Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi Bilinç Düzeyi: Üniversite Öğrencileri Arasında Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 1, 29 - 44, 30.04.2025

Erdi Topçuoğlu , Dilara Filiz

Öz

Bu çalışma, Türkiye’de beş yıldan uzun bir süredir uygulanan Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin lisans öğrencileri üzerindeki bilinç düzeyini karşılaştırmalı bir analizle araştırmayı hedeflemektedir. Farklı fakültelerde eğitim alan öğrenciler arasındaki bilinç düzeylerinde önemli bir fark olup olmadığını belirlemeye yönelik iki hipotezi test etmektedir. İlk hipotez, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğrencilerinin, Mühendislik, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi öğrencilerine göre Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi hakkında daha fazla bilgi sahibi olduklarını; ikinci hipotez ise, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi bölümünde okuyan öğrencilerin, diğer bölümlerde okuyan öğrencilere göre Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin işleyişi konusunda daha bilgili olduklarını öne sürmektedir. Araştırmanın kapsamı, Bartın Üniversitesi’nde İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi ile Mühendislik, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi’nde öğrenim gören 3. ve 4. sınıf öğrencilerini içermektedir. Bu sınırlamanın temel nedeni, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğrencilerinin idare ile ilgili dersleri zorunlu olarak alırken, Mühendislik, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi öğrencilerinin ise kendi alanlarına ait dersleri zorunlu olarak almalarıdır. Çalışmanın sınırlı sınıflarla sınırlandırılmasının sebebi, öğrencilerin alan derslerini genellikle bu sınıflarda alması ve diğer bölümlerden seçebilecekleri seçmeli dersleri yine bu sınıflarda alabilmeleridir. Veriler, anket yöntemi kullanılarak toplam 323 öğrenciden elde edilmiştir. Yapılan T Testi ve ANOVA testi sonuçları, her iki hipotezin de doğrulandığını ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, Siyasal Sistem, Bilinç Düzeyi, Üniversite Öğrencileri

Proje Numarası

1919B012107880

Presidential Government System Awareness Level: A Comparative Evaluation Among University Students

Öz

This study aims to conduct a comparative analysis of undergraduate students’ levels of awareness about the Turkish Form of Presidentialism, which has been implemented in Türkiye for over five years. It tests two hypotheses concerning potential differences in awareness levels among students from different academic departments. The first hypothesis posits that students of the Faculty of Economics and Administrative Sciences have a higher level of knowledge about the Turkish form of Presidentialism compared to students of the Faculty of Engineering, Architecture, and Design. The second hypothesis suggests that students majoring in Political Science and Public Administration at the Faculty of Economics and Administrative Sciences are more knowledgeable about the functioning of the Turkish form of Presidentialism compared to students majoring in other departments. The study’s population includes 3rd and 4th-year students at Bartın University who are enrolled in the Faculty of Economics and Administrative Sciences and the Faculty of Engineering, Architecture, and Design. This restriction is justified for two reasons. Students in the Faculty of Economics and Administrative Sciences are required to take courses related to the governance of the country, and students in the Faculty of Engineering, Architecture, and Design also have compulsory courses related to their respective fields. The study is limited to 3rd and 4th-year students because they predominantly take their major courses during these years and can choose elective courses from other departments during these years as well. Data were collected from a total of 323 students using a survey method. The results of the conducted T-test and ANOVA test confirm both hypotheses.

Anahtar Kelimeler

Government System, Political System, Awareness Level, University Students

Destekleyen Kurum

This research has been supported by TÜBİTAK (The Scientific and Technological Research Council of Turkey) between May 16, 2022, and March 22, 2023

Proje Numarası

1919B012107880

Kaynakça

• Ahmad, F. (2020). Demokrasi sürecinde Türkiye. Hil Yayınları.
• Akçakaya, M., & Özdemir, A. (2018). Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi ve siyasal istikrar 1. Third Sector Social Economic Review, 53(3), 922-944.
• Akman, E., Kulaç, O., & Chiftchi, A. (2021). A new government system in Turkey: Presidential government system. Assam Uluslararası Hakemli Dergi, 8(19), 164-178.
• Akşin, S. (2016). Kısa Türkiye tarihi. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Akyürek, S., Yılmaz, M., Atalay, E., & Koydemir, F. (2013). Başkanlık sistemine toplumsal bakış [Social Overview to the Presidency System].
• Al, H. (2020). Başkanlık Sistemi Üzerine: Cumhurbaşkanlığı Sisteminin Zayıf Halkası Parlamento. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(1), 14-44.
• Armstrong, R. L. (1987). The midpoint on a five-point Likert-type scale. Perceptual and Motor Skills, 64(2), 359-362. https://doi.org/10.2466/pms.1987.64.2.359
• Aygen, M. (2017). Başkanlık sistemi üzerine bir inceleme: Türkiye örneği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27(2), 167-176. https://doi.org/10.18069/firatsbed.346508
• Bakırcı, F. (2019). Parlamenter sistem siyasal istikrarsızlıkların nedeni midir? 1960-1971 dönemi. Vira Verita E-Dergi, 10, 30-108.
• Bayat, B. (2014). Uygulamalı sosyal bilim araştırmalarında ölçme, ölçekler ve “Likert” ölçek kurma tekniği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3), 1-24.
• Budge, I. (1996). The new challenge of direct democracy. Polity Press.
• Catt, H. (1999). Democracy in practice. Routledge.
• Cohen, J. (1999). Reflections on Habermas on democracy. Ratio Juris, 12(4), 385-416.
• Cohen, J. L. (2008). Rethinking human rights, democracy, and sovereignty in the age of globalization. Political Theory, 36(4), 578-606. https://doi.org/10.1177/0090591708317901
• Cronin, T. E. (1989). Direct democracy: The politics of initiative, referendum, and recall. Harvard University Press. https://doi.org/10.4159/harvard.9780674330092
• Çaha, Ö. (2016). Demokrasi. In H. Çetin (Ed.), Siyaset Bilimi (pp. 297-358). Orion Kitebevi.
• Çankaya, S. (2020). Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi ve kurumsal vizyonun inşası. Cinius Yayınları.
• Çetin, H. (2012). Eğitim kurumlarında stratejik planlama bilinç düzeyi ve stratejik yönetimde karşılaşılan sorunlar: Denizli ilinde bir araştırma [Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi].
• Demirhan, Y., & Adıgüzel, Ö. (2016). Türkiye’de hükümet sistemi arayışlarına halkın bakışı: Diyarbakır örneği. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(11), 175-210.
• Dertlioğlu, B., & Yılmaz, B. (2021). Başkanlık sisteminde siyasal partilerin rolü ve Türkiye örneği. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 3(4), 273-283.
• Duverger, M. (1980). A new political system model: Semi-presidential government. European Journal of Political Research, 8(2), 165-187. https://doi.org/10.1111/j.1475-6765.1980.tb00569.x
• Erdoğan, M. (2011). Anayasa hukuku. Orion Kitabevi.
• Fendoğlu, H. T. (2012). Presidential system. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 3(1), 39-60.
• Fishkin, J. S. (2011). When the people speak: Deliberative democracy and public consultation. Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/acprof:osobl/9780199604432.001.0001
• Gözübüyük, Ş. (2002). Anayasa hukuku. Turhan Kitabevi.
• Güçlü, İ. (2019). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri: Teknik-yaklaşım-uygulama. Nobel Yayıncılık.
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: Felsefe - yöntem - analiz (2. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Habermas, J. (1991). The structural transformation of the public sphere: An inquiry into a category of bourgeois society. MIT Press.
• Hansen, M. H. (2005). The tradition of ancient greek democracy and its importance for modern democracy. Det Kongelige Danske Videnskabernes Selskab The Royal Danish Academy of Sciences and Letters.
• Heywood, A. (2011a). Siyaset (5. bs). Adres Yayınları.
• Kalkar, Ö. Ş., & Yemen Öcal, A. (2020). Bir içerik analizi: Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi. Balıkesir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(2), 1-30.
• Kanadoğlu, K., Akartürk, E. A., & Özsoy Boynuzsuz, Ş. (2016). Türkiye’de başkanlık sistemi tartışamaları: Otoriter sistem arayışları. Cumhuriyet Halk Partisi Yayınları.
• Keser, H. (2021). Başkanlık sisteminde yasama ve yürütme organları arasındaki karşılıklı etkileşim araçları açısından Türkiye-ABD hükümet sistemlerinin karşılaştırması. Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XI(II), 165-182. https://doi.org/10.54704/akdhfd.1033555
• Kontacı, A. E. (2017). Parlamenter sistemden kopuş ve sonrası: Karşılaştırmalı gözlemler ve bazı değerlendirmeler. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 133.
• Kutlu, Ö., Örselli, E., & Kahraman, S. (2018). Üniversite öğrencilerinin cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi algısı: Konya örneği. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 6(14), 55-82.
• Küçük, A. (2012). Anayasa Hukuku. Orion Kitapevi.
• Landemore, H. (2017). Deliberative democracy as open, not (just) representative democracy. Daedalus, 146(3), 51-63. https://doi.org/10.1162/DAED_a_00446
• Linz, J. (1995). Demokrasinin küresel yükselişi. In L. J. Diamond & M. Plattner (Ed.), Parlamentarizmin Erdemleri. Yetkin Yayınları.
• Mansbridge, J. J. (1983). Beyond adversary democracy (University of Chicago Press ed., with a rev. pref). University of Chicago Press.
• Mouffe, C., & Holdengräber, P. (1989). Radical democracy: Modern or postmodern? Social Text, 21, 31–45. https://doi.org/10.2307/827807
• Özbudun, E. (2011). The constitutional system of Turkey: 1876 to the present. Springer.
• Özbudun, E. (2012). Turkey’s search for a new constitution. Insight Turkey, 14(1), 39.
• Özdemir, F. N., Arpacı, I., & Katılmış, C. (2020). ABD ve Türkiye’nin başkanlık sistemlerinin karşılaştırmalı bir analizi. Turkish Studies - Social Sciences, 15(8), 3641-3675.
• Özdoğan, A. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Alfa Yayınları.
• Punch, K. F. (2016). Sosyal araştırmalara giriş: Nicel ve nitel yaklaşımlar (1. bs). Siyasal Kitabevi.
• Saiegh, S. (2015). Executive-legislative relations. In J. Gandhi & R. Ruiz Rufino (Eds.), Routledge handbook of comparative political institutions (First published). Routledge.
• Trend, D. (2011). Radical democracy: Identity, citizenship, and the state. Routledge.
• Turhan, M. (1993). Hükümet sistemleri. Gündoğan.
• Usta, S., & Dilber, F. (2020). Genç seçmenlerin siyasal katılımlarında siyasi partiler arası seçim ittifakının rolü: Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi’nde bir araştırma. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. https://doi.org/10.31592/aeusbed.694109
• Vogt, W. P. (1999). Dictionary of statistics and methodology: A nontechnical guide for the social sciences (2nd ed.). Sage Publications.
• Yayla, A. (2015). Siyaset bilimi. Adres Yayınları.
• Yavuz, B. (2008). 2007 anayasa değişikliğinin doğurduğu tereddütler ve çözüm yolları. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12(1), 1173-1214.
• Yazıcı, S. (2005). Başkanlık ve yarı-başkanlık sistemleri – Türkiye için bir değerlendirme. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.