2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu ve Yükseköğretim Kurulunun Dönem Basınında Temsili (1980–1981)

Yıl 2022, , 217 - 226, 31.08.2022

Hilal Karavar , Seyran Efilti Atay

https://doi.org/10.2399/yod.21.738959

Öz

Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de eğitim sistemi içerisinde önemli yere sahip olan üniversitelerin değişen dünyaya entegre olabilmesi için yükseköğretim sisteminde birtakım yeniliklere ihtiyaç duyulmaktadır. İlk kurulan üniversitelerden bu yana Türkiye’de yükseköğretim sistemi pek çok farklı yasalarla düzenlenmeye çalışılmıştır. Her düzenleme kamuoyu sunulurken tartışmaları da beraberinde getirmiş hatta toplumsal alanda gerilimlere neden olmuştur. 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu ve 6 Kasım 1981 tarihinde kurulan Yükseköğretim Kurulu, yükseköğretim için reform ve iyileşme çabası olarak tanımlansa da gerçek anlamda bir düzenleme getirip getirmediği konusunda farklı kesimler arasında bir görüş birliğinin bulunmadığı gözlemlenmiştir. Bu çalışma ile Türkiye’de kurulduğu 1981 yılından günümüze kadar büyük tartışmaları beraberinde getiren 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun dönemin basınında nasıl temsil edildiğinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında 1980–1981 yıllarında Milliyet, Hürriyet, Tercüman ve Cumhuriyet gazetelerinde konu ile ilgili yayınlanmış haberler ele alınmıştır. Araştırmaya konu olan haber metinleri incelendiğinde; dönemin tartışma konularının arasında yeni yükseköğretim yasasının üniversitelerin idari ve bilim özerkliği, merkezi yapı sorunları, sınava giriş yönetmeliklerinin değişimi ve etkileri, üniversite öğretim üyelerinin yaşadığı sorunlar çerçevesinde tartışıldığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Akademi, üniversite özerkliği, üniversite reformu, Yükseköğretim Kanunu

Turkish Higher Education Law 2547 and the Representation of the Higher Education Board in the Press (1980–1981)

Öz

In order for universities, which play a key role in the education systems, to adapt to the changing world, some innovations are needed in higher education. Since the first university was established, many different laws have been enacted to regulate the higher education system in Turkey. Each new law or regulation introduced brought along controversies with it, and even caused some social conflicts. Although the Higher Education Law 2547 and the Higher Education Council, which was established on November 6, 1981, are defined as an effort to reform and improve higher education, no consensus is observed among different social segments as to whether it has actually brought an effective regulation or not. This study aims to reveal how the Higher Education Law No. 2547, which has brought great debates since 1981, when it came into force in Turkey, was represented in the press of the period. Thus, the news published in Milliyet, Hürriyet, Tercüman and Cumhuriyet newspapers between 1980 and 1981 were analyzed. The analysis of the news revealed that the new higher education law was discussed by focusing on the administrative and scientific autonomy of universities, problems related to the centralized governance structure, the change and effects of the university admission exam regulations, and the problems faced by university faculty members.

Anahtar Kelimeler

Academy, higher education law, university autonomy, university reform

Kaynakça

• Altıntaş, M. (1980). Akademilerin yeri ne olacak? Milliyet, 8 Haziran 1980, s. 2.
• Arslan, M. (2005). Cumhuriyet dönemi üniversite reformları bağlamında üniversitelerimizde demokratiklik tartışmaları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(18), 23–49.
• Aydemir, S. (2014). 1960–1980 arası Türkiye üniversitelerindeki öğrenci olayları için bir kaynak olarak Türk basını (Cumhuriyet, Milliyet ve Tercüman gazetesi örnekleri). Yayınlanmamış doktora tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Ana Bilim Dalı, Mersin.
• Bircan, İ. (1980). Üniversitelere giriş sorunu ve çağdaş eğitim. Milliyet, 13 Haziran 1980, s. 2.
• Cumhuriyet (1981a). ÜSYS’ye 3 kez katılanlar bu yıl sınava giremeyecek. 11 Kasım 1981.
• Cumhuriyet (1981b). ÜSYS Puanları yeni bir yöntemler hesaplanacak. 12 Kasım 1981.
• Cumhuriyet (1981c). 1976 öncesi mezunlar ÜSS’ye giremeyecek. 13 Kasım 1981.
• Cumhuriyet (1981d). Yükseköğretim yasası ile ilmi özerklik kuruldu. 15 Kasım 1981.
• Cumhuriyet (1981e). İTÜ’den 450 öğretim üyesi YÖK’e karşı açıklama yaptı. 3 Aralık 1981.
• Cumhuriyet (1981f). Boğaziçi öğretim üyeleri: YÖK’ün sakıncaları giderilmeli. 4 Aralık 1981.
• Cumhuriyet (1981g). 1447 öğretim üyesi YÖK’e karşı. 5 Aralık 1981.
• Cumhuriyet (1981h). YÖK bir çeşit mütevelli heyetidir. 8 Aralık 1981.
• Doğramacı, İ. (1992). Yükseköğretimdeki gelişmeler: Özet. Ankara: Ankara Üniversitesi Kütüphanesi.
• Dölen, E. (2010). Türkiye üniversite tarihi 5 – Özerk üniversite dönemi (1946–1981). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Dursun, Ç., & Alemdar, K. (1999). Medya dünyası. K. Alemdar (Ed.), Medya gücü ve demokratik kurumlar içinde. İstanbul: Afa Yayınları.
• Giraylar, S. (2001). Zor yıllar siyasi olaylar-seçimler-muhtıralar-darbeler-demeçler-görüşler: 1970–1980. İzmir: Tüze Yayıncılık.
• Gür, B. S., & Çelik, Z. (2011). YÖK’ün 30 yılı. Ankara: SETA.
• Hürriyet (1981a). Üniversitede yeni dönem. 6 Kasım 1981.
• Hürriyet (1981b). Üniversiteler YÖK’ü fazla beğenmedi. 7 Kasım 1981.
• İnan, N. (1988). Üniversite ve yükseköğretim kavramı açısından Türkiye’deki gelişmeler. Türk Eğitim Derneği XII. Eğitim Toplantısı, 17–18 Kasım 1988 (s. 21–51). Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları.
• Karavar, H. (2020). Tek parti döneminde eğitim (1923–1946). E. Çetin & Ö. Yıldız (Ed.), Türk eğitim tarihi içinde (s. 295–315). İstanbul: Lisans Yayınevi.
• Katoğlu, M. (1997). Cumhuriyet Türkiye’sinde eğitim, kültür, sanat. Türkiye Tarihi 4 – Çağdaş Türkiye 1908–1980. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Kılıç, R. (1999). Türkiye’de yükseköğretimin kapsamı ve tarihsel gelişimi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3, 289–310.
• Kumbasar, N. (1980). Üniversitelerarası kurul, gelişmiş akademilerin üniversite olmalarına karşı değil. Milliyet, 12 Ağustos 1980.
• Milliyet (1970a). Yine çatıştılar. 7 Nisan 1970, s. 3.
• Milliyet (1970b). Komandolar bir doktoru öldürdü. 14 Nisan 1970.
• Milliyet (1971). Bir genç ve bir er komando öldü. 6 Mart 1971.
• Milliyet (1980a). AP ve CHP milletvekilleri, milli eğitimde en büyük sorunun öğretmenlerin politikaya girmeleri olduğu görüşlerini savundu. 7 Ocak 1980.
• Milliyet (1980b). Daha düzenli bir eğitim. 29 Eylül 1980.
• Milliyet (1980c). Sağlam: “eğitim sistemimizin yeniden düzenlenmesinin Türkiye gündeminde önemli bir yeri var. 21 Ekim 1980.
• Milliyet (1980d). Akademilerarası kurul üniversitelerle “barış ortamı yaratılması” kararı aldı. 29 Ekim 1980.
• Milliyet (1981a). Özel üniversite açılabilecek. 24 Nisan 1981.
• Milliyet (1981b). Rektörler YÖK tasarısının değiştirilmesini istiyor. 19 Ağustos 1981.
• Milliyet (1981c). Boğaziçi üniversitesi: en geç on yıl içinde üniversitelerden devlet desteği kaldırılmalı. 24 Ağustos 1981.
• Milliyet (1981d). Üniversitelerin YÖK hakkındaki görüşleri Devlet Başkanı Evren’e iletildi. 3 Eylül 1981.
• Milliyet (1981e). SBF: “Yüksek öğretim yasası özerkliği yok ediyor.” 4 Eylül 1981, s. 8.
• Milliyet (1981f). Ne dediler? 7 Kasım 1981.
• Milliyet (1981g). AİTİA, YÖK’ü incelemek için bir komisyon kurdu. 8 Kasım 1981.
• Milliyet (1981h). YÖK yasası ile ilgili tartışmalar sürüyor. 20 Kasım 1981.
• Milliyet (1981i). 31 hukuk profesörü YÖK’ün idari özerklikle birlikte bilimsel özerkliği de kaldırdığını öne sürdü. 25 Kasım 1981.
• Milliyet (1981j). BÜ’den 31 öğretim üyesi YÖK hakkında ortak açıklama yaptı. 29 Kasım 1981.
• Milliyet (1981k). 465 İTÜ öğretim üyesi YÖK’e karşı çıktı. 3 Aralık 1981.
• Özkan, G. (1981a). Üniversiteleri bir kurul denetleyecek. Milliyet, 18 Mart 1981, s. 2.
• Özkan, G. (1981b). Tüm yüksek öğrenim kurumları 25 üniversiteye bağlanıyor. Milliyet, 25 Nisan 1981, s. 3.
• Özyıldırım, M. (1981). Öğrenim kurumlarında 12 Eylül sonrası başarı oranı arttı. Milliyet, 31 Aralık 1981, s. 7.
• Resmi Gazete (1981). Yükseköğretim Kanunu. 6 Kasım 1981, No: 17506.
• Sağlam, M. (2020). Çok partili dönemde eğitim (1950–1980). E. Çetin & Ö. Yıldız (Ed.), Türk eğitim tarihi içinde (s. 319–345). İstanbul: Lisans Yayınevi.
• Soysal, M. (1981). Sokaktaki gençler. Milliyet. 20 Kasım 1981.
• TBMM Zabıt Ceridesi (1979): 5. Dönem, 13. Cilt, 18. Birleşim.
• Tekeli, İ. (2009). Türkiye’de üniversitelerin YÖK sonrasındaki gelişme öyküsü (1981–2007). T. Çelik, & Tekeli, İ (Ed.), Türkiye’de üniversite anlayışının gelişimi II (1961–2007) içinde (s. 193–387). Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA).
• Tercüman (1981a). Üniversitelerde idari özerklik kalkıyor, rotasyon getiriliyor. 6 Kasım 1981.
• Tercüman (1981b). Yüksek Öğretim Kanunu. 6 Kasım 1981.
• Tercüman (1981c). Üniversitelerde idare. 8 Kasım 1981.
• Tosun, K. (1980). Üniversite-akademi dengesine neler oluyor? Milliyet, 4 Eylül 1980.