Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Davranışlarına İlişkin Algılarının Örgütsel Bağlılıklarına Etkisi: Bir Meta-Analiz Çalışması

Yıl 2023, Cilt: 20 Sayı: 1, 1 - 16, 17.04.2023

Celal Teyyar Uğurlu , İzzet Kaplan

https://doi.org/10.33711/yyuefd.1111462

Öz

Bu çalışmanın amacı; öğretmenlerin örgütsel adalet davranışlarına ilişkin algılarının örgütsel bağlılık davranışlarına etkisi meta analiz çalışması ile tespit edebilmektir. Türkiye’de örgütsel adalet ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkisel çalışmaların birlikte değerlendirildiği bir çalışma bütünsel değerlendirme yapma fırsatını sunabilir. Yönetici ve uygulayıcılara yol gösterici bakış açısı kazandırabilir. Araştırmanın yöntemi: Bu çalışma, öğretmenlerin örgütsel adalet davranışlarına ilişkin algılarının örgütsel bağlılık davranışlarına etkisini tespit edebilmek için meta analiz yöntemi ile yürütülmüştür. Bu çalışmada, doktora tezleri, yüksek lisans tezleri ve hakemli bilimsel dergilerdeki makaleler analize dâhil edilmiştir. Araştırmada 2010-2018 yılları arasında yazılmış örgütsel adalet ve örgütsel bağlılık ilişkisine yönelik iki kavram arasındaki korelasyonu ortaya koymaktır. Tarama sonucunda toplam 17 adet çalışmaya ulaşılmıştır. Bunların 5’i makale 12’si de yüksek lisans ve doktora tezleridir. Önceden belirlenen kodlama anahtarına uygun olarak toplam 17 çalışma analize dahil edilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgular: Örgütsel adaletin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisini ortaya koyan sonuçlarda (r= .45) orta düzeyde bir etkinin varlığından söz edilebilir. Düzenleyici değişkenlerin incelenmesi sonucunda yayın türüne göre örgütsel adaletin örgütsel bağlılık üzerinde etkisinin düzenleyici bir role sahip olduğu ve makalelerde (r= .65) güçlü; tezlerde (r=.45) ise orta düzeyde bir etki tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel adalet, örgütsel bağlılık, adalet algısı, öğretmen, liderlik

The Effect of Teachers' Perceptions of Organizational Justice Behaviors on Organizational Commitment: A Meta-Analysis Study

Öz

The aim of this study; The effect of teachers' perceptions of organizational justice behaviors on organizational commitment behaviors is to be determined by a meta-analysis study. A study in which the relational studies between organizational justice and organizational commitment in Turkey are evaluated together may offer the opportunity to make a holistic evaluation. It can provide a guiding perspective to managers and practitioners. Method of research: This study was conducted with meta-analysis method in order to determine the effect of teachers' perceptions of organizational justice behaviors on organizational commitment behaviors. In this study, doctoral theses, master's theses and articles in peer-reviewed scientific journals were included in the analysis. The aim of the research is to reveal the correlation between the two concepts of organizational justice and organizational commitment written between 2010-2018. As a result of the search, a total of 17 studies were found. 5 of them are articles and 12 of them are master's and doctoral theses. A total of 17 studies were included in the analysis in accordance with the predetermined coding key. Findings obtained in the study: It can be said that there is a moderate effect (r= .45) in the results revealing the effect of organizational justice on organizational commitment. As a result of examining the regulatory variables, the effect of organizational justice on organizational commitment according to the type of publication has a regulatory role and it is strong in the articles (r= .65); a moderate effect was found in theses (r=.45).

Anahtar Kelimeler

Organizational justice, organizational commitment, perception of justice, teacher, leadership

Kaynakça

• *Akyüz, A. N. (2013). Örgütsel adalet algısının örgütsel bağlılık ve iş performansı üzerindeki etkisi: Öğretmenler üzerinde ampirik bir çalışma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gebze: Gebze Yüksek Teknoloji Üniversitesi.
• *Altaş, S.S. ve Çekmecelioğlu, H.G. (2015). Örgütsel adalet algısının, iş tatmini, örgütsel bağlılık ve iş performansı üzerindeki etkileri: Okul öncesi öğretmenleri üzerinde bir araştırma. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29 (3), 421-439.
• *Ay, G. ( 2013). Öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik karşılaştırmalı bir araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Baba, M.M. (2017). Emotional ıntelligence, organizational commitment, and job satisfaction: a study of higher learning ınstitutions. Amity Global Business Review, 12 (5), 51-60.
• Beugr, C.D. (2002). Understanding organizational justice and its impact on managing employees: An African perspective, The International Journal of Human Resource Management, 13 (7), 1091-1104.
• Borenstein, M., Hedges, L. V., Higgins, J. P. T. ve Rothstein, H. R. (2009). Introduction to meta-analysis. West Sussex, UK: John Wiley & Sons.
• Çağlıyan, V., Attar, M. ve Derra, M. E. (2017). Örgütsel adalet algısı ve örgütsel bağlılık ilişkisi: Konya'daki doğuş otomotiv yetkili satıcıları üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22 (2), 599-612.
• Çökük, S. (2013). Örgütsel adaletin örgütsel bağlılığa etkisi: konya ilindeki özel eğitim kurumlarında bir uygulama. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• *Doğan, A. (2008). İlköğretim kurumlarında örgütsel adaletin örgütsel bağlılık üzerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Edvin, O. O. A. (2017). Organızatıonal justice and self-esteem as predictors of organizational citizenshıp behaviour. Ife PsychologIA, 25(2), 32 – 46.
• Erdoğan, M. (2018). Effect of organizational justice behaviors on organizational silence and cynicism: a research on academics from schools of physical education and sportsuniversal. Journal of Educational Research, 6(4), 733-741.
• Ertürk, E. (2011). İlköğretim ve ortaöğretim okullarındaki örgütsel adalet algısı ile öğretmenlerin örgütsel adanmışlıkları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Burdur.
• *Gök, D. ( 2014). İlkokul ve ortaokullarda görevli öğretmenlerin örgütsel adalet ve örgütsel bağlılık algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• *Günce, S. (2013). İlköğretim okullarında örgütsel adalet ile örgütsel bağlılık ilişkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Şanlıurfa: Harran Üniversitesi.
• *İmamoğlu, G. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri ve örgütsel adalet algıları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Judge, T.A. ve Colquitt, J.A. (2004). Organizational justice and stress: The mediating role of work–family conflict. Journal of Applied Psychology, 89 (3), 395–404.
• Kaur, K. ve Randhawa, G. (2017). Organizational climate & commitment: an analysis of food processing ındustry of punjab. The Indian Journal of Industrial Relations, 53(2), 265-276.
• *Laçinoğlu, Z. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları ile bazı örgütsel davranışlar arasındaki ilişki. (Sakarya İli Örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Tyagi, N., Moses, D.B. ve Rana, S. (2017). Influence of organizational justice on managerial effectiveness in institutions of higher learning. Productivity, 58 (3), 286-299.
• *Özgan, H. (2011). The relationships between organizational justice,confidence, commitment, and evaluating the managerand the perceptions of conflict management at thecontext of organizational behavior. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 11(1) 241-247.
• Potipiron, W. ve Ford, M.T. (2017). Does public service motivation always lead to organizational commitment? examining the moderating roles of ıntrinsic motivation and ethical leadership. Public Personnel Management 46(3) 211-238.
• Rajabi, M., Abdar, Z.E. ve Agous, L. 2(017). Organizational justice and trust perceptions: A comparison of nurses in public and private hospitals. World Family Medicine/Middle East Journal Of Family Medicine, 15 (8), 205-211.
• Shbiel, S.O., Ahmad, M.A., Al-Shbail, A.M., Al-Mawali, H. ve Al-Shbail, M.O. (2018). The medıatıng role of work engagement ın the relatıonshıp between organızatıonal justıce and junıor accountants’ turnover intentions. Academy of Accounting and Financial Studies Journal, 22 (1), 1-23.
• Sawitri, D., Suswati, E. ve Huda, K. (2016). The ımpact of job satısfactıon, organızatıon commıtment, organızatıon cıtızenshıp behavıor (ocb) on employees’ performance. The International Journal of Organizational Innovation, 9 (2), 24-45.
• *Selvitopu, A. (2011). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Burdur.
• Simpson, P., Kaminskı, M. (2003). Organizing women and justice perceptions gender, organızatıonal justıce perceptıons, and unıon organızıng, Conference, Cornell University, Nov. 21-23.
• Suliman, A.M. T. (2007). Links between justice, satisfaction and performance in the workplace: A survey in the UAE and Arabic context. Journal of Management Development, 26 (4), 294-311, https://doi.org/10.1108/02621710710740075
• *Şahin, R. ve Kavas, E. (2016). Örgütsel adalet ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin belirlenmesinde öğretmenlere yönelik bir araştırma: Bayat örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 7 (14), 119-140.
• Oza, H.S. (2015). Does all dımensıons of organızatıonal commıtment affect job satısfactıon and job performance? (a case study of hıgher educatıonal organısatıon). Internatıonal Journal Of Research In Commerce & Management, 6 (9), 21-24.
• *Karim, F. ve Rehman, O. (2012). Impact of job satisfaction, perceived organizational justice and employee empowerment on organizational commitment in semi-government organizations of Pakistan. Journal of Business Studies Quarterly, 3 (4), 92-104.
• *Uğurlu, C. T. (2009). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeylerine yöneticilerin etik liderlik ve örgütsel adalet davranışlarının etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• *Yılmaz, M. K. (2012). Örgütsel adalet ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: Ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin algıları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yakın Doğu Üniversitesi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti.
• Zagladi, A.N., Hadiwidjojo, D., Rahayu, M. ve Noermijati. (2015). The role of job satisfaction and power distance in determining the influence of organizational justice toward the turnover intention. Procedia Social and Behavioral Sciences, 211(25), 42-48.
• *Zeinabadi, H. ve Salehi, K. (2011). Role of procedural justice, trust, job satisfaction, and organizational commitment in Organizational Citizenship Behavior (OCB) of teachers: Proposing a modified social exchange model. Procedia - Social and Behavioral Sciences 29, 1472 – 1481..