COVİD 19 PANDEMİSİ SÜRECİNDE AVRUPA BİRLİĞİ DÜZENLEMELERİNE BAKIŞ VE AŞI PASAPORTU UYGULAMASINA İLİŞKİN BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 3, 101 - 123, 15.10.2022

Kutluhan Bozkurt

Öz

2019 yılı Aralık ayında adı duyulan ve birkaç ay içinde devasa bir salgına dönüşen Covid-19 Pandemisinde, virüsün ortaya çıkışından bugüne kadar yaklaşık 2 yıllık süre içinde, dünya üzerinde toplam vaka sayısı 300 milyona, can kaybı ise yaklaşık 5,5 milyon sayısına ulaşmış bulunmaktadır. Pandemi ile mücadele kapsamında aşı uygulamaları da 2021 yılı başlarında hayata geçirilmiştir. Covid 19 Pandemisine karşı Avrupa Birliği (AB) ve kurumları ilk aşamada mücadelede son derece etkisiz kalmışlardır. Ekonomik, siyasal, kültürel ve hukuki entegrasyon hedefleri olan ve uluslar üstü bir yapıya dönüşmüş olan AB, Covid-19 ile olan mücadelesinde adeta sınıfta kalmış ve bu husus AB kurum yetkililerince de yüksek sesle ifade edilmiştir. Ayrıca üye ülkeler, AB’nin önemli hedeflerinden biri olan entegrasyon sürecine tamamen zıt bir şekilde hareket etmişlerdir. Süreçte AB’nin oluşturmuş olduğu sistemin sorunlu ve yetersiz kaldığı, denetleme ve tedbirlerin uygulanması sırasında üye ülkelerin farklı şekilde hareket ettikleri de görülmüştür. AB, Aşı Pasaportu uygulamasını 2021 yılı Temmuz ayı içinde başlatmıştır. Aşı pasaportu uygulaması ve bu uygulamaya dönük düzenlemeler, hem AB içinde hem de üye ülkelerde farklı şekilde değerlendirilmiştir. Pandemiyle mücadele kapsamında hazırlanan düzenleme ile seyahat özgürlüğü ve kamu sağlığı açısından bu hakkın sınırlanması arasında dengenin sağlanmasına yönelik hedefler içeren aşı pasaportu-sertifikası uygulaması AB hukuku açısından sorunlu ve açık olmayan hususlar içerdiği için incelenmeyi hak etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Covid-19 ve Pandemi Tedbirleri, Aşı Pasaportu, Dijital Sertifika, AB Düzenlemeleri Kapsamında Kamu Sağlığı ve Seyahat Özgürlüğü, Aşı Karşıtlığı, AB Hukuku ve Covid 19

AN OVERVIEW OF THE EUROPEAN UNION REGULATIONS DURING THE COVID 19 PANDEMIC AND AN EVALUATION OF THE EU DIGITAL COVID CERTIFICATE (VACCINE PASSPORT) APPLICATION

Öz

During the COVID-19 pandemic, which was announced in December 2019 and turned into a massive outbreak within a few months, the total number of cases in the world has reached 300 million and the number of casualties has reached approximately 5.5 million in a period of approximately 2 years since the emergence of the virus. Within the scope of combating the pandemic, vaccination practices were also implemented in early 2021. The European Union (EU) and its institutions have been extremely ineffective in the fight against the Covid 19 pandemic in the first phase. The EU, which has been transformed into a supranational structure with economic, political, cultural and legal integration goals, has almost failed in its fight against Covid-19, and this has been loudly expressed by EU institution officials. In addition, member states have acted in a manner completely contrary to the integration process, which is one of the important goals of the EU. In the process, it was also observed that the system established by the EU was problematic and inadequate, and that member states acted differently during the implementation of inspections and measures. The EU launched the Vaccine Passport scheme in July 2021. The implementation of the vaccine passport and the regulations for this implementation were evaluated differently both within the EU and in member states. The implementation of the vaccine passport-certificate, which aims to ensure a balance between the regulation prepared within the scope of combating the pandemic and the limitation of this right in terms of freedom of movement and public health, deserves to be examined as it contains problematic and unclear issues in terms of EU law.

Anahtar Kelimeler

Covid-19 and Pandemic Measures, Vaccine Passport, Digital Certificate, Public Health and Freedom of Movement under EU Regulations, Anti-Vaccination, EU Law and Covid 19

Kaynakça

• Aybay, R., İnsan Hakları Hukuku, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2. Baskı 2015.
• Azarkan, E., Uluslararası Hukukta Sağlık Hakkı, Seçkin 2018.
• Batı, M., & Çağlayan, S. (Eds.), Bir Küresel Salgın ve Hukuk COVID – 19, Seçkin 2021.
• Bolayır, K., Bozkurt, K., Belçika ve Kıbrıs’tan Pandemi Notları, 2021.
• Grieshaber, K. and Jordans, F., German president calls for debate over COVID vaccine mandate, 2022.
• Halisoğlu, T. A., Serbest Dolaşım Bağlamında Avrupa Birliği’nin Yeni Uygulama Aracı: Dijital Yeşil Sertifika, 2021.
• Harari, Y. N., Pandemiden sonra dünyayı ne bekliyor, https://www.dw.com/tr/pandemiden-sonra-d%C3%BCnyay%C4%B1-ne-bekliyor/a-53234488
• Hekimoğlu, M. M., Covid-19 Pandemisi Kapsamında Alınan Tedbirlere Anayasa ve İdare Hukuku Açısından Bir Bakış. Murat Batı & Sezai Çağlayan (Eds.), Bir Küresel Salgın ve Hukuk: Covid-19, Seçkin 2021.
• Kanadoğlu, K., Bozkurt, K., Uluslararası Hukuk, Avrupa Birliği Düzenlemeleri, AİHM İçtihatları ve AYM Kararları Kapsamında Sağlık Hakkı, Onikilevha 2021.
• Kanadoğlu, O. K., Zorunlu Aşının Anayasallığı, VIII. Sağlık Hukuku Kurultayı, 29-30 Kasım 2019, Ankara Barosu 2019.
• Metin, S., Covid 19 Bağlamında Zorunlu Aşı Tartışmalarının Hukuki Boyutu, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi 2021, DOI: 10.26650/JARHS2021-958025.
• Özcan, M., Kurumlar Sosyolojisi Perspektifinden Pandemi Döneminde Kurumsallaşma Pratikleri, 2022, https://doi.org/10.20304/humanitas.975568
• Sonsuzoğlu, E., Olası Aşı Pasaportu Uygulamasının Hukukiliği. Murat Batı & Sezai Çağlayan (Eds.), Bir Küresel Salgın ve Hukuk: Covid-19, Seçkin 2021.
• Şaşmaz, V. T., COVID-19 Aşı Karşıtlığı ve Aşı Yaptırmama, in: TTB, COVID-19 Pandemisi 18 Ay Değerlendirme Raporu, 2021.
• TTB, COVID-19 Aşılar ve Merak Edilenler, El Kitabı 2021.
• TTB, COVID-19 Pandemisi 18 Ay Değerlendirme Raporu, 2021.
• Türk, H. S., Sağlıklı Yaşama Hakkı ve Koronavirüs Salgını, Yetkin 2021.
• Yumru, M, Karakoç D. S, COVID-19 aşı karşıtlığı-kararsızlığı, Klinik Psikiyatri 2021:24:276-277, DOI: 10.5505/kpd.2021.90692.