Van ve yöresinde ineklerde östürüsün pratik tespiti ve sun'i tohumlama üzerine araştırmalar

Yıl 2000, Cilt: 6 Sayı: 1-2 - 2000, 48 - 52, 18.06.2000

Hüseyin Demir Fetih Gülyüz

Öz

Bu çalışma Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Veteriner Fakültesi Kliniğine ve Tarım İl Müdürlüğüne sun'i tohumlama isteği ile getirilen 2-5 yaşları arasında, reproduktif sorunu bulunmayan, 3 kezden daha fazla tohumlanmayan 254 inek ve düve üzerinde gerçekleştirildi. Bu çalışmada, Van ve yöresindeki hayvan sahipleri tarafından östrüste oldukları sanılarak sun'i tohumlama isteğiyle getirilen düve ve ineklerin en uygun tohumlama zamanının tespiti, sun’i tohumlamanın başarısını etkileyebilecek bazı faktörlerin ortaya konması ve östrüs tespitinde kullanılan kimi yöntemlerin etkinliğinin belirlenmesi amaçlandı. Hayvanlar üç gruba bölündü. Birinci grup ineklerden, 5ml süt alınarak soğuk zincir içerisinde labaratuvara gönderildi ve progesteron değerleri belirlendi. İkinci grup ineklerin, vaginal muayene ve rektal muayene uygulanarak östrüsleri araştırıldı. Üçüncü grup inekler östrüsleri araştırılmaksızın tohumlandı. Bütün inekler tohumlandıktan 2-3 ay sonra gebelik muayeneleri yapıldı. Çalışmada, sun'i tohumlama isteği ile getirilen ineklerin östrüslerinin en etkili vaginal ve rektal muayene yöntemiyle tespit edilebileceği sonucuna varıldı. Ayrıca, Van ve yöresnideki yetiştiricilerin %44.40'ınm östrüsü zamanında tespit edemediği belirlendi. Birinci grupta %36.32, 2. grupta %48.97, 3. grupla %19.40 gebelik elde edildi

Anahtar Kelimeler

İnek. Östrüs. Süt-progesteron, Rektal ve vaginal muayene

Studies on artificial insamination and pratically determining the estrous of cattle in Van regioıı

Öz

The present study was performed on 254 cows and heifers aged between 2 and 5 which had no reproductive problems and hadn't been inseminated more than three times before. These animals mentioned were brought to the clinics of Animal Hospital of the Yuzuncu Yil University and Van Agriculture Ministry for Artificial insemination. In the present study, ıt was aimed to determine the best artificial insemination time, in heifers and cows thought to be in estrous brought and for artificial insemination by the animal owners. It was also aimed to determine some factors that affect artificial insemination succees. Effectiveness of some methods that aimed to determine estrous were also investigated. The animals were divided into three groups. Five ml of milk samples were taken from the first group of animals. Milk samples immediately sent to the laboratory in cold chain for to detect progesterone levels. Presence of oestrus were investigated in the second group of animals through vaginal and rectal examination. The third group of animals were artifıcially inseminated without invensting estrous status. Animals in ali groups were artifıcially inseminated and examined in terms of pragnancy 2-3 months after the insemination. Results in the present study showed that, detection of estrous of the animals brought for artificial insemination, were the best when the animals examined through vaginally and rectally. İt was also observed that, about 44.40 % of animal owners missed the estrous in time. Pregnancy rates in the present study, after artificial insemination were 36.36% in first group, 48.97% in second group and 19.40% in third group

Anahtar Kelimeler

Cow, Estrous, Milk-progesterone, Rectal and vaginal examination

Kaynakça

• 1. Çoyan, K: Evcil Hayvanlarda Seksüel Sikluslar. Evcil Hayvanlarda Reprodüksiyon Sun’i Tohumlama Doğum ve İnfertilite, Ed. Erol Alaçam 25-36, Dizgievi, Konya, (1994)
• 2. Aksoy M, Çoyan K, Semacan A, Ataman MB, Işık K, Taşal İ. Köy Koşullarındaki Sığırlarda PGF2 alfa Kontrollü Sun’i Tohumlama Uygulamaları, Lalahan Hay. Arş. Ens. Derg. 33 (1- 2): 12-19, (1993).
• 3. Knickerbocker JJ, Drost M W, Thatcher W: Endocrine Pattems During the Initiation of Puberty, the Estrous Cycle, Pregnancy and Paturition in Cattle, Current Therapy in Theriogenology Morrow-2: 117-125,(1986).
• 4. Aksoy M, Alan M, Tekeli T. Semacan A, Çoyan K: İnek ve Düvelerde Östrüs Belirleme Hataları ve Sun’i Tohumlama Uygulamasındaki Önemi. Hayvancılık Araştırma Dergisi, 3(1): 28-38, (1993).
• 5. Çoyan K, Tekeli T: Reprodüktif Fizyoloji, İneklerde Seksüel Siklus, Östrüsün Belirlenmesinde Kullanılan Pratik Yöntemler, İneklerde Sun’i Tohumlama. 5-24, Bahçıvanlar Basım San., A.Ş. Konya, (1996).
• 6. Alan. M. (1990), İneklerde Östrüsün Belirlenmesi ve Fertilite Yönünden Önemi. Tigem, 28, 25-29.
• 7. Aksoy M: Mandalarda Çeşitli Yöntemlerle Östrüsün Belirlenmesi, Doğa Türk Vet. Hayvan. Derg. (1992).
• 8. Sorensen AM: Estrous Detection in Cattle, The Southwestem Veterinarrian, 28(3): 127-134, (1975).
• 9. Alaçam E, Salmanoğlu R, Çelebi M. Kutluca A, Baş A: Holştayn İneklerde Postpartum Ovaryum Fonksiyonlarının Hızlı Progesteron testi ile Denetlenmesi ve Sorunlu Hayvanlarda Sağıtım Yaklaşımları. Tr. J. Of Veterinary and Animal Sciences, 21(2): 157-165, (1997).
• 10. Özsar S, Güven B. Emre Z, Coşar S, Öztürk A: Süt İneklerinde Fertilite Kontrolü ve Erken Gebelik Teşhisinde Radioimmunoassay (RIA) ile Süt Progesteron Düzeylerinin Araştırılması, Doğa Tr. J. Vet. Anim. Sci., 14: 263-271, (1990).
• 11. David Smith R: Estıus Detection. Current Therapy in Theriogenology 2A, 153-167 W. B. Saunders Company, Philadelphia. (1986)
• 12. Eddy RG. Clark PJ: Ostrus Pıediction Detection in Daiıy Cows Using an ELISA Progesterone Test, Vet. Record., 120:31-34, (1987).
• 13. Thomas I, Dobson H: Oestrus Duıing Pregnancy in the Cow, Vet. Rec., 124: 387-390, (1989).
• 14. Alaçam E, Tekeli T, Sezer AN: İneklerde Erken Gebelik Tanısı Amacıyla Kan ve Sütte Progesteron Hormonu Düzeylerinin Araştırılması S. Ü. Vet. Fak. Derg. 13-24, (1987).
• 15. Bonduı ant RH: Examination of The Reproductive Tract of The Cow and Heifer, Current Theıapy in Theriogenelogy Morrow 2, 95-101, W. B. Saunders Company, Philadelphia. (1986).
• 16. Kelton DF. White ME, Hodges RJ, Gııard CL: The Relationships Among Palpator Expeıience, Milk Progesterone Concentıation and Estrus and Fertility in Cows With Palpable Corpura Lutea Treated With Cloprostenol, Cornell Vet., 105- 112, (1987).
• 17. Pieterse MC, Taverne MAM, Krııip AM, Willemse AH: Detection of Corpora Lutea and Follicles in Cows: A Comparison of Transvaginal Ultrasonography and Rectal Palpation, Vet. Rec., 126(22): 552-554, (1990).
• 18. Mgongo FOK, Kenan Ç, Leidl W: Modern Alternative Methods of Pregnancy Diagnosis in Daiıy Cows: Milk Progesterone Testing (MPT) as a Screen-Test For Non- Pıegnancy at Day 24 After Breeding, Tanz. Vet. Bull., 9(3): 64-82,(1989).
• 19. Stanley CJ, Paris F, Webb AE, Heap RB, Ellis ST, Hamon M. Worsfold A, Booth JM: Use of a New and Rapid Milk Progesterone Assay to Monitor Reproductive Activity in the Cow, Veterinary Record, 118: 664-667, (1986).
• 20. Francos G: Association Between Milk Progesterone Concentration After Firtst İnseminanation and Conception in Daıiıy Cattle in Israel, Veterinar Record, 142: 63-64, (1998).
• 21. Holtschlag- Apel B: Zur Bedeııtung von Postpartum und Post Inseminationem Vorgenommeııen Progesteronbestimmungen im Hinblick atıf den Fertilitatsstatus Beim Rind. Inagural Dissertation, Doktora Tezi, Giessen/Almanya. (1989).
• 22. Sobiraj A, Wollgarten B, Seyrek-İntaş K: Stallgassen- Tests: Sind Sie Besser Geworden? Top Agrar 6: 12-14, (1993).
• 23. Nebel RL, Altemose DL, Mıınkittrick TW, Spıecher DJ, Mcgillard ML: Comparisons of Eight Commerical on -Farm Milk Progesterone Test, Theriogenology 31(4): 753-764, (1989).
• 24. Henricks DM, Lamond DR, Hill JR, Dickey JF: Plasma Progesterone Concentrations Before Mating and Early Pıagnancy in The Beef Heifer, Journal of Animal Science, 33(2); 450-454, (1971).
• 25. Konuk C, Şeniinver A: İneklerde Kan ve Sütte Progesteron Hormonu Tayini ile Erken Gebelik Teşhisi. İstanbul Üniv. Vet. Fak. Derg., 20(1): 105-114, (1994).
• 26. Romagnolo D, Nebel RL: The Accuracy of Enzyme Linked İmmunosorbent Assay and Latex Agglutination Progesterone Test for The Validation of Estrus and Early Pregnancy Diagnosis in Dairy Cattle, Theriogenology 39:1 121-1128, (1993).
• 27. Ataman MB, Taşal İ, Aksoy M, Karaca F, Kaya A. Tekeli T: Effect of Site of Insemination on Bovine Fertility. Vet. Bil. Derg., 13(2): 41-42, (1997).
• 28. Lopez - Gatius F, Camon-Urgel J: Confirmation of Oestrus Rates by Palpation Per Rectum of Genital Oıgans in Normal Repeat Dairy Cows, Journal of Veterinary Medicine, 38(7): 553-556, (1991).
• 29. Semacan A: İneklerde Östrüsün Belirlenmesi Amacıyla Dört Farklı Yöntemin Kullanılması, Ziraat Müh. Der., 245: 11-15, (1991).
• 30. Rajamahendran R, Burton B. Shelfoıd J: A Field Study on the Usefulness of Milk Progesterone Determination to Confirm Estrus and Pregnancy of Dairy Cows in the Fraser Valley Area of Bıitish Columbia, Can. Vet. J., 34:349-352, (1993).
• 31. Lopez - Gatius F, Camon-Urgel J: Confirmation of Oestrus Rates by Palpation Per Rectum of Genital Organs in Normal Repeat Dairy Cows, Journal of Veterinary Medicine, 38(7): 553-556, (1991).
• 32. Seyrek K, Sobiraj A, Yıldırım B: Bursa Akçalar Çevresinde İneklerde Kızgınlığın Belirlenmesinde Hızlı Progesteron Testinin Saha Şartlarında Kullanımı. Veteriner Cerrahi Dergisi. 4(3-4): 42-48, (1998).