Ortaokul Matematik Öğretmeni Adaylarının Etkinlik Geliştirme Süreçlerinin Gerçek Hayatla İlişkilendirme Açısından İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 20 Sayı: 3, 1187 - 1212, 26.12.2023

Melihan Ünlü

https://doi.org/10.33711/yyuefd.1337838

Öz

Bu çalışmanın amacı, ortaokul matematik öğretmeni adaylarının etkinlik geliştirme süreçlerinin gerçek hayatla ilişkilendirme açısından incelenmesi ve bu konuda görüşlerinin belirlenmesidir. Bu kapsamda öğretmen adaylarının geliştirdikleri etkinliklerin analizi, etkinliklerde kullandıkları bağlamlar, öğretmen adaylarının görüşlerine göre etkinlikleri gerçek hayatla ilişkilendirme durumları, gerçek hayatla ilişkilendirmenin nasıl ve hangi amaçla yapılacağına ilişkin görüşleri değerlendirilmiştir. Araştırmada durum çalışması yöntemi kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak öğretmen adaylarının geliştirdikleri etkinlikler ve yarı yapılandırılmış görüşme formundan yararlanılmıştır. Verilerin analizi aşamasında nitel analiz tekniklerinden doküman ve içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre ortaokul matematik öğretmeni adaylarının geliştirdikleri etkinliklerde matematik konularını gerçek hayatla ilişkilendirebildikleri ve etkinliklerin gerçek hayatla ilişkilendirilmesi gerektiğini düşündükleri belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının en fazla gerçek hayat problemi çözmeye yönelik türünde, pekiştirme amaçlı, grup çalışması şeklinde uygulanan ve öğretmenin rehber olduğu etkinlik tasarladıkları açığa çıkarılmıştır. Etkinlikleri en fazla mühendislik mimari ve uzunluk/alan/hacim ölçme bağlamlarını kullanarak ilişkilendirdikleri belirlenmiştir. Öğretmen adayları etkinlikleri gerçek hayatla ilişkilendirmenin en fazla dikkat çekme/güdüleme ve problem çözme amacıyla kullanıldığı konusunda görüş bildirmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Ortaokul matematik öğretmen adayları, etkinlik, gerçek hayatla ilişkilendirme

Examining Task Development Processes of Pre-Service Mathematics Teachers’ in Terms of Connecting to Real Life

Öz

The aim of this study is to examine the task development processes of pre-service mathematics teachers’ in terms of connecting real life and to determine their views on this subject. In this context, the analysis of the tasks, the contexts they used in the activities, their views on the status of connecting the tasks with real life, their views on how and for what purpose the connecting with real life would be made were evaluated. Case study method was used in the research. The activities developed by the pre-service teachers and a semi-structured interview form were used as data collection tools. During the analysis of the data, qualitative analysis techniques, document and content analysis were used. According to the findings obtained from the research, it was determined that the pre-service mathematics teachers were able to connect mathematics subjects with real life in the tasks and they thought that the tasks should be connected with real life. It was determined that the pre-service teachers designed the most real-life problem solving type, reinforcement purpose, group study, and the teacher guided the task. It has been determined that they mostly connect tasks using engineering/ architecture and length/area/volume measurement contexts. Pre-service teachers stated that connecting tasks with real life is mostly used for attention/motivation and problem solving purposes.

Anahtar Kelimeler

Pre-service mathematics teachers, task, real-life connections

Kaynakça

• Baki, A., Çatlıoğlu, H., Coştu, S., & Birgin, O. (2009). Conceptions of high school students about mathematical connections to the real-life. Procedia Social and Behavioral Sciences, 1 (1), 1402–1407. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2009.01.247
• Bingölbali, E. & Coşkun, M. (2016). İlişkilendirme becerisinin matematik öğretiminde kullanımının geliştirilmesi için kavramsal çerçeve önerisi. Eğitim ve Bilim, 41(183), 233-249. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2016.4764.
• Bingölbali, E., & Özdiner, M. (2022). İlkokul ve ortaokul matematik ders kitabı etkinliklerinin gerçek hayatla ilişkilendirme açısından incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(1), 45-65. https://doi.org/10.32709/akusosbil.885878
• Boaler, J. (1993a). The role of contexts in the mathematics classroom: Do they make mathematics more" real"? For the Learning of Mathematics, 13(2), 12-17. https://www.jstor.org/stable/pdf/40248079.pdf
• Boaler, J. (1993b). Encouraging the transfer of ‘‘school’’ mathematics to the ‘‘real world’’ through the integration of process and content, context and culture. Educational Studies in Mathematics, 25(4), 341–373. https://doi.org/10.1007/BF01273906.
• Boggan, M., Harper, S. & Whitmire, A. (2010). Using manipulatives to teach elementary mathematics. Journal of Instructional Pedagogies, 3 (1), 1-6. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1096945.pdf
• Coşkun, M. (2013). Matematik derslerinde ilişkilendirmeye ne ölçüde yer verilmektedir? Sınıf içi uygulamalardan örnekler [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
• Çenberci, S. & Özgen, K. (2021). Matematik öğretmen adaylarının etkinlik tasarımında günlük yaşamla ilişkilendirmeyi yansıtmaya yönelik görüşleri, becerileri ve örnekleri. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 12 (1), 70-95. https://doi.org/10.51460/baebd.838118
• Didiş-Kabar, M. G. (2018). Matematik öğretmen adaylarının matematiğin gerçek hayat ile ilişkisi hakkındaki algı ve görüşlerinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 266-283. https://doi.org/10.17679/inuefd.341702
• Freudenthal, H. (1971). Geometry between the devil and the deep sea. In Steiner, HG. (Eds) The teaching of geometry at the pre-college level (pp.137-159). Springer.
• Eli, J. A., Mohr-Schroeder, M. J., & Lee, C. W. (2011). Exploring mathematical connections of prospective middle-grades teachers through card-sorting tasks. Mathematics Education Research Journal, 23(3), 297-319. https://doi.org/10.1007/s13394-011-0017-0
• Gainsburg, J. (2008). Real world connections in secondary mathematics teaching. Journal of Mathematics Teacher Education, 11(3), 199-219. https://doi: 10.1007/s10857-007-9070-8
• Karakoç, G., & Alacacı, C. (2015). Real world connections in high school mathematics curriculum and teaching. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 6(1), 31-46. https://doi.org/10.16949/turcomat.76099
• Kavdır, K. (2011). Matematik öğretmen adaylarının gerçek hayat etkinliği hazırlama süreçlerinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Kerpiç, A. (2011). Etkinlik tasarım prensipleri çerçevesinde 7.sınıf matematik ders kitabı etkinliklerinin değerlendirilmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
• Lee, J. (2012). Prospective elementary teachers’ perceptions of real-life connections reflected in posing and evaluating story problems. Journal of Mathematics Teacher Education, 15(6), 429-452. https://doi.org/10.1007/s10857-012-9220-5
• Leikin, R., & Levav-Waynberg, A. (2007). Exploring mathematics teacher knowledge to explain the gap between theory-based recommendations and school practice in the use of connecting tasks. Educational Studies in Mathematics, 66(3), 349-371. https://doi.org/10.1007/s10649-006-9071-z
• Masingila, J. (2002). Examining students’ perceptions of their everyday mathematics practice. Journal for Research in Mathematics Education, Monographs, 11, 30–39. https://doi.org/10.2307/749963
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded source book. Sage. Millî Eğitim Bakanlığı [MEB] (2018). İlkokul ve ortaokul matematik dersi (1, 2, 3, 4, 5, 6,7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201813017165445-MATEMAT%C4%B0K%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI%202018v.pdf
• Mosvold, R. (2008). Real-Life connections in Japan and the Netherlands: National teaching patterns and cultural beliefs. International Journal for Mathematics Teaching and Learning, 1-18. https://core.ac.uk/reader/30922652
• National Council of Teachers of Mathematics. (2000). Principles and standards for school mathematics. Reston, VA: NCTM.
• Özaltun-Çelik, A. & Bukova-Güzel, E. (2020). Kavram oluşturma sürecinde matematiksel modelleme etkinlikleri. Y. Dede, M. F. Doğan ve F. Aslan-Tutak (Ed.). Matematik eğitiminde etkinlikler ve uygulamaları içinde (s. 291-316). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Özgeldi, M., & Osmanoğlu, A. (2017). Matematiğin gerçek hayatla ilişkilendirilmesi: Ortaokul matematik öğretmeni adaylarının nasıl ilişkilendirme kurduklarına yönelik bir inceleme. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 8(3), 438-458. https://doi.org/ 10.16949/turkbilmat.298081
• Özgen, K. (2013). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematiksel ilişkilendirmeye yönelik görüş ve becerilerinin incelenmesi. Turkish Studies, 8(8), 2001-2020. http://dx.doi.org/10.12739/NWSA.2013.8.3.1C0590
• Özgen, K. & Alkan, H. (2014). Matematik öğretmen adaylarının etkinlik geliştirme becerilerinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(3), 1179-1201. https://doi.org/10.12738/estp.2014.3.1866
• Özgen, K. (2017). Matematiksel öğrenme etkinliği türlerine yönelik kuramsal bir çalışma: Fonksiyon kavramı örneklemesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (3), 1437-1464. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2017.17.31178-338839
• Özmantar, M. F. & Bingölbali, E. (2009). Etkinlik tasarımı ve temel tasarım prensipleri. E. Bingölbali ve M. F. Özmantar (Ed.), İlköğretimde karşılaşılan matematiksel zorluklar ve çözüm önerileri içinde (s. 313-348). Pegem Akademi.
• Özmantar, M.F. & Aslan, B. (2017). Matematiksel etkinliklerin uygulanması sırasında ortaya çıkan öğretmen ve öğrenci rolleri. Uluslararası Sosyal Alan Araştırmaları Dergisi, 6 (1), 1-23.
• Özmantar, M. F., Bozkurt, A, Demir, S., Bingölbali, E. & Açıl E. (2010). Sınıf öğretmenlerinin etkinlik kavramına ilişkin algıları. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 379-398.
• Öztürk, F., & Işık, A. (2018). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının etkinlik hazırlama süreçlerinin incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(26), 513-545.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün &S. B. Demir, Çev. Ed.). Pegem Akademi.
• Schiefele, U., & Csikszentmihalyi, M. (1995). Motivation and ability as factors in mathematics experience and achievement. Journal for Research in Mathematics Education, 26 (2), 163–181. https://doi.org/10.2307/749208
• Sparrow, L. (2008). Real and relevant mathematics: Is it realistic in the classroom? Australian Primary Mathematics Classroom, 13(2), 4–8. https://doi.org/10.5951/MTMS.3.4.0268
• Stein, M. K., & Smith, M. S. (1998). Mathematical tasks as a framework for reflection: From research to practice. Mathematics Teaching in the Middle School, 3(4), 268-275. https://doi.org/10.5951/MTMS.3.4.0268
• Stylianides, A. J., & Stylianides, G. J. (2008). Studying the implementation of tasks in classroom settings: High-level mathematics tasks embedded in “real-life” contexts. Teaching and Teacher Education, 24 (4), 859-875. https://doi.org/10.1016/j.tate.2007.11.015.
• Sullivan, P., Clarke, D., & Clarke, B. (2009). Converting mathematics tasks to learning opportunities: An important aspect of knowledge for mathematics teaching. Mathematics Education Research Journal, 21(1), 85-105. https://link.springer.com/content/pdf/10.1007/BF03217539.pdf
• Sullivan, P., Clarke, D., & Clarke, B. (2013). Teaching with tasks for effective mathematics learning. Springer Science & Business Media.
• Sullivan, P., Clarke, D., Clarke, D., & Roche, A. (2013). Teachers' decisions about mathematics tasks when planning. Paper presented at the Annual Meeting of the Mathematics Education Research Group of Australasia (MERGA), 36th, Melbourne, Victoria, Australia, 2013, 626-633. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED573025.pdf
• Swan, M. (2008). Designing a multiple representation learning experience in secondary algebra. Journal of the International Society for Design and Development in Education, 1(1), 1-17.
• Toprak, Ç., Uğurel, I., & Tuncer, G. (2014). Öğretmen adaylarının geliştirdikleri matematik öğrenme etkinliklerinin seçilen konu, amaç, uygulama şekli bileşenleri açısından analizi. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Dergisi, 5(1), 39-59. https://doi.org/10.16949/turcomat.33839
• Trafton, P. R., Reys, B. J., & Wasman, D. G. (2001). Standards-based mathematics curriculum materials: A phrase in search of a definition. Phi Delta Kappan, 83(3), 259–264. https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/003172170108300316
• Uğurel, I. & Bukova-Güzel, E. (2010). Matematiksel öğrenme etkinlikleri üzerine bir tartışma ve kavramsal bir çerçeve önerisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39 (2010), 333-347. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/243352/
• Ünlü, M. (2023). Ortaokul matematik öğretmeni adaylarının sayıların öğretiminde kullandıkları gerçek hayat ilişkilendirmelerinin incelenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 37(2), 629-648. https://doi.org/ 10.33308/26674874.2023372597
• Van de Walle, J. A, Karp, K. S. & Bay-Williams, J. M. (2012). İlkokul ve ortaokul matematiği gelişimsel yaklaşımla öğretim. (S. Durmuş, Çev. Ed.). Nobel Yayın Dağıtım.
• Van den Heuvel-Panhuizen, M. (2003). The didactical use of models in realistic mathematics education: An example from a longitudinal trajectory on percentage. Educational Studies in Mathematics, 54(1), 9–35. https://link.springer.com/content/pdf/10.1023/B:EDUC.0000005212.03219.dc.pdf
• Van den Heuvel-Panhuizen, M., & Wijers, M. (2005). Mathematics standards and curricula in the Netherlands. ZDM, 37(4), 287-307.https://link.springer.com/content/pdf/10.1007/BF02655816.pdf
• Verschaffel, L., Greer, B., & De Corte, E. (2000). Making sense of word problems. Swets & Zeitlinger Publishers. Yavuz-Mumcu, H. (2018). Matematiksel ilişkilendirme becerisinin kuramsal boyutta incelenmesi: Türev kavramı örneği. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Dergisi, 9(2), 211-248. https://doi.org/10.16949/turkbilmat.379891
• Yeşildere-İmre, S. (2020). Etkinlik tasarlama ilkeleri. Y. Dede, M. F. Doğan ve F. Aslan-Tutak (Ed.). Matematik eğitiminde etkinlikler ve uygulamaları içinde (s. 165-188). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yiğit- Koyunkaya, M., Uğurel, I., & Tataroğlu- Taşdan, B. (2017). Öğretmen adaylarının matematiği günlük yaşam ile ilişkilendirme hakkındaki düşüncelerinin geliştirdikleri öğrenme etkinliklerine yansıması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 31 (1), 177-206. https://doi.org/10.19171/uefad.450083
• Yorulmaz, A. & Çokçalışkan, (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının matematiksel ilişkilendirmeye yönelik görüşler. International Primary Educational Research Journal, 1(1), 8-16. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iperj/issue/36639/416916
• Yüksek Öğretim Kurumu [YÖK] (2018). İlköğretim Matematik Öğretmenliği Lisans Programı. https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yeni-Ogretmen- Yetistirme-Lisans-Programlari/Ilkogretim_Matematik_Lisans_Programi.pdf