Öğretmen Adayı Öğrencilerin Bilişim Teknolojilerini Etik Kullanımlarının İncelenmesi*

Yıl 2012, Cilt: 2 Sayı: 2, 85 - 94, 01.08.2012

Ömer Beyhan Hayriye Sultan Tunç

Öz

Bu araştırmada bilişim teknolojilerinin gelişmesiyle ortaya çıkan etik sorunlar ve öğretmen adayı öğrencilerinin bilişim teknolojilerini etik olmayan şekilde kullanımlarının incelenmesi amaçlamıştır. Araştırma 20102011 eğitim-öğretim yılında Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi, Mesleki Eğitim Fakültesi ve Teknik Eğitim Fakültesinde öğrenim gören, bilgisayar dersi almış veya almakta olan üçüncü sınıf öğrencileriyle gerçekleştirilmiştir. Araştırmada kullanılan ve beş faktörden oluşan ölçeği 423 öğrenci yanıtlamıştır. Araştırmada verilerin çözümlenmesinde SPSS 17 programı kullanılmış, frekans ve yüzde değerleri analizi, aritmetik ortalama, standart sapma ve Kruskal-Wallis H testi uygulanmıştır. Araştırma bulgularına bakıldığında; bilgisayar ve internet kullanmayı çok iyi bilen öğrencilerin bilişim teknolojilerini daha etik dışı kullandıkları, diğer öğrenciler arasında ise bilgisayar ve internet kullanım düzeyi arttıkça etik dışı kullanımın da arttığı görülmüştür. Araştırma bulguları, bilgisayar ve internet kullanım düzeyi orta olan öğrencilerin bilişim teknolojilerini diğer öğrencilere göre daha etik kullandıklarını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilgisayar, bilişim teknolojileri, etik, internet.

Ethical usage of information technologies by teacher candidates*

Öz

It is aimed in this study to analyze the ethical problems arising from the technologic progress and to research of non-ethical usage of information technologies by teacher candidates. The study was conducted with 423 junior students who were the students of Technical Education Faculty, Vocational Education Faculty and Ahmet Keleşoğlu Education Faculty in Konya and took or have taken computer courses in 2010-2011 education-instruction term. The scale used in the study and comprising of five factors has been responded by 423 students. SPSS 17 software was used to analyze the collected data. Frequency, percentage analysis, arithmetic mean, standard deviation, and Kruskal-Walis H test were applied. The result of the study revealed that the students who use computer and internet very well use information technologies more non-ethical, while non-ethical use also increases among other students as the level of computer and internet use increases. The results showed that students who use computer and internet at a fair level use information technologies more ethical compared to other students.

Anahtar Kelimeler

Computer, ethical usage, information technologies, internet.

Kaynakça

• Adalı, E. (2001). İnternet suçları. Bilişim ve İnternet Teknolojilerinin Ceza Hukuku Açısından Doğurduğu Yeni Sorunlar. 24 Mart 2001, Bursa, 35-39.
• Bynum, T. (2000). A very short story of computer ethics. 11 Aralık 2010 ta- rihinde <http://plato.stanford.edu/entries/ethics-computer> adresin- den erişildi.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimlerde veri analizi. Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Dedeoğlu, G. (2001). Etik ve bilişim. Ankara: Türkiye Bilişim Derneği Yayınları.
• Erdem, Z. (2008). Öğretmen adaylarının bilişim teknolojilerini kullanımlarının etik açıdan değerlendirilmesi. Yayınlanmış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Erdur-Baker Ö. ve Kavşut, F. (2007). Akran zorbalığının yeni yüzü: Siber zorbalık. Eurasian Journal of Educational Research, 27, 31-42.
• Erkan, K. ve Güneş, A. (2003). Temel bilgi teknolojisi kullanımı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Görkey, D. (2008). İnternet reklamcılığı: Etik ve hukuk sorunsalı. Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Haines, L. ve Leonard, L. N. K. (2007). Individual characteristics and ethical decision-making in an IT context. Journal of Management & Data Systems, 107(1), 5-20. 28 Aralık 2010 tarihinde <http:// www.emeraldinsight.com/Insight/viewPDF.jsp?Filename=html/Out put/Published/EmeraldFullTextArticle/Pdf/0291070101.pdf> adresinden erişildi.
• Karasar, N. (1998). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara, Nobel Yayınevi.
• Kuzu, A. (2009). Problems telated to computer ethics: Origins of the problems and suggested solutions. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology, 8(2): 9.
• Namlu, A. G. ve Odabaşı, H. F. (2007). Unethical computer using behav- ior scale: A study of reliability and validity on Turkish university stu- dents. Computers & Education 48 (2007) 205–215.
• Odabaşı, F. (2005). Parent’s views on internet use. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology, 4(1): 5.
• Oğuzertem, Y. A. (2001). Eğitim için internet, internet için eğitim, Elektronik iletişim ve etik. Bilgi ve Toplum, 23-30.
• Örenel, S. (2005). Öğretmenlerin mesleki etik ilkeleri kapsamındaki davra- nışlarının ilköğretim ve ortaöğretim öğrencilerinin algılarıyla değerlendi- rilmesi. Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Resnik, D. B. (2004). Bilim etiği: Giriş. (Çeviren: Vicdan Mutlu). İstanbul, Ayrıntı Yayınları.
• Sırabaşı, V. (2003). İnternet ve radyo-televizyon aracılığıyla kişilik haklarına tecavüz. Ankara: Adalet Yayınevi.
• Spinello, R. A. (2006). Cyberethics: Morality and law in cyberspace. Boston: Jones and Bartlett Publishers.
• Şahin, F. (2006). Ortaöğretim programlarının etik bilinci uyandırma yeterli- liğine ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şeker, T. B. (2005). İnternet ve bilgi açığı. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Tarcan, A. (2005). İnternet ve toplum. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kuçuradi, I. (1996). Etik (2. baskı). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Türk Felsefesi ya da Simurg Dizisi: 5.
• Uysal, Ö. (2010). Considerıng ethics while using web tools. 4. Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Sempozyumu, 24-26 Eylül 2010 (s. 1045-1051). Konya: Maya Akademi.
• Vural, B. A. (2006). Bilgi iletişim teknolojileri ve yansımaları. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yıldırım, Cemal (2000). Çağdaş felsefe sözlüğü: Terimler, öğretiler, filozoflar. Ankara: Bilgi Yayınevi.