Destek Eğitim Odası Hizmetine İlişkin Görüşlere Odaklanan Lisansüstü Tezlerin Sistematik İncelemesi

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 2, 633 - 663, 15.12.2021

Ercan Öpengin

https://doi.org/10.33711/yyuefd.1029106

Cited By: 3

Öz

ürkiye’de son yıllarda özel eğitimde önemli bir işleve sahip olan destek eğitim odası hizmetine odaklanan araştırmaların sayısında artış görülmektedir. Bu araştırmanın amacı, destek eğitim odası hizmetine ilişkin katılımcı görüşlerini konu edinen ve eğitim bilimleri alanında hazırlanan lisansüstü tezlerinin incelenmesidir. Bu amaçla 12 lisansüstü teze odaklanılmıştır. Çalışma, Türkiye’de gerçekleştirilen nitel veri toplama tekniklerinden görüşmelerin kullanıldığı araştırmaları derinlemesine incelemek amacıyla sistematik derleme şeklinde desenlenmiştir. Çalışmaların incelenmesinde karşılaştırmalı ve keşfedici bir analiz süreci gerçekleştirilmiştir. Analizler sonucunda üç ana kategori ortaya çıkmıştır. Bunlar; DEO hizmetinin mevcut durumu, karşılaşılan sorunlar ve DEO hizmetinin niteliğini arttırmaya yönelik önerilerdir. Bu kategorilerin altında fiziksel koşullar, verilen eğitim, planlama, tutum ve materyal alt kategorileri yer almıştır. Yapılan analiz sonucunda destek eğitim odası hizmetinin niteliğinin artırılmasına ilişkin olarak gelişim odaklı araştırmaların gerçekleştirilmesi gerektiği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Destek eğitim odası hizmeti, Lisansüstü tezler, Nitel araştırma, Sistematik değerlendirme., Destek eğitim odası hizmeti, Lisansüstü tezler, Nitel araştırma, Sistematik değerlendirme.

Kaynakça

• Akay, E. (2015). Kaynaştırma ortamındaki işitme engelli öğrencilere destek eğitim odasında uygulanan Türkçe etkinliklerinin incelenmesi. Journal of Education & Special Education Technology, 1(1), 1-14.
• Akay, E. ve Gürgür, H. (2018). Kaynaştırma uygulamalarında destek özel eğitim hizmeti sunan öğretmenin mesleki gelişimi: Mentörlük. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(1), 9-36.
• Aslan, S. T. (2019). Kaynaştırma eğitimine devam eden işitme yetersizliği olan öğrencilere verilen destek eğitim hizmetlerinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Aydın, A. (2015). Zihinsel yetersizliğe sahip öğrencilere destek eğitim odasında verilen eğitim hizmetlerine ilişkin öğretmen görüşleri (Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Avramidis, E., & Norwich, B. (2002). Teachers’ attitudes towards integration/inclusion: A review of the literature. European Journal of Special Needs Education, 17(2), 129–147.
• Bakkaloğlu, H., Yılmaz, B., Altun Könez, N. ve Yalçın, G. (2018). What do the research about preschool inclusion in Turkey tell us? Inonu University Journal of the Faculty of Education, 19(1), 119-150.
• Batu, E. S., Cüre, G., Nar, S., Gövercin, D. ve Keskin, M. (2018). Türkiye'de ilkokul ve ortaokullarda yapılan kaynaştırma araştırmalarının gözden geçirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19(3), 577-614.
• Bedur, S., Bilgiç, N. ve Taşlıdere, E. (2015) . Özel (üstün) yetenekli öğrencilere sunulan destek eğitim hizmetlerinin değerlendirilmesi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 12-1(23), 159-175. Cox, J. & Daniel, N. (1984). The pull-out model. G/C/T, 34, 55-61.
• Creswell, J. W. (2014). Educational research: planning, conducting and evaluating quanitative and qualitative Research. Upper saddle river, New Jersey: Pearson Education, Inc.
• Çağlar, N. (2016). İlköğretim kurumlarındaki destek eğitim odası uygulamasına ilişkin okul yöneticileri ve öğretmenlerin görüşlerinin incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çevik, M. ve Yağcı, A. (2017). Destek eğitim odalarına ilişkin idareci ve sınıf öğretmenlerinin görüşleri: Karaman ili örneği. The Journal of Academic Social Science Studies, 58(2), 65-79.
• Dalga, R.A. (2019). Destek eğitim odasında görev alan öğretmenlerin özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerle yaptıkları eğitim öğretime ilişkin görüş ve önerileri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Demir, M. K. ve Açar, S. (2011). Kaynaştırma eğitimi konusunda tecrübeli sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(3), 719-732.
• Demir, S. ve Avcu, Y. E. (2018). Özel yetenekli öğrencilere yönelik destek eğitim odalarına ilişkin öğretmen görüşleri. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 156-185.
• Demirezen, S. ve Akhan, N. E. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarına ilişkin görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, (USBES Özel Sayı II), 1206-1223. Deniz, E. Ve Çoban, A. (2019). Kaynaştırma eğitimine ilişkin öğretmen görüşleri, Electronic Journal of Social Sciences,70(18), 734-761.
• DePape, A., & Lindsay, S. (2016). Lived experiences from the perspective of individuals with autism spectrum disorder: A qualitative meta-synthesis. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 31(1), 60-71.
• Diken, İ. H. ve Batu, E. S. (2015).Kaynaştırmaya giriş. İ.H. Diken (Ed.), İlköğretimde kaynaştırma, içinde (s.2-24). Ankara:Pegem Akademi.
• Dinçer, S. ve Tortop, H. S. (2016). Destek eğitim odalarında üstün/üstün yetenekli öğrencilerle çalışan sınıf öğretmenlerinin uygulama hakkındaki görüşleri. Üstün Yetenekliler Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 4(2), 11-28.
• Eripek, S. (2004). Türkiye’de zihin engelli çocukların kaynaştırılmalarına ilişkin olarak yapılan araştırmaların gözden geçirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2) 25–32. Farrell, M. (2010). Debating Special Education. London: Routledge.
• Filik, R. (2019). Sınıf öğretmenlerinin destek eğitim odaları hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Friend, M., & Bursuck, W. M. (2012). Including students with special needs: A practical guide for classroom teachers. Boston MA: Pearson.
• Gay, L. R., Mills, G. E., & Airasian, P. (2012). Educational research: Competencies for analysis and application (10th ed.). New Jersey: Pearson Merrill Prentice Hall.
• Gök, R. (2013). Kaynaştırma eğitimi öğrencisi bulunan ilkokul sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetiminde karşılaştıkları zorluklar ve bu zorluklarla başa çıkma yöntemleri (Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Gökdemir, F., & Dolgun, G. (2020). Writing material & method section in qualitative, quantitative, systematic review, meta-analysis, and meta-synthesis studies. Archives of Health Science and Research, 7(2), 189-195.
• Glomb, K., & Morgan, D. P. (1991). Resource room teachers use of strategies that promote the success of handicapped students in regular classrooms. The Journal of Special Education, 25(2), 221-235. Gubbins, E. J. (2013). Cognitive and affective outcomes of pull-out programs: Knowns and unknows. In C. M. Callahan & H. L. Hertberg-Davis (Eds.), Fundamentals of gifted education: Considering multiple perspectives (pp. 176-188). New York, NY: Routledge.
• Güleryüz, B. (2014). Sınıf öğretmenlerinin ve sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırma eğitimine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi (Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi). Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Gürgür, H. ve Hasanoğlu -Yazçayır, G. (2019). Türkiye’de kaynaştırma eğitimine yönelik öğretmenlerin görüşlerine odaklanılmış lisansüstü eğitim tezlerinin sentezlenmesi: meta-etnografik bir çalışma. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(2), 845-872.
• Gürgür, H., Akçamete, G. ve Vuran, S. (2005). Teachers opinions about implementation of curriculum of elementary schools for children with hearing impaired. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 4(7), 69-91.
• Güven, D. (2021). Destek eğitim odası öğretmeninin rol ve sorumlulukları. Trakya Eğitim Dergisi, 11(1), 450-463.
• Heward, W. L. (2013). Exceptional children: An introduction to special education. Boston: Pearson
• Hürriyet Eğitim. (2020, 23 Ocak). Destek eğitim odalarının sayısı 400’e çıktı. Hürriyet. Erişim adresi:https://www.hurriyet.com.tr/egitim/destek-egitim-odalarinin-sayisi-400e-cikti-41426126
• Kale, M. ve Demir, S. (2017). İlkokullardaki destek oda eğitimin Türkçe ve matematik dersleri başarısı üzerindeki etkisinin incelenmesi. Türk Bilim Araştırmaları Vakfı Dergisi, 10(4), 47-57.
• Kaptan, Ö. (2019). Kaynaştırma okullarındaki özel gereksinimli bireylere destek eğitim odasında eğitim veren öğretmenlerin süreç içerisinde karşılaştıkları güçlüklerin belirlenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Kargın, T., Acarlar, F. ve Sucuoğlu, B. (2003). Öğretmen, yönetici ve anne-babaların kaynaştırma uygulamalarına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 4(2), 55-77.
• Kargın, T., Güldenoğlu, B. ve Şahin, F. (2010). Genel eğitim sınıflarındaki özel gereksinimli öğrenciler için yapılması gereken uyarlamalara ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(4), 2381-2414.
• Kış, H. (2013). Destek eğitim odalarındaki uygulamalara ilişkin rehber öğretmenler ve özel eğitim sınıf öğretmenlerinin görüşleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Matthews, D., & Kitchen, J. (2007). Perceptions of students and teachers in public secondary schools. Gifted Child Quarterly, 5(3), 256-270.
• MEB. (1997). 573 Sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2012_10/10111011_ozel_egitim_kanun_hukmunda_kararname.pdf adresinden edinilmiştir.
• MEB. (2015). Destek Eğitim Odası Klavuzu. Ankara: MEB Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
• MEB. (2017). Kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitim uygulamaları genelgesi. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_09/21112929_kaynastirma_genelge.pdf adresinden edinilmiştir.
• MEB. (2020). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_06/24163215_ozel_eYitim_yonetmeliYi_son_hali.pdf adresinden edinilmiştir.
• Mengi, A. (2020). Engelli bireylerin gözüyle özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerindeki eğitim durumlarının incelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(1), 19-33.
• Metin, Ş. (2013). Türkiye’de okul öncesinde kaynaştırmaya ilişkin yapılan çalışmaların incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 159-185.
• Mittler, P. (2000). Working towards inclusive education: Social contexts. London: David FultonPublishers.
• Nar, B. (2017). Üstün / özel yetenekli öğrencilere yönelik destek eğitim odası uygulaması: sınıf öğretmenlerinin öz yeterlikleri ve görüşleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Nar, B., ve Tortop, H. S. (2017). Türkiye’de özel/üstün yetenekli öğrenciler için destek eğitim odası uygulaması: sorunlar ve öneriler. Aydın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 83-97. Osin, L. & Lesgold, A. (1996). A proposal for the reengineering of the educational system. Review of educational research, 66, 621–656.
• Önder, M. (2007). Sınıf öğretmenlerinin zihin engelli kaynaştırma öğrencileri için sınıf içinde yaptıkları öğretimsel uygulamaların belirlenmesi (Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Öpengin, E. (2018). İlkokul düzeyindeki üstün yetenekli öğrencilere yönelik destek eğitim odasının yürütülmesinde karşılaşılan sorunlar ve sorunlara yönelik çözüm müdahaleleri (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Pemik, K. (2017). Üstün yetenekli öğrencilere destek odasında verilen eğitime ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Pesen, H. (2019). Destek eğitim odası uygulamalarına ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Siirt Üniversitesi, Siirt.
• Rogers, K. B. (2002). Re-forming gifted education: Matching the program to the child. Scottsdale, AZ: Great Potential Press.
• Sadioğlu, Ö., Bilgin, A., Batu, S., & Oksal, A. (2013). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırmaya ilişkin sorunları, beklentileri ve önerileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1743-1765.
• Saraç, T. ve Çolak, A. (2012). Kaynaştırma uygulamaları sürecinde ilköğretim sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüş ve önerileri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 13-28.
• Semiz, N. (2018). Özel gereksinimli öğrencilere yönelik destek eğitim odası uygulamalarına ilişkin öğretmen ve aile görüşlerinin belirlenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Sorani-Villanueva, S., McMahon, S. D., Crouch, R., & Keys, C. B. (2014). School problems and solutions for students with disabilities: A qualitative examination. Journal of Prevention&Intervention in the Community, 42, 58-71.
• Sucuoğlu, B. (2004). Türkiye’de kaynaştırma uygulamaları: Yayınlar, araştırmalar (1980-2005). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2), 15-23.
• Tamas, G. (2019). Sınıf öğretmenleri ve velilerin destek eğitim odası uygulamalarına ilişkin görüşleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bayburt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bayburt.
• Tunalı-Erkan, D. (2018).Ortaöğretim kurumlarındaki destek eğitim odası uygulamasına ilişkin öğretmen görüşleri. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi, 2(2), 17-30.
• Ünal, H. (2008). Birlikte eğitim ortamındaki zihinsel yetersizlikten etkilenmiş öğrencilere destek eğitim odasında verilen destek eğitimin etkililiği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Van der Meulen, R. T., van der Bruggen, C. O., Spilt, J. L., Verouden, J., Berkhout, M., & Bögels, S. M. (2014). The pullout program Day a Week School for gifted children: Effects on social-emotional and academic functioning. Child Youth Care Forum, 43, 287–314.
• Yazçayır, G. ve Gürgür, H. (2021). Examination of inclusive education and resource room service in a preschool: Examination of inclusive education and resource room service. International Journal of Curriculum and Instruction, 13(1), 870-892.
• Yazıcıoğlu, T. (2018). Kaynaştırma uygulamalarının tarihsel süreci ve Türkiye’de uygulanan kaynaştırma modelleri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 8(1), 92-110.
• Yılmaz, K. (2021). Sosyal bilimlerde ve eğitim bilimlerinde sistematik derleme, meta değerlendirme ve bibliyometrik analizler. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 1457-1490.
• Yılmaz, E. ve Batu, E. S. (2016). Farklı branştan ilkokul öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programı, yasal düzenlemeler ve kaynaştırma uygulamaları hakkındaki görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17(3), 247-268.
• Zigmond, N., Kloo, A., & Volonino, V. (2009). What, where, and how? Special education in the climate of full inclusion, Exceptionality, 17(4), 189-204.