin yükseköğrenim hakkının bulunup bulunmadığı değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim hakkı, yükseköğrenim hakkı, örgüt suçlusu, cezanın amacı, yükseköğretim kurumundan çıkarma cezası, AİHS P1-2

THE EVALUATION OF EXPULSION OF CONVICTED STUDENTS OF ORGANIZED CRIME FROM HIGHER EDUCATION INSTITUTION WITHIN CONTEXT OF THE PURPOSE OF PUNISHMENT AND RIGHT TO EDUCATION

Öz

It is agreed upon in criminal law and execution law that the purpose of the punishment is to rehabilitate and resocialization of the convicted. Education plays key role during the process of execution of crimes and the Code on the Execution of Penalties and Security Measures numbered 5275 regulated how inmates enjoy right to education. However when it comes to higher education degree, the provisions of Code of Higher Education numbered 2547 on disciplinary measures stipulate that the students who convict of organized crime are expelled from higher education instutions. This categorically results in convicted persons of organized crime being deprived of higher education. Within the scope of this study, the prominence of education for the convicted will be mentioned by considering the purposes of the punishment and it will be discussed whether the expulsion from higher education institutions is compatible with these purposes. Then it will be evaluated considering the case law of the European Court of Human Rights, whether the convicted persons who are organized criminals have the right to higher education or not.

Anahtar Kelimeler

Right to education, right to higher education, perpatrator of organized crime, the purpose of punishment, expulsion from higher education institution, ECHR P1-2

Kaynakça

• AKGÜNER, Tayfun: Personel Yönetimi, İstanbul, Der Yayınları, 1992.
• ARTUK, Mehmet Emin/ALŞAHİN, Mehmet Emin: “Hapis Cezalarının ve Cezaevlerinin Tarihi Gelişimi”, MARUHAD, C. 21, S. 169, 2015.
• AYDIN, Devrim: “Ceza Hukukunda Okullar”, Ceza Hukuku Dergisi, C. 6, S. 15, Nisan 2011, s.s. 47-57.
• AYHAN, Veli: “Avrupa Birliğine Uyum Sürecinde Türkiye’de Ceza İnfaz Sisteminde Yapısal ve İşlevsel Dönüşüm”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2020.
• BACAKSIZ, Pınar: “Cezalandırma Ve Topluma Yeniden Kazandırma”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, C. 16, Özel Sayı, 2014, s.s. 4917-4941.
• CENTEL, Nur: “Cezanın Amacı ve Belirlenmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Turhan Tufan Yüce’ye Armağan, 2001, s.s. 337-372.
• CENTER FOR COMMUNITY ALTERNATIVES: “Closing The Doors To Higher Education: Another Collateral Consequence Of A Criminal Conviction”, (çevrimiçi) https://www.communityalternatives.org/wp-content/uploads/2020/02/closing-the-doors-to-higher-education.pdf.
• CUSTER, Bradley D.: “Applying to University with Criminal Convictions: A Comparative Study of Admissions Policies in the United States and United Kingdom”, Journal of Higher Education Policy and Management, C. 40, S. 3, 2018, s.s. 239-255.
• CUSTER, Bradley D.: “College Admission Policies for Ex-Offender Students: A Literature Review”, The Journal of Correctional Education, C. 67, S. 2, 2016, s.s. 35-43.
• ÇALIŞKAN, Ahmet Ziya: “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Eğitim Ve Öğrenim Hakkı”, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.11, S. 3-4, 2007, s.s. 295-314.
• ÇELİK, Abdullah: “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Eğitim Hakkı”, TAAD, Y. 6, S. 20, 2015, s.s. 279-328.
• ÇELİK, Elif: “İnsan Hakları Bakımından Kırılgan Kavramına Bir Giriş ve Kavramın AİHM Kararlarındaki Görünürlüğü ”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 22, S. 1, 2020, s.s. 57-77.
• DEMİRBAŞ, Timur: İnfaz Hukuku, 8. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2021.
• DÖNMEZER, Sulhi/ERMAN, Sahir: Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, C. 1, İstanbul, Der Yayınevi, 2016.
• DÖNMEZER, Sulhi: “Pozitivist Nazariyede Cezai Mesuliyetin Esası”, Istanbul Barosu Mecmuası, S. 6, 1944.
• DÖNMEZER, Sulhi: “Teröristlerin Rehabilitasyonu”, İstanbul Hukuk Mecmuası, C. 51, S. 1-4, 1985, s.s. 3-21.
• DUMAN, Bahattin: Yükseköğretim Ceza Ve Disiplin Soruşturması, 7. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2021.
• ECHR: “Guide on Article 2 of Protocol No. 1 to the European Convention on Human Rights”, 31.08.2021, (çevrimiçi) https://www.echr.coe.int › documents.
• ERDOĞAN, Oktay: İnfaz Hukuku, 2. Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi, 2016.
• EREM, Faruk/ DANIŞMAN, Ahmet/ ARTUK, Mehmet Emin: Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 1997.
• GILCHRIST, Heidi R.: “Higher Education is a Human Right”, Washington University Global Studies Law Review, C. 17, S. 3, 2018, s.s. 645-676.
• GÖLCÜKLÜ, Feyyaz: “İdari Ceza Hukuku ve Anlamı; İdarenin Cezai Mueyyide Tatbiki”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakultesi Dergisi, C. 18, S.2, 1963.
• GÖZÜBÜYÜK, Şeref: Yönetim Hukuku, Ankara, S Yayınları, 1991.
• GÜNAL, Yılmaz: “Disiplin Cezaları”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakultesi Dergisi, C.13, S. 2, 1958.
• GÜRER, Onur: “Danıştay Kararları Işığında Öğrencilere Verilen Disiplin Cezalarının Yargısal Denetimi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010.
• GÜVEN, Mustafa: “Nasıl Bir İnfaz Sistemi”, Yargıtay Dergisi, C. 19, S. 1-2, 1993.
• HONIG, Richard: “Ceza Gayeleri Nazariyesinin Tarihine Dair”, Çev. M. Yavuz Abadan, İstanbul Hukuk Mecmuası, 2, 1936.
• IŞIKLAR, Celal: Kamu Disiplin Yaptırımları, Ankara, Adalet Yayınevi, 2019.
• IŞIKTAÇ, Yasemin: “Ceza Adaleti Açısından Hapis Cezası ve Rehabilitasyon İlişkisi”, İstanbul Hukuk Mecmuası, C. 71, S. 1, ss. 526-638.
• İÇEL, Kayıhan/SOKULLU-AKINCI, Füsun/ ÖZGENÇ, İzzet/SÖZÜER, Adem/MAHMUTOĞLU, Fatih Selami/ÜNVER, Yener: Yaptırım Teorisi, İstanbul, 2000.
• İÇLİ, Tülin Günşen/ ÖĞÜN, Aslıhan: Türkiye’de Cezaevlerindeki Rehabilitasyon Faaliyetleriyle İlgili Sosyolojik Bir Analiz, Ankara, 1999.
• KARACA, Egemen: Üniversitelerde Disiplin Rejimi, Ankara, Yetkin Yayınevi, 2019.
• KARAFAZLI, Hazel/ TUNA, Cem: “Türkiye’de Cezaevlerinde Uygulanan Eğitim Politikaları”, Eğitim Yönetimi ve Politikaları Dergisi, C. 1, S. 2, 2020, s.s. 42-53.
• KARİER, Vehbi Kadri: “Ceza İnfaz Kurumlarında Eğitim Çalışmaları”, Adalet Dergisi, 2012, http://www.yayin.adalet.gov.tr/adaletdergisi/44.sa yi/2vehbikadri.pdf.
• KIVILCIM, Zeynep / MOLU, Benan / DEMİR GÜRSEL, Esra / KURT, Gülşah / DİNÇER, Hülya: Üniversitelerde Disiplin Soruşturmaları: Öğrencilerin İfade ve Örgütlenme Özgürlüğü, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2013.
• KOÇYİĞİT, Savaş: “Uluslararası Belgeler ve Türk Hukukunda Eğitim Hakkı”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çankaya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014.
• KÜÇÜKTAŞDEMİR, Özgür: “Aydınlanma ve Ceza Hukuku”, TBBD, C. 27, S. 113, s.s. 57-98.
• LEE, Jootaek: “The Human Right to Education: Defifinition, Research and Annotated Bibliography”, Emory International Law Review, C. 34, S. 3, 2020, s.s. 758-823.
• MCCOWAN, Tristan: “Is There A Universal Right To Higher Education?”, British Journal of Educational Studies, C. 60, S. 2, 2012, s.s. 111-128.
• MOLU, Benan: “Benan Molu Yazdı: Tutuklu ve Hükümlü Öğrencilerin KHK ile Engellenen Eğitim Hakkı”, (çevrimiçi) https://www.sosyal hukuk.org/2017/05/benan-molu-yazdi-tutuklu-ve-hukumlu-ogrencilerin-khk-ile-engellenen-egitim-haklari/.
• MURATOĞLU, Tahir: “Yargısal Faaliyetler Bağlamında Tesis Edilen Disiplin Yaptırımları ve Bu Yaptırımların Hukuka Uygunluğu”, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 19, S. 30-31, 2014, s.s. 77-147.
• NAYLOR, Bronwyn: “Living Down The Past: Why A Criminal Record Should Not Be A Barrier To Successful Employment”, Employment Law Bulletin, November-December 2012, s.s. 115-119.
• NERGİZ, Bilal: “12 Eylül Döneminde Milli Güvenlik Konseyi’nin Yasama Faaliyetleri (12 Eylül 1980-18 Ekim 1982), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2012.
• OKUYUCU ERGÜN, Güneş/BAŞ, Eylem: “Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Disiplin Suçları, Cezaları ve Soruşturmalarına İlişkin Bazı Değerlendirmeler”, MARUHAD, C. 27, S. 1, 2021, s.s. 26-47.
• ÖNDER, Ayhan: Ceza Hukuku Genel Hukumler, İstanbul, 1992.
• ÖRÜCÜ, Esin: “Disiplin Cezaları 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu Sistemi”, İstanbul Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 32, S. 2-4, 1967.
• ÖZBEK, Veli Özer: İnfaz Hukuku, 14. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2021.
• ÖZGENÇ, İzzet: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 12. Baskı, Ankara, Seçkin Yayınevi, 2016.
• ÖZTÜRK, Bahri/ ERDEM, Mustafa Ruhan: Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, 18. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2019.
• PINAR, İbrahim/ ÇALIŞKAN Öner: Açıklamalı İçtihatlı Disiplin Suç ve Cezaları Disiplin Soruşturması, Ankara, Seçkin Yayınevi, 2013
• SCHABAS, William A.: The European Convention on Human Rights A Commentary, UK, Oxford University Press, 2015.
• SCOTT-CLAYTON, Judith: “Thinking “beyond the box”: The use of criminal records incollege admissions”, 2017, (çevrimiçi) https://www.brookings.edu/research/thinking-beyond-the-box-the-use-of-criminal-records-in-college-admissions/.
• SELÇUK, Sami: “Cezanın Çektirilmesinin Değişmezleri”, İnfaz Hukukunun Sorunları Sempozyumu, Ankara, 2000.
• STEWART, Robert/ UGGEN, Christopher: “Criminal Records and College Admissions: A Modified Experimental Audit”, Criminology, C. 58, S. 1, 2019, s.s. 156-188.
• ŞENSOY, Pirali Çağrı: Cezalandırmanın Amacını Açıklayan Teoriler 5237 Sayılı TCK’nın Temel İlkeleri İle Ceza Sorumluluğunun Esasına İlişkin Hükümlerinin Yaklaşımı, Ankara, Yetkin Yayınevi, 2021.
• TANER, Tahir: Ceza Hukuku Umumi Kısım, 3. Baskı, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1953.
• TOPÇU, Namık Kemal: Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2016.
• TORTOP, Nuri: “Disiplin, Disiplin Suç ve Cezaları”, TID, C.16, Eylül 1983.
• VANDALA, Ntombizanele Gloria: “The Transformative Effect Of Correctional Education: A Global Perspective”, Cogent Social Sciences, C. 5, S. 1, 2019.
• VORHAUS, John: “Prisoners’ Right To Education: A Philosophical Survey”, London Review of Education, C. 12, S. 2, 2014, s.s. 162-174.
• YAKIŞIR, Berivan: “Türkiye’de Tutuklu Ve Hükümlülerin Yeniden Sosyalleştirilmesi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
• YILDIRIM, Ramazan: Açıklamalı ve Kaynakçalı İdare Hukuku Kavramları Sözlüğü, Konya, Mimoza Yayınları, 2006.
• YUCE, Turhan Tufan: “Ceza Hukuku İlkelerinin Disiplin Ceza Hukukunda Geçerliği Sorunu ve Danıştay Kararlarının Bu Açıdan Tahlili”, Danıştay Dergisi, S. 88, 1994.
• YÜCEL, Mustafa Tören: “Ceza İnfaz Kurumlarında Tehlikeli Suçluların Tretmanı”, İnfaz Hukukunun Sorunları, Ankara, 2001.
• ZAFER, Hamide: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 6. Baskı, İstanbul, Beta Yayınevi, 2016.