“Crab mentality” refers to a psychological and sociological phenomenon where individuals in the same organization hinder others’ advancement or success. While undesirable, especially in academic settings, this mentality appears to be on the rise. Individuals with this mindset often adopt the perspective of “If I can’t advance, neither can you” or “If I can’t be successful, neither can you.” Occasionally, even management may inadvertently support this mentality. This study focuses on how university organizational cultures may foster crab mentality, both sociologically and psychologically. Data collected from academics at Afyon Kocatepe University were analyzed, with reliability and validity tests conducted. Hypotheses were tested using structural equation modeling. The study found that the “clan culture” dimension of organizational culture influences the cognitive aspect of crab mentality, while “market culture” and “hierarchy culture” impact its affective and behavioral dimensions. Control variables such as gender, marital status, professional title, and seniority significantly affected the relationship between organizational culture and crab mentality.
Crab Mentality Organizational Culture Crab Mentality in Universities Cameron and Quinn Organizational Culture Model.
Yengeç zihniyeti, bireyin örgütte çalışan diğerlerinin yükselmesini ve başarılı olmasını istememesine odaklanan psikolojik ve sosyolojik bir olgudur. Örgütlerde, özellikle üniversite yapılanmalarında olması istenmeyen bir durum olarak tanımlansa da, gün geçtikçe bu zihniyete sahip insanların sayısının arttığı gözlemlenmektedir. “Ben yükselemiyorsam sen de yükselemezsin, ben başarılı olamıyorsam sen de olamazsın” bakış açısına sahip bireylerin varlığı ve bazen de yönetim kademelerinde yer alan kişilerin kasıtlı veya istemsiz olarak bu duruma destek verdiği söylenebilir. Sosyolojik ve psikolojik bir temele dayanan yengeç zihniyetinin, üniversitelerin örgüt kültürlerinden destek aldığı düşüncesi bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Bu kapsamda, Afyon Kocatepe Üniversitesinde görev yapan akademisyenlere uygulanan anketlerden elde edilen verilerin güvenirlik ve geçerlik analizleri yapılmıştır. Hipotezlerin testi yapısal eşitlik modeli ile gerçekleştirilmiştir. Üniversitedeki örgüt kültürünün klan kültürü boyutunun yengeç zihniyeti bilişsel boyutuna, piyasa kültürü ve hiyerarşi kültürünün ise yengeç zihniyetinin duygusal ve davranışsal boyutuna etkisi tespit edilmiştir. Kontrol değişkenleri olarak cinsiyet, medeni durum, unvan ve kıdemin örgüt kültürünün yengeç zihniyetine etkisinde anlamlı farklılıklar oluşturduğu görülmüştür.
Yengeç Zihniyeti Üniversitelerde Yengeç Zihniyeti Örgüt Kültürü Cameron ve Quinn Örgüt Kültürü Modeli.
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Yükseköğretim Yönetimi, Yükseköğretim Çalışmaları (Diğer) |
| Bölüm | Ampirik Araştırma |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 30 Nisan 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 27 Ocak 2024 |
| Kabul Tarihi | 29 Nisan 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 15 Sayı: 1 |
Yayıncı
Vedat Dalokay Caddesi No: 112 Çankaya 06670 ANKARA
(+90) (212) 513 48 24
tuba-her@tuba.gov.tr
Yükseköğretim Dergisi / TÜBA Higher Education Research/Review (TÜBA-HER), dergide yayımlanan makalelerde ifade edilen görüşleri resmî olarak benimsememekte ve derginin basılı ya da çevrim içi sürümlerinde yer alan herhangi bir ürün veya hizmet reklamı konusunda garanti vermemektedir. Yayımlanan makalelerin bilimsel ve hukuki sorumluluğu yazar(lar)a aittir.
Makalelerle birlikte gönderilen resim, şekil, tablo vb. materyaller özgün olmalı ya da daha önce yayımlanmışlarsa, hem basılı hem de çevrim içi sürümlerde yayımlanmak üzere eser sahibinden alınmış yazılı izinle birlikte sunulmalıdır. Yazar(lar), dergide yayımlanan çalışmalarının telif hakkını saklı tutar. Makale dergide yayımlandığında, mali haklar ve umuma iletim hakları, işleme, çoğaltma, temsil, basım, yayın ve dağıtım hakları TÜBA’ya devredilecektir. Yayımlanan tüm içeriklerin (metin ve görsel materyaller) telif hakları dergiye aittir. Dergide yayımlanmak üzere kabul edilen makaleler için telif hakkı ya da başka bir ad altında ödeme yapılmaz ve yazar(lar)dan makale işlem ücreti alınmaz; ancak yeniden baskı (reprint) talepleri yazarın sorumluluğundadır.
Bilimsel bilgi ve araştırmalara küresel açık erişimi teşvik etmek amacıyla TÜBA, çevrim içi olarak yayımlanan tüm içeriklerin (aksi belirtilmedikçe) okuyucular, araştırmacılar ve kurumlar tarafından serbestçe kullanılmasına izin vermektedir. Bu kullanım, eserin kaynağının belirtilmesi koşuluyla ve ticari amaç dışında, herhangi bir değişiklik yapılmaksızın Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) Uluslararası Lisansı kapsamında mümkündür. Ticari kullanım için lütfen yayıncı ile iletişime geçiniz.