Meslek Yüksekokullarında 3+1 Eğitim Modeli Kapsamında İş Yeri Uygulaması ve Öğrenci Kazanımları

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 1, 153 - 167, 30.04.2022

Tülay Özkan , Burcu Alan

https://doi.org/10.2399/yod.21.633795

Cited By: 2

Öz

Günümüzde işletmeler için stratejik öneme sahip olan insan kaynakları, ülkelerin gelişmişlik düzeylerinin artırılması konusunda da aynı derecede önemlidir. İyi yetişmiş nitelikli insan kaynağı, iş gücü piyasasındaki ihtiyaçları karşılamanın yanı sıra kalkınmaya da katkı sağlayacaktır. Bu hususta nitelikli iş gücünün yetişmesinde anahtar rol oynayan üniversiteler odak noktadadır. Üniversitelerin kendilerini piyasa ihtiyaçları doğrultusunda güncelleyerek sanayi iş birliği doğrultusunda işgücü yetiştirmeleri, piyasanın ihtiyaçlarını karşılayacak düzeyde iş gücünün iş gücü piyasasına katılmasına katkıda bulunacaktır. Ayrıca, iş hayatında kullanamayacakları bilgileri öğrenen ve bu bilgilerle ne yapacaklarını bilemeyen diplomalı işsizler ordusunun azalmasını sağlayacaktır. Eğitimde temel amaç, örgütlere değer katacak, onları amaçlarına ulaştırarak ve sürdürülebilir rekabetçi üstünlüğü sağlayacak becerileri geliştirmek olmalıdır. Bunun başarımı, teorik bilgileri uygulamalı eğitimle desteklemekle mümkündür. Tüm bu gereklilikler neticesinde yıllardır ara eleman yetiştirme misyonu benimseyen ve bu sebeple günümüzde çeşitli sıkıntılar yaşayan meslek yüksekokulları yeni bir eğitim modeli uygulamaya başlamışlardır. İş yerinde uygulamalı eğitime dayalı 3+1 eğitim modelinde öğrenciler, üç dönem teorik dersleri tamamlayarak son dönemin tamamını iş yerinde uygulama yaparak geçirmektedir. Bu çalışmada meslek yüksekokullarında uygulanan 3 dönem ders ve bir dönem iş yeri uygulamasına dayalı 3+1 eğitim modelinin etkinliği ölçülmektedir. Bu amaçla, 3+1 eğitim modeli uygulanan Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulunda okuyan öğrencilerin memnuniyet durumları ve modelin etkinliği bir anket aracılığıyla ölçülmüştür. Bulgulara göre 3+1 eğitim modelinin öğrenci, işveren ve okul açısından etkili olduğu sonucuna varılmıştır. Genel olarak yapılan çalışma, 3+1 eğitim modelinin etkinliğini ve paydaşlar açısından sağladığı yararları ve getirdiği problemleri ortaya koymak açısından faydalıdır.

Anahtar Kelimeler

3+1 eğitim modeli, iş yeri uygulama eğitimi, memnuniyet ölçümü, meslek yüksekokulu

Workplace Application and Student Skill Acquisition as Part of the 3+1 Education Model in Vocational Schools

Öz

Human resources, which have strategic importance for businesses, are equally important in increasing the development level of a country. Well-trained qualified human resources contribute to development as well as meeting the needs in the labor market. Thus, universities play a key role in producing a well-qualified workforce. Universities’ updating themselves in line with the market needs and training workforce by cooperating with the industry contributes to the participation of the workforce in the labor market at a level that meets the needs of the market. Besides, it reduces the huge number of the unemployed with a diploma who have knowledge that is useless in business and do not know what to do with this knowledge. The main purpose of education should be to develop skills that will add value to organizations, achieve their goals, and provide sustainable competitive advantage. Its success is possible by supporting theoretical knowledge with practical training. As such, vocational colleges, which have adopted the mission of training intermediate staff for years and have been experiencing various difficulties today, have started to implement a new education model. In the 3+1 education model, which is based on practical training in the workplace, students complete three semesters of theoretical courses and spend the final semester practicing at work. In this study, the effectiveness of the 3+1 education model based on 3-semester lectures and one-semester workplace practice applied in vocational schools is measured. For this purpose, the satisfaction levels of students studying at Burdur Mehmet Akif Ersoy University Vocational School of Social Sciences and the effectiveness of the model were measured through a questionnaire. According to the findings, it was concluded that the 3+1 education model is effective in terms of students, employers, and schools. In general, the study is beneficial in revealing the effectiveness of the 3+1 education model, its benefits for stakeholders, and the problems it brings.

Anahtar Kelimeler

3+1 education model, satisfaction measurement, vocational school, workplace application training

Kaynakça

• Adıgüzel, A. (2009). Yenilenen ilköğretim programının uygulanması sürecinde karşılaşılan sorunlar. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(17), 77–94.
• Aksu, A. A., & Köksal, C. D. (2005). Perceptions and attitudes of tourism students in Turkey. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 17(5), 436–447.
• Akşit, A., Kalfa, V. R., & Arpat, B. (2016). Bir işveren-öğrenci buluşması modeli – Meslek yüksekokullarında işbaşı eğitimi programında öğrenci algılarının belirlenmesi: Honaz Meslek Yüksekokulu örneği. Uluslararası Osmaneli Sosyal Bilimler Kongresi, 12–14 Ekim 2016, Osmaneli, Bilecik.
• Ala, M. Ö., & Gülmez, H. (2014). İşyeri eğitimi uygulamasının verimliliği: Sosyal bilimler meslek yüksek okulu öğrencileri üzerine bir araştırma. 1. Uluslararası Mesleki Eğitim ve Öğretim Sempozyumu (IVETS-2014), 11–13 Eylül 2014, Bursa.
• Arpat, B., Kalfa, V. R., Akşit, A., & Çamurdan, B. (2017). Meslek yüksekokullarında nitelikli ara eleman ihtiyacını karşılamada yeni arayışlar: 3+1 İşbaşı eğitim modeli Honaz Meslek Yüksekokulu örneği. Çalışma İlişkileri Dergisi, 8(2), 76–94.
• Başer, G. (1994). Hemşirelikte yükseköğretim. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 1(1), 15–18.
• Bektaş, M., & Tuğay, O. (2016). Sosyal bilimler alanında staj çalışmasının yeri ve önemini belirlemeye yönelik bir araştırma. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 8(2), 165–174.
• Duman, T., Tepeci, M., & Unur, K. (2006). Mersin’de yükseköğretim ve orta öğretim düzeyinde turizm eğitimi almakta olan öğrencilerin sektörün çalışma koşullarını algılamaları ve sektörde çalışma isteklerinin karşılaştırmalı analizi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 17(1), 51–69.
• Emir, O., Pelit, E., & Arlan, S. (2010). Turizm alanında ön lisans eğitimi alan öğrencilerin staj öncesi ve sonrası görüşlerinin karşılaştırılması (Afyon Kocatepe Üniversitesi örneği). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(33), 141–165.
• Erol, M. (2004). Meslek yüksek okullarında muhasebe eğitimi alan öğrencilerin staj uygulamasında karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Muhasebe Finansman Dergisi, 21, 136–142.
• Göktürk, İ. E., Aktaş, M. A., & Göktürk, Ü. (2013). Sosyal bilimler meslek yüksekokullarının eğitim sürecinde; uygulama açısından karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Ejovoc (Electronic Journal of Vocational Colleges), 3(4), 1–8.
• Güzel, F. Ö. (2010). Turizm öğrencilerinin staj döneminde edindikleri motivasyonun Herzberg teorisine göre değerlendirilmesine yönelik bir araştırma. Journal of Yaşar University, 5(20), 3415–3429.
• Karacan, S., & Karacan, E. (2004). Meslek yüksekokullarında (MYO) yapılan staj uygulamalarına ilişkin bir araştırma: Kalite ve verimlilik için iş yerleri-MYO iş birliğinin gereği. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (8), 168–184.
• Kaya, A. (2014). Meslek yüksekokulunda öğrenim gören öğrencilerin eğitim öğretim ve geleceğe yönelik düşünceleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 349–356.
• Kaysi, A. G. F., & Gürol, A. (2017). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin iş yeri uygulamalı eğitim süreçlerinin değerlendirilmesi. Kesit Akademi Dergisi, 3(8), 266–280.
• Koç, E., Yumuşak, S., Ulukoy, M., Kiliç, R., & Toptaş, A. (2014). Are internship programsencouraging or discouraging? A viewpoint of tourism and hospitality students in Turkey. Journal of Hospitality, Leisure, Sport & Tourism Education, 15, 135–142.
• Kozak, A. M., & Kızılırmak, İ. (2001). Türkiye’de meslek yüksekokulu turizm otelcilik programı öğrencilerinin turizm sektörüne yönelik tutumlarının demografik değişkenlere göre değişimi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 12, 9–16.
• Küçükçirkin, M. (1990). Üniversite-sanayi işbirliği: Ülke sanayi ve ekonomisi açısından önemi, Ankara: TOBB Yayınları.
• Mankan, E. (2015). Mesleki önlisans programlarında staj eğitiminin önemi: Bülent Ecevit Üniversitesi Çaycuma Meslek Yüksekokulu örneği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(10), 734–741.
• Olcay, A., & Düzgün, M. (2015). Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde turizm eğitimi almakta olan öğrencilerin eğitim memnuniyetlerinin belirlenmesi. UHBAB Uluslararası Hakemli Beşerî ve Akademik Bilimler Dergisi, 4(12), 27–54.
• Olcay, A., Yıldırım, İ., & Sürme, M. (2015). Turizm eğitimi alan öğrencilerin staj eğitimi hakkında görüşleri: Gaziantep ili örneği, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 5(3), 324–334.
• Özel, N., & Karagöz, İ. (2014). Meslek yüksekokulları ve iş dünyası arasında becerili insan kaynağı yetiştirme ilişkilerinin yeterliği: Bolu Meslek Yüksekokulu stajyer öğrenciler üzerinde bir araştırma. Ejovoc (Electronic Journal of Vocational Colleges), 4(1), 32–41.
• Pelit, E., & Güçer, E. (2007). İşletme yöneticilerinin çalışanlara karşı davranışlarının iş etiği kapsamında değerlendirilmesine ilişkin bir araştırma. Seyahat ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 1, 32–49.
• Richardson, S. (2009). Undergraduates perceptions of tourism and hospitality as a career choice. International Journal of Hospitality Management, 28(3), 382–388.
• Riley, M., Ladkin, A., & Szivas, E. (2002). Tourism employment: Analysis and planning (Vol. 6). Bristol: Channel View Publications.
• Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası (2013). Üniversite sanayi işbirliğinde köklü adım: 3+1 eğitim modeli. Sakarya Ekonomi Dergisi, 77, 4–8.
• Sevim, Ş., & Karamete, F. (2003). Meslek yüksek okullarında üniversite-sanayi iş birliği: Yöresel kalkınmaya etkisi ve yerel bazda uygulama örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 1–18.
• Tektaş, N., Yayla, A., Sarıkaş, A., Polat, Z., Tektaş, M., & Öz Ceviz, N. (2016). Ön lisans öğrencilerinin staj uygulamalarının değerlendirilmesi: Marmara Üniversitesi örneği. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(36), 310–318.
• Titrek, O., Kocaman, N., Ateşoğlu, G. Ö., & Göktekin, M. (2013). 3+1 eğitim modelinin öğrenci üzerindeki etkililiği. VI. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu Bildiri Kitabı (s. 98). Sakarya: Sakarya Üniversitesi.
• Tuğay, O., & Aktar, A. (2018). Üniversite öğrencilerinin iş başında eğitimden memnuniyet düzeylerinin kariyer hedeflerine etkisi: Muhasebe ve finansal yönetim bölümü öğrencilerine yönelik bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(3), 867–881.