Determining Value Preferences in Teacher Identity

Yıl 2023, Cilt: 20 Sayı: 3, 1337 - 1360, 26.12.2023

Hurızat Hande Turp , Büşra Koçak Macun , Bilal Macun

https://doi.org/10.33711/yyuefd.1378201

Öz

This study aims to determine the value preferences of preservice teachers and examine them in terms of different variables such as gender, class, place of residence, field of study, and reasons for choosing the teaching profession. In addition, the study investigates the preferences of preservice teachers for the primary values that a teacher should possess. The research was conducted with teacher candidates studying at Ağrı İbrahim Çeçen University Faculty of Education in the 2020-2021 Fall Semester. Care was taken to ensure that prospective teachers took part in the research voluntarily. In the research, the data of 836 teacher candidates were evaluated. Personal Information Form created by the researchers and Values Scale developed by Dilmaç, Arıcak and Cesur (2014) were used as data collection tools. In the research, firstly, the value preferences of teacher candidates were examined and the highest value areas were human dignity, social values, freedom values, intellectual values, career values, futuwwa values, spirituality and materialistic values; Romantic values were determined as the lowest value area. Teacher candidates’ value preferences generally did not show a significant difference according to gender, class, place of residence and reasons for choosing the teaching profession; It showed a significant difference according to the department variable. It has been determined that teacher candidates prioritize the values of justice, education and knowledge in their selection of the primary values that a teacher should have, and these are followed by the values of responsibility, tolerance, respect, helpfulness, personal development, mental health, consistency and effort, respectively. The findings of the study were discussed in the light of the literature.

Anahtar Kelimeler

Teacher candidates, values, identity, preferences

Öğretmen Kimliğinde Değer Tercihleri

Öz

Bu araştırmada öğretmen adaylarının değer tercihlerinin belirlenmesi ve cinsiyet, sınıf, yaşadığı yer, öğrenim görülen bölüm, öğretmenlik mesleğini tercih etme nedeni farklı değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca öğretmen adaylarının bir öğretmenin sahip olması gereken öncelikli değerlere yönelik tercihleri incelenmiştir. Araştırma 2020-2021 Güz Yarıyılında Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Eğitim Fakültesinde öğrenim gören öğretmen adaylarıyla gerçekleştirilmiştir. Öğretmen adaylarının çalışmada gönüllü olarak yer almasına dikkat edilmiştir. Araştırmada 836 öğretmen adayının verileri değerlendirilmiştir. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından oluşturulan Kişisel Bilgi Formu ve Dilmaç, Arıcak ve Cesur (2014) tarafından geliştirilen Değerler Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada öncelikle öğretmen adaylarının değer tercihleri incelenmiş ve sırayla insan onuru, toplumsal değerler, özgürlük değerleri, entelektüel değerler, kariyer değerleri, fütüvvet değerleri, maneviyat ve materyalist değerler en yüksek değer alanları; romantik değerler en düşük değer alanı olarak tespit edilmiştir. Öğretmen adaylarının değer tercihleri cinsiyet, sınıf, yaşanılan yer ve öğretmenlik mesleğini tercih nedenlerine göre genel olarak anlamlı fark göstermemiş; bölüm değişkenine göre ise anlamlı fark göstermiştir. Öğretmen adaylarının, bir öğretmenin sahip olması gereken öncelikli değerlere yönelik seçimlerinde ise adalet, eğitim ve bilgi değerlerini öncelikli olarak seçtikleri ve bunları sırasıyla sorumluluk, hoşgörü, saygı, yardımseverlik, kişisel gelişim, akıl/ruh sağlığı, tutarlılık, emek değerlerinin takip ettiği belirlenmiştir. Çalışmanın bulguları alanyazın ışığında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen adayı, değerler, kimlik, tercih

Kaynakça

• Akıtürk, H. K., & Bağçeli Kahraman, P. (2019). Okul öncesi öğretmen adaylarının değerler eğitimine yönelik görüşleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 17(38), 267-294. DOI: 10.34234/ded.563493.
• Akkaya, N. (2013). Öğretmen adaylarının değer tercihleri. Folklor/edebiyat, 19(74), 185-198.
• Aktepe, V., & Yel, S. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin değer yargılarının betimlenmesi: Kırşehir ili örneği [Characterization of values of primary school teachers: The case of Kirsehir]. Journal of Educational Science, 7(3), 607-622.
• Aladağ, S., & Kuzgun, M. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının ‘değer ’kavramına ilişkin metaforik algıları. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 163-193.
• Altunay, E., & Yalçınkaya, M. (2011). Öğretmen adaylarının bilgi toplumunda değerlere ilişkin görüşlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 1(1), 5-28.
• Arpacı, D. & Bardakçı, M. (2015). Adaptation of early teacher identity measure into Turkish. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 14(3), 687-719.
• Aydın, R., İşlek, M., Sağlam Aktaş, G., & Peker, R. (2020). Öğretmen adaylarının sahip olduğu ve okullarda öğretilmesini istediği değerlerin incelenmesi. Journal of Social Research & Behavioral Sciences, 6(12), 255-283.
• Ballantyne, J., & Grootenboer, P. (2012). Exploring relationships between teacher identities and disciplinarity. International Journal of Music Education, 30(4), 368–381. https://doi.org/10.1177/0255761412459165
• Beauchamp, C., & Thomas, L. (2009). Understanding teacher identity: an overview of issues in the literature and implications for teacher education. Cambridge Journal of Education, 39, 175–189. doi:10.1080/03057640902902252
• Bronfenbrenner, U. (1976). The experimental ecology of education. Educational Researcher, 5(9), 5-15.
• Buluç, B., & Uzun, E. B. (2020). Sınıf öğretmeni adaylarının değer hiyerarşileri. TÜBAV Bilim Dergisi, 13(2), 29-46.
• Bulut, S. S. (2012). Gazi eğitim fakültesi öğrencilerinin değer yönelimleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 1(3), 216-238. DOI: 10.7884/teke.73
• Coşkun, M. K. (2017). Din kültürü ve ahlâk bilgisi öğretmen adaylarının değer yönelimleri: İlahiyat-DKAB karşılaştırması. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 507-516. doi: 10.18506/anemon.291230
• Demirutku, K., & Sümer, N. (2010). Temel değerlerin ölçümü: Portre değerler anketinin Türkçe uyarlaması. Türk Psikoloji Yazıları, 13(25), 17-25.
• Dilmaç, B., Arıcak, O.T., & Cesur, S. (2014) A validity and reliability study on the development of the values scale in turkey. Educational Sciences: Theory & Practice, 14(5), 1661-1671.
• Dilmaç, B., Bozgeyikli, H., & Çıkılı Y. (2008). Öğretmen adaylarının değer algılarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 69-91.
• George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference. Pearson.
• Izgar, G., Dilmaç, B., & Izgar, H. (2018). Öğretmen adayı üniversite öğrencilerinin insani değerleri üzerinde bir inceleme (Bayburt örneği). Kastamonu Education Journal, 26(2), 535-545. doi:10.24106/kefdergi.389818.
• İpek, P., & Ökmen, A. Ş. (2022). Eğitim fakültelerinde öğrenim gören öğretmen adaylarının değer ifadesi tercihlerinin incelenmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 134-157. DOI: 10.21666/muefd.902014
• Kamer, S. T., & Şahin, M. (2021). Değerlere ve değerler eğitimine ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 50(230), 725-744. DOI: 10.37669/milliegitim.705356
• Karasu Avcı, E., & Faiz, M. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çok boyutlu sosyal değerler düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3),108-128. DOI: 10.17556/erziefd.478416
• Keskin, U., & Sağlam, H. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının insani değerlere sahip olma düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 4(1), 81-101.
• Koçak Macun, B. (2020). Değerler ve iletiler bağlamında 7-15 yaş grubu çocuklar için yazılan kurmaca çocuk kitaplarının incelenmesi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Korkut-Owen, F., & Niles, S. C. (2011). Kariyer danışmanlığında yeni kuramlar ve yaklaşımlar In B. Yeşilyaprak (Eds.) Kariyer danışmanlığı: kuramdan uygulamaya (pp. 273-307). Pegem Akademi.
• Köksöy, A. M., & Taşdemir, İ. (2019). Factors affecting teacher candidates’value preferences. International Journal of Progressive Education, 15(6), 102-121. DOI: 10.29329/ijpe.2019.215.7
• Kuanishbaevna, E. V. (2022). The role of the teacher in teaching students in accordance with national values. European Journal Of Business Startups And Open Society, 2(1), 79–80. http://www.innovatus.es/index.php/ejbsos/article/view/205
• Kurtdede Fidan, N. (2009). Öğretmen adaylarının değer öğretimine ilişkin görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 2(2), 1-18.
• Kuşdil, M. E., & Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Türk öğretmenlerin değer yönelimleri ve Schwartz değer kuramı (Value orientations of Turkish teachers and Schwartz’s theory of values running head: Values). Türk Psikoloji Dergisi, 15(45), 59–80.
• Mahiroğlu, A. (2007). Teachers’ opinions on students’ higher order thinking skills. Online submission. Online Submission, Paper presented at the International Educational Technology (IETC) Conference (7th, Nicosia, Turkish Republic of Northern Cyprus, May 3-5, 2007).
• Mehmedoğlu, A. (2006). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin değer yönelimleri ve dindarlık-değer ilişkisi (MÜ İlahiyat Fakültesi örneği). Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 30, 133-167.
• Memiş, A., & Gedik, E. G. (2010). Sınıf öğretmenlerinin değer yönelimleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 8(20), 123-142. Oğuz, E. (2012). Öğretmen adaylarının değerler ve değerler eğitimine ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1309-1325.
• Özdemir, S., & Sezgin, F. (2011). Öğretmen adaylarının bireysel ve örgütsel değerler ile öğrencilerde görmek istedikleri değerlere ilişkin önem sırası algıları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 1-21.
• Özensel, E. (2014). Sosyoloji ve değer. In B. Dilmaç & H. H. Bircan. (Eds.), Değerler ve değerler psikolojisi (pp.63- 80). Pegem Akademi.
• Özyürek, R. (2022). Kariyer psikolojik danışmanlığı kuramları. (3rd edition). Nobel.
• Sarı, E. (2005). Öğretmen adaylarının değer tercihleri: Giresun eğitim fakültesi örneği. Journal of Values Education, 3(10), 73-88.,
• Shiel, G., & Cartwright. F. (2015). Analyzing data from a national assessment of educational achievement. World Bank Group.
• Şahin Kilislioğlu, A., & Koçak Macun, B. (2022). Öğretmen kimliğinin inşasında değer ve değerler eğitimi. In M. Çalışoğlu (Eds.), Eğitimde güncel araştırmalar (pp. 53-75). Vizetek.
• Şata, M. (2020). Nicel araştırma yaklaşımları. In E. Oğuz. (Eds.), Eğitimde araştırma yöntemleri (1.st Edition) (pp. 77-90). Eğiten Kitap.
• Taşdan, M. (2010). Türkiye’deki resmi ve özel ilköğretim okulu öğretmenlerinin bireysel değerleri ile okulun örgütsel değerleri arasındaki uyum düzeyi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 1(1), 113-148.
• Ulubey, Ö. (2018). Aday öğretmen yetiştirme programının değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 33(2), 480-502. https://doi.org/10.16986/HUJE.2017031014
• Uzunboylu, H., & Sarıgöz, O. (2015). The evaluation of anthropological attitudes towards social professional and lifelong learning in terms of some veriables. The Anthropologist, 21(3), 439-449.
• Uzunkol, E., & Öz, G. (2019). Views of primary school teacher candidates about values education and future oriented plans on values education. International Online Journal of Educational Sciences, 11(3), 46-61.
• Ünal, F. (2011). Öğretmenlerin öğrencilerine kazandırmak istedikleri değerlere yönelik bir inceleme. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 4, 3-24
• Williamson, E. (1950). Counseling Adolescents. Mc Graw Hill Book.,
• Yapıcı, A., Kutlu, M. O., & Bilican, F. I. (2012). Öğretmen adaylarının değer yönelimleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(42), 129-151.
• Yaşar, M., Karabay, A., & Bilaloğlu, R. G. (2013). “Şimdi ben öğretmen mi oldum?” Öğretmenlik kimliğinin oluşmasında etkili olan etkenlere yönelik öğretmen adaylarının görüşleri. Electronic Turkish Studies, 8(7), 269-282.
• Yazar, T. (2012). Öğretmen adaylarının değerler hakkındaki görüşleri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2(1), 61-68.
• Yazıcı K. (2006). Değerler eğitimine genel bir bakış. Türklük Bilimi Araştırmaları, 19, 499-522.