ANAYASA HUKUKU AÇISINDAN ZORUNLU AŞI -VAVŘİČKA KARARININ ÖĞRETTİKLERİ-

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 3, 467 - 520, 15.10.2022

Sultan Üzeltürk

Öz

Zorunlu aşı tartışmaları, kovid 19 pandemisi sürecinde, farklı görüşlerin daha güçlü olarak ifade edildiği biçimiyle tekrar gündeme gelmiştir. Bu kapsamda İnsan Hakları Avrupa Mahkemesinin (İHAM) Vavřička kararını incelemek zorunlu aşının hukuki rejimini değerlendirmek bakımından yararlı olacaktır. Türk Anayasa Mahkemesinin aşı konusundaki bazı kararları da bu tartışmaya fayda sağlayacaktır. Bu makalede Vavřička kararı kapsamında, zorunlu aşı, vicdani red ve bu bağlamda özgürlüklerin güvenceleri değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Vicdani red, zorunlu aşı, özgürlüklerin sınırlanması ve güvenceleri

MANDATORY VACCINATION IN TERMS OF CONSTITUTIONAL LAW -THE LESSON LEARNED FROM VAVŘİČKA CASE-

Öz

Compulsory vaccination discussions have come forward again, during the Covid-19 pandemic, with different views being expressed more strongly. In this context, it will be useful to examine the Vavřička decision of the European Court of Human Rights (ECHR) in terms of evaluating the legal regime of compulsory vaccination. Some decisions of the Turkish Constitutional Court on vaccines will also contribute to this discussion. In this article, compulsory vaccination and the assurance of freedoms will be evaluated within the scope of the Vavřička decision

Anahtar Kelimeler

Conscientious objection, compulsory vaccination, restrictions and guarantees of freedoms

Kaynakça

• A. Nilsson "Is Mandatory Vaccination Against COVID-19 Justifiable Under the European Convention on Human Rights?", GC Human Rights Preparedness, 15 April 2021, https://gchumanrights.org/preparedness/article-on/is-mandatory-vaccination-against-covid-19-justifiable-under-the-european-convention-on-human-rights.html, erişim tarihi 15.102021
• A. E: Öktem, Uluslararası Hukukta İnanç Özgürlüğü, Ekim 2001, Doktora Tezi.
• D. McConnell, Conscientious Objection in Health Care: Pinning down the Reasonability View, The Journal of Medicine and Philosophy: A Forum for Bioethics and Philosophy of Medicine, Volume 46, Issue 1, February 2021, https://doi.org/10.1093/jmp/jhaa029, https://academic.oup.com/jmp/article/46/1/37/6054702, erişim tarihi 24, 9. 2021.
• E. Şen-M.V. Ervan, Zorunlu Aşı, https://sen.av.tr/tr/makale/zorunlu-asi#:~:text=%5B2%5D%20Madde%2064%3B%20%E2%80%9C,hastal%C4%B1%C4%9Fa%20kar%C5%9F%C4%B1%20bu%20kanunda%20mezk%C3%BCr, erişim tarihi, 25.1.2022
• E. Biss-Mavis Biss, Are Anti-vaxxers Conscientious Objectors?, https://www.theatlantic.com/family/archive/2019/07/anti-vaxxers-measles-conscience-morals/594646/, erişim tarihi 27.9.2021.
• F. Sağlam, “2001 Yılı Anayasa Değişikliğinin Yaratabileceği Bazı Sorunlar ve Bunların Çözüm Olanakları”, Anayasa Yargısı, 19, Ankara, 2002.
• H. Pazarcı, Uluslararası Hukuk, Turhan Kitabevi, Ankara 2008, s. 94.
• I.Dumont, Jocelyn Maclure, Secular and Religious Reasons for Conscientious Objection,2021.
• Morten Magelssen, Nhat Quang Le, Magne Supphellen, Secularity, Abortion, Assisted Dying and the Future of Conscientious Objection: Modelling the Relationship Between Attitudes, https://bmcmedethics.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12910-019-0408-4, erişim tarihi, 27.9.2021
• K. Kanadoğlu K. Zorunlu Aşının Anayasallığı. https:// blog.lexpera.com.tr/zorunlu-asininanayasalligi/# fn9.
• K. Gözler, “Anayasa değişikliğinin Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanması Bakımından Getirdikleri ve Götürdükleri”, Ankara Barosu Dergisi, S. 2001/4, yıl, 59.
• O. Akbulut, Covid-19’a Karşı Zorunlu Aşı Mümkün mü? https://www.istanpol.org/post/covid-19-a-kar%C5%9F%C4%B1-t%C3%BCrkiye-de-zorunlu-a%C5%9F%C4%B1-m%C3%BCmk%C3%BCn-m%C3%BC, erişim tarihi 11.4.2022.
• O. Can, “Vicdani Red Anayasal Bir Hak mı?, Radikal, 12.7.2005.
• R. B. Erman, Zorunlu Aşı, Ceza Hukuku Derneği Söyleşileri, https://www.youtube.com/watch?v=0grppYx4roo, erişim tarihi 24.5.2021.
• S. Clarke, Alberto Giubilini and Mary Jean Walker, Conscientious Objection to Vaccination Bioethics ISSN 0269-9702 (print); 1467-8519 (online) doi:10.1111/bioe.12326 Volume 31 Number 3 2017 pp 155–161, file:///C:/Users/Sultan/Downloads/Conscientious_Objection_to_Vaccination.pdf, erişim tarihi 27.9.2021.
• S. Esen, Anayasa Hukuku Açısından Dolaşım Özgürlüğü, Yetkin, Ankara, 2014, s. 160.
• S. Metin. "Covid-19 Bağlamında Zorunlu Aşı Tartışmalarının Hukuki Boyutu" . Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi 4 (2021 ): 37-50 https://dergipark.org.tr/tr/pub/sabiad/issue/65901/958025
• S.T. Üzeltürk, Vicdani Sebeplerle Askerliğin Reddi Hakkı, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Erdoğan Teziç’e Armağan.
• T. Şirin, Tehlikeli Salgın Hastalıklarla Anayasal Mücadeleye Giriş. Anayasa Hukuku Dergisi 2020;9(17)
• Y. Metin, Ölçülülük İlkesi, Karşılaştırmalı bir Anayasa Hukuku İncelemesi, Seçkin, Ankara, 2002