Görsel Okuryazarlık ve Öğretim Teknolojisi

Yıl 2008, Cilt: 5 Sayı: 2, 74 - 102, 01.06.2008

Yrd. Doç. Dr. Gülgün Alpan (bangir) Gülgün Alpan (bangir)

Öz

Anahtar Kelimeler

-

GÖRSEL OKURYAZARLIK VE ÖĞRETİM TEKNOLOJİSİ

Öz

Makalenin amacı, bilginin ve yayılım biçiminin gelişimiyle beraber ortaya çıkan çoklu okuryazarlıklardan biri olan görsel okuryazarlık kavramını ve bu kavramın öğretim teknolojisi ile olan ilişkisini literatüre dayalı olarak incelemektir. Görsel okuryazarlık; görsel sanatlar, grafik tasarım, mimarlık, mühendislik, endüstri ürünleri tasarımı, öğretim teknolojisi vb. alanların ilgilendiği disiplinlerarası bir kavramdır. “Görsel okuryazarlık” kısaca; görsel mesajları anlamlandırma ve benzeri biçimde mesaj oluşturma gücü olarak tanımlanmaktadır. Öğretim teknolojisinin amacı, öğrenme öğretme sürecinin niteliğini geliştirmektir. Görsel okuryazarlık, öğrenme öğretme sürecinin niteliğinin artırılmasında işe koşulabilecek önemli bir yetidir. Araştırmalar, öğrenme öğretme sürecinde görsel okuryazarlıktan etkin olarak yararlanılmadığı yönündedir. Öğrencilerin görsel olarak öğrenmeyi öğrenmeye, öğretmenlerin de görsel olarak öğretmeyi öğrenmeye gereksinimi olduğu görülmektedir. Makalede; görsel okuryazarlık kavramının kuramsal temelleri, bilişsel öğrenme kuramları ve dolayısıyla öğretim teknolojisi ile olan ilişkileri, ilgili araştırma sonuçları ile desteklenerek tartışılmıştır. Sonuç bölümünde öğretim teknolojisi kapsamında görsel okuryazarlıktan etkin olarak yararlanılması yönünde bazı öneriler geliştirilmiştir

Anahtar Kelimeler

Görsel Okuryazarlık, Öğretim Teknolojisi

Kaynakça

• Alkan, C., Deryakulu D. ve Şimşek, N. (1995). Eğitim teknolojisine giriş. Ankara: Önder Matbaacılık.
• Anglin, G. J., Towers, R. L. & Levie, W. H. (1996). Visual message design and learning The role of static and dynamic illustrations. In D. H. Jonassen (Ed.) Handbook of research for educational communications and technology (p. 755-794). Prentice Hall.
• Braden, R. (1995).“Book Reviews (Instructional Technology: The Definition and Domains of the Field)”, ETR&D. Vol.43, No 1,
• Burmark, L. (2002). Learn to see, see to learn. [Abstract]. ERIC NO: ED461850.
• Crick, F. (2000). Şaşıtan varsayım-İnsan varlığının temel sorularına yanıt arayışı. (Çev: S. Say) Ankara : Tubitak Popüler Bilim Kitapları.
• Cüceloğlu, D. (1994). İnsan ve davranışı, psikolojinin temel kavramları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Dündar, A. (1995). Ortaokul temel ders kitaplarının eğitsel ve grafiksel açıdan değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ergin, A. (1995). Öğretim teknolojisi, iletişim. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Ergin, A. ve Gözütok, D. (1996). İlköğretim ders kitaplarının değerlendirilmesi (Hayat bilgisi örneği). H. Coşkun, İ. Kaya ve J. Kuglin (Eds.), Türkiye ve Almanya’da ilköğretim ders kitapları (77-85). Bizim Büro Basımevi, Ankara.
• Ergin, A. “Eğitim Teknolojisinin Kısa Tarihçesi”, Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt 24, Sayı 2, Ankara: A.Ü Basımevi, 1991.
• Faruque, O.(1984). Graphic communication as a design tool. Van Nostrand Rein Hold Company Inc.
• Genç, A. ve Sipahioğlu, A. (1990). Görsel algılama “sanatta yaratıcı süreç”. Sergi yayınevi, İzmir.
• Heinich, R. Molenda, M. Russel, J.D.,  Smaldino,S.E. (1999) Instructional media and new technologies for Learning .(sixth Edition). Upper saddle River, NJ: Prentice -Hall
• Heinich, R. Molenda, M.  Russel, J.D. (1989) Instructional media and new technologies of ınstruction .(Third Edition). Macmillan Publishing Company.
• Hortin, J. A. (1994). Theoretical foundations of visual learning. In D. M. Moore & F. M. Dwyer (Eds.) Visual literacy - A spectrum of visual learning. (p.5-29). New Jersey 07632: Educational Technology Publications Englewood Cliffs.
• IVLA-International Visual Literacy Association What is “visual literacy?”.Web: http://www.ivla.org/org_what_vis_lit.htm. 21.01.2007 tarihinde alınmıştır.
• Kellner, D.(2001). New Technologies/New Literacies: Reconstructing education for the millennium. International Journal of Technology and Design Education 11, 67- 81, Kluwer Academic Publisher. Printed in the Netherlands.
• Kabapınar, F.(2001). İşlevleri ve kavramsal anlamaya katkıları açılarından Türk ve İngiliz fen ders kitaplarındaki görsel ögeler. Yeni Binyılın Başında Türkiye’de Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, Bildiriler. Maltepe Üniversitesi, İstanbul. 131-138.
• Lohse, G.L.(1997). The rol of working memory on graphical information processing. [Abstract]. Behaviour & Information Technology 16 (6): 297-308 Web: http://atlas.ulakbim.gov.tr/cgi-isi/cıw.cgi. 28.01.2004 tarihinde alınmıştır.
• Mayer, R. E.  Sims V. K. (1994). For whom ıs a picture worth a thousand words? Extensions of dual-coding theory of multimedia learning. Journal of Educational Psychology, 86 (3) 389-401.
• Mayer,R.E., Steinhoff, K., Bower, G. Mars, R.(1995). A generative theory of textbook design: Using annotated ıllustrations to foster meaningful learning of science text. Educational Technology Research  Development,143 (1) 31-43.
• Miller, H. B. & Burton, J. K. (1994). Images and imagery theory. In D. M. Moore & F. M. Dwyer (Eds.) Visual literacy - A spectrum of visual learning. (p.65-83). New Jersey 07632: Educational Technology Publications Englewood Cliffs.
• Muffoletto, R. (1994). “Technology and Restructuring Education: Constructing A Context”, Educational Technology, February,Vol: XXXIV,No 2,
• Metallinos, N. (1994). Physiological and cognitive factors in the study of visual images. In D. M. Moore & F. M. Dwyer (Eds.) Visual literacy - A spectrum of visual learning. (p.53-62). New Jersey 07632: Educational Technology Publications Englewood Cliffs.
• Nesbit, L. L. (1987). Relationship between eye movement, learning, and Picture complexity. In. F.M. Dwyer. (Ed.) Enhancing visualized intruction Recommendations for practitioners (p.38-43). Variables Associated with Visualized Instruction-Learning Services.
• Pettersson, R. (1993). Visual information.Educational Technology Publications Englewood Cliffs, New Jersey 07632.
• Roth, W.M.,Bowen, G.M., McGinn, K.M. (1999). Differences in graph-related practices between high school biology textbook and scientific ecology journals. Journal of Research in Science Teaching, 36 (9) 977-1019.
• Sadoski, M., Goetz, E. T.,  Fritz. J. B. (1993). Impact of concreteness on comprehensibility, ınterest, and memory for text: ımplications for dual coding theory and text design. Journal of Educational Psychology, 85 (2) 291-304.
• Salman, Y. (2003 Ekim). Dilin düşevreni: Eğretileme. Kitaplık Dergisi 65 . 53-54.
• Seels, B.A. (1994) Visual Literacy:The definition problem. In D. M. Moore & F. M. Dwyer (Eds.) Visual literacy - A spectrum of visual learning. (p.97-112). New Jersey 07632: Educational Technology Publications Englewood Cliffs.
• Senemoğlu, N.(1997). Gelişim öğrenme ve öğretim, kuramdan uygulamaya, Ankara : Spot Matbaacılık.
• Stokes, S. (2001). Visual literacy in teaching and learning: A literature Perspective. Electronic Journal for the İntegration of Technology in Education, Vol. No.1 (p.10-19) Web: http://ejite.isu.edu/Volume1 No 1/ Stokes.htm. 28.06. 2008 tarihinde alınmıştır.
• Solso, R. L. (1994). Cognition and the visual arts. England : A Bradford Book The MIT Press.
• Tunalı, İ. (2002).Tasarım felsefesine giriş. İstanbul: Yapı-endüstri-merkezi yayınları.
• Türk Dil Kurumu. (1988). Türkçe sözlük. Ankara : Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Wade, N. & Swanston, M. (1991). Visual perception. London and Newyork: Routledge
• Whitener-Lepanto, V. & Harroffi B. (2002). Preparing pre-service teachers fortomorrow: Is visual literacy a necessary component? [Abstract] Paper presented at the Annual Meeting of the American Association of Colleges for Teacher Education (54th, New York, NY, February 23-26 2002). ED464064. Web: http://search/epnet/com/d’rect.asp?