MÜCAVİR ALAN KAVRAMI ve KÖY MÜCAVİR ALANLARININ ANAYASANIN 127. MADDESİNE UYGUNLUK SORUNU

Yıl 2023, Cilt: 20 Sayı: 1, 77 - 112, 01.03.2023

Özge Boulanger

Öz

Hukuk sistemimize ilk olarak 1956 yılında giren mücavir alanlar bugün için pek çok mevzuatta düzenlenmiştir. Mücavir alan komşu alan anlamına gelmektedir ve bir coğrafi sınırı ifade eder. Ancak bu coğrafi sınır belediye sınırından farklıdır. Mücavir alanlar esasen belediye sınırına komşu alanlardır ve bu alanların doğa, turizm gibi çeşitli nedenlerle planlı büyümeleri ve gelişmeleri gerekir. Bir yer mücavir alan olarak belirlendiğinde o yer artık imar uygulamaları açısından belediyenin kontrol ve sorumluluğuna geçer. Mücavir alan kavramı ilk olarak belediye sınırları dışında imarla ilgili olarak belediyelere verilen sınırlı ve istisnai bir yetkiyken sonraları idari ve mali faaliyetleri kapsayacak şekilde uygulaması genişlemiştir. Mücavir alan uygulamasının idari ve mali alanları kapsayacak şekilde genişlemesiyle beraber birçok kanunda mücavir alanlarla ilgili düzenlemeler yer almaya başlamıştır. Gerçekten de mücavir alan kavramı çevre ve şehircilikten, vergi uygulamalarına kadar pek çok yönden akademik araştırma konusu olabilir ancak her nedense bugüne kadar yeterli derecede akademik çalışmaya konu olmamıştır. Hukuksal açıdan değerlendirdiğimizde yine mücavir alan kavramının Vergi Hukuku, Çevre Hukuku, Anayasa Hukuku gibi hukukun farklı alanları esas alınarak incelenmesi mümkündür. İdare hukuku perspektifindense mücavir alanların yerinden yönetim ilkesi, özerklik, mahalli idarelerin eşitliği gibi ilkelere uygunluk değerlendirmesi yapılabilir. Bu makalede mücavir alanların kavramsal olarak tanımlaması yapılarak, köylerin mücavir alan olarak belirlenmesinin idare hukuku açısından anayasaya uygunluk değerlendirilmesi gerçekleştirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mücavir alanlar, mahalli idareler, mahalli idarelerin eşitliği ilkesi, özerklik, yerinden yönetim ilkesi

THE CONCEPT OF ADJACENT AREAS AND THE PROBLEM OF LEGAL COMPLIANCE OF ADJACENT AREAS IN VILLAGES

Öz

Adjacent areas, that entered our legal system for the first time in 1956, are regulated in many legislations in our country as of today. Adjacent area means contiguous area and it represents geographical borders. However the concept of adjacent areas’ borders are different than municipalities’ borders. Adjacent areas are essentially the areas that are adjacent to the municipality border and these areas need planned growth and development for various reasons such as nature and tourism. When an area is determined as adjacent are, it means that that the mentioned area is under the control and under the responsibility of the municipality in terms of zoning practices. While the concept of adjacent area was initially a limited and exceptional authority given to municipalities, in relation to zoning, outside the municipal borders its application has expanded to include administrative and financial activities. With the expansion of the adjacent area application to cover administrative and financial fields, regulations regarding adjacent areas have started to take place in many legislation. Indeed, the concept of adjacent area may be the subject of academic research in many ways, from environment and urbanism to tax applications, but for some reason, it has not been the subject of sufficient academic study until today. When we evaluate it from a legal perspective, it is possible to examine the concept of adjacent area on the basis of different areas of law such as tax law and environmental law. From the perspective of administrative law, it is possible to evaluate the compatibility of adjacent areas with principles such as the principle of decentralization, autonomy, and equality of local administrations. In this article, by conceptually defining the adjacent areas, the conformity of adjacent areas (in villages) with the Constitution, in terms of administrative law, have been reviewed.

Anahtar Kelimeler

Adjacent areas, local governments, the principle of the equality of local governments, autonomy, principle of local administration

Kaynakça

• ATAY, Ender Ethem, İdare Hukuku, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.
• BİLGİN, Hüseyin / SEZER, Yasin, Açıklamalı –İçtihatlı İmar Kanunu Uygulama Rehberi, 5. Basım, Adalet Yayınevi, Ankara, 2017.
• ÇAĞLAYAN, Ramazan, ‘Hukukumuzda Kamu Tüzel Kişiliği Kavramı ve Kıstasları’, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, Issue 7, 2016.
• ÇAĞLAYAN, Ramazan, İdare Hukuku Dersleri, 7. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2019.
• ÇALGÜNER, Tahir / KAYNAK, Cemal, ‘Belediye Sınırı ve Ankara Mücavir Alan Sorunsalına Planlama Açısından Bir Yaklaşım’, Planlama, TMMOB Şehir Plancıları Odası Yayını, Yıl: 2006/4, Sayı: 38
• ERBAY, Yusuf / AKGÜN, Hakan, Türkiye’de ve Avrupa’da Yerel Yönetimler, 2. Baskı, Uluslararası İlişkiler Kütüphanesi, Ankara 2017.
• ERDOĞAN, Oğuzhan, Cumhurbaşkanlığı Hukuk Sisteminde Yerel Yönetiminde Yerel Yönetimler, 1. Basım, Sage Yayınevi, Ankara, 2019.
• GENÇ, Mustafa, İmar Hukuku, 1. Basım, Seçkin Hukuk, Ankara, 2015.
• GÖRMEZ, Kemal / YAYLI, Hasan, Yerel Yönetimler, 2. Basım, Orion Kitapevi, Ankara, 2018.
• GÖZLER, Kemal, İdare Hukuku Cilt 1, 3. Baskı, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa 2019.
• GÖZLER, Kemal, Mahalli İdareler Hukuku, 1. Baskı, Ekin Basın Yayın Dağıtım, Bursa 2018.
• İLGEZDİ, Ali Rıza / SÖNMEZ, Eren / GÜÇLÜ, Cem, İmar Planları ve Davaları, 1.Baskı, Seçkin Hukuk, Ankara, 2020.
• KALABALIK, Halil, İmar Hukuku, 7. Basım, Seçkin Hukuk, Ankara 2015.
• KARAHANOĞULLARI, Onur, ‘Yerel Özerklik: Mahalli Müşterek İhtiyaçların Yerinden Yönetimi’, Beşinci Ulusal Yerel Yönetimler Sempozyumu, Ankara, 2013.
• KAMAN, Nur, ‘Mahalli İdarelerin Yetkilerinin ve Sınırlarının Kaynağı Olarak Mahalli Müşterek İhtiyaç’, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 7(1), Bahar 2020.
• KILIÇ, Zülfü, Demokrasi ve Temsil İlkeleri, 11. Basım, Adalet Yayınevi, Ankara, 2019.
• KOYUNCU, Başak, ‘Yerel Özerklik: Modeller ve Uygulamalar’, Muğla Üniversitesi SBE Dergisi, Güz 2000, Cilt:1, Sayı:1.
• MURATOĞLU, Tahir, Teşkilat, Planlama ve Uygulama Boyutlarıyla İmar Hukuku, 2. Basım, Seçkin Hukuk, Ankara, 2021.
• SÜMER, Haluk Hadi, Hukuka Giriş Kavramlar ve Kurumlar, 5. Baskı, Seçkin Hukuk, Ankara 2022.
• ŞİMŞEK, Suat / HAZAR, İlhami, Açıklamalı - İçtihatlı ve Örnek Dilekçelerle İmar Davaları Rehberi, 4. Baskı, Seçkin Hukuk, Ankara, 2021.
• TEKİNBAŞ, Emre, ‘İmar Hukukunda Mücavir Alan Kavramı’, ODTU, MFD, 1992.
• ULUSOY, Ahmet / AKDEMİR, Tekin, Mahalli İdareler, 11. Basım, Seçkin Vergi ve Maliye, Ankara, 2019.
• ULUSOY, Ali, D., Yeni Türk İdare Hukuku, 3. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2020.
• KARAKILÇIK, Yusuf , Yeni Yerel Bölgesel Gelişmeler Işığında Yerel Yönetimler, 4. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2018