Teaching Social Studies Course in Different Teaching Levels in Turkey According to Social Studies Teacher Candidates

Yıl 2024, Cilt: 21 Sayı: 2, 573 - 595, 16.08.2024

Handan Deveci , Büket Şerefli Güney

https://doi.org/10.33711/yyuefd.1413554

Öz

The social studies course, which has a direct impact on raising democratic and effective citizens, is taught in different countries under different names and at different levels of education. In Turkey, the social studies course is taught as a compulsory course from the fourth grade to the end of the seventh grade. The aim of this study is to examine the opinions of pre-service social studies teachers about the teaching of the social studies course at various levels and grades. To this end, research was conducted based on qualitative research methods. The criterion sampling method, one of the purposeful sampling methods, was used in the study. Accordingly, the study group for the research consisted of 15 pre-service social studies teachers studying in the fourth grade. Data were collected using a semi-structured interview form, content analysis was used to analyze the data. While evaluating the grade and teaching level of the social studies course in Turkey, the pre-service social studies teachers in the study stated that there were problems arising from the social studies curriculum and the course hours are insufficient. In the study, it was found that pre-service teachers think that social studies courses should be included in preschool education, secondary education, and higher education for reasons including educating students regarding values education, citizenship education, providing them with social rules and preparing them for life. Based on the results of the study, curricula for social studies courses in preschool education, secondary education and higher education in Turkey should prepared and implemented.

Anahtar Kelimeler

Social studies, Social studies education, Teaching levels, Social studies teacher candidate

Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarına Göre Türkiye’de Sosyal Bilgiler Dersinin Farklı Öğretim Basamaklarında Öğretimi

Öz

Demokratik ve etkin vatandaşlar yetiştirilmesinde doğrudan bir etkiye sahip olan sosyal bilgiler dersi farklı ülkelerde sosyal bilgiler ya da farklı isimlerle, farklı öğretim basamaklarında okutulmaktadır. Ülkemizde ise sosyal bilgiler dersi ilköğretim dördüncü sınıftan yedinci sınıfın sonuna kadar zorunlu bir ders olarak verilmektedir. Bu araştırmanın amacı sosyal bilgiler dersinin çeşitli öğretim basamaklarında ve sınıflarda okutulma durumuna ilişkin sosyal bilgiler öğretmen adaylarının görüşlerini incelemektir. Bu doğrultuda araştırma nitel araştırma yöntemine dayalı olarak yürütülmüştür. Araştırmada, amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Buna göre araştırmanın çalışma grubu 4. sınıfta öğrenim gören 15 sosyal bilgiler öğretmen adayından oluşmaktadır. Veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Araştırmada verilerin analizinde içerik analizinden yararlanılmıştır. Araştırmada yer alan sosyal bilgiler öğretmen adayları, Türkiye’de sosyal bilgiler dersinin bulunduğu sınıf ve öğretim basamağını değerlendirirken sosyal bilgiler öğretim programından kaynaklanan sorunları ve ders saatinin yetersiz olduğunu belirtmişlerdir. Araştırmada öğretmen adaylarının değer eğitimi, vatandaşlık eğitimi, öğrencilere toplumsal kuralları kazandırma ve onları yaşama hazırlama gibi nedenlerle okulöncesi eğitimde, ortaöğretimde ve yükseköğretimde sosyal bilgiler dersinin yer alması gerektiği görüşünde oldukları bulgusu elde edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına dayalı olarak Türkiye’de okulöncesi eğitimde, ortaöğretimde ve yükseköğretimde sosyal bilgiler dersine ilişkin öğretim programları hazırlanıp uygulanabilir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler, Sosyal bilgiler eğitimi, Öğretim basamakları, Sosyal bilgiler öğretmen adayı

Kaynakça

• Açıkel, Z. (2022). Okulöncesinde vatandaşlık eğitiminin program ve öğretmen görüşleri açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
• Ak, M. (2018). Üniversite öğrencilerinin vatandaşlık algısı: Gümüşhane Üniversitesi örneği. Karadeniz Araştırmaları, 57, 153-170.
• Akbaba, B. (2020). Ortaöğretim öğrencilerinin kronolojik düşünme becerileri ve bu becerilerin sınıf düzeyine göre gelişiminin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 45(203), 215-229.
• Akhan, N. E. ve Şimşek Çetin, Ö. (2015). Okulöncesi öğretmen adaylarının sosyal bilgiler eğitimine yönelik ilgilerinin ve görüşlerinin belirlenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 11(2), 551-588.
• Akıtürk, H. K. ve Kahraman, P. B. (2019). Okulöncesi öğretmen adaylarının değer eğitimine yönelik görüşleri. Değer Eğitimi Dergisi, 17(38), 267-294.
• Aktepe, V. ve Gündüz, M. (2021). Sosyal bilgilerde değer eğitimi. V. Aktepe, M. Gündüz, N. Kurtdede Fidan ve E. Yalçınkaya (Ed.), Kuramdan uygulamaya sosyal bilgiler öğretimi (1. baskı, s. 210-231). Pegem Akademi.
• Aktın, K. (2014). Okulöncesi dönemde sosyal bilgiler eğitimi: Mesleklerin öğretimine yönelik bir durum çalışması. Turkish Studies, 9(5), 139-155.
• Akyol, P. (2019). Farklı fakültelerdeki öğrencilerin iletişim becerilerinin karşılaştırılması. Spor Eğitim Dergisi, 3(3), 71-77.
• Alberta Education (2005). Social Studies Curriculum. https://education.alberta.ca/topic-search/?searchMode=3 adresinden 12.07.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Arslan, G. ve Balkıs, M. (2014). Ergenlikte görülen problem davranışlar ve aile sorunları arasındaki ilişkinin incelenmesi. SDU International Journal of Educational Studies, 1(1), 11-23.
• Arslan, S. (2018). Avustralya ile Yeni Zelanda’da vatandaşlık eğitimi: Karşılaştırmalı bir inceleme. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2(12), 1-27.
• Barr, H. (1997). Defining social studies. Teachers and Curriculum, 1, 6-12.
• Bayram, Z., Bulduk, Z., ve Çavuş, Z. S. (2017). “Çocuk Hakları” temalı çocuk resimleri üzerine bir inceleme. Uluslararası Çocuk Hakları Kongresi Tam Metin Kitabı içinde, 240-247.
• Casey, E. M., DiCarlo, C. F. ve Sheldon, K. L. (2019). Growing democratic citizenship competencies: Fostering social studies understandings through inquiry learning in the preschool garden. The Journal of Social Studies Research, 43(4), 361-373.
• Chapin, J. R. (2006). The achievement gap in social studies and science starts early: Evidence from the early childhood longitudinal study. The Social Studies, 97(6), 231-238.
• Coşkun Keskin, S. ve Kırtel, A. (2012). Erken çocukluk döneminde Türk kültürüne ait sanat örnekleri aracılığıyla sosyo-kültürel eğitim. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(2), 32-51.
• Çelikkaya, T. ve Kürümlüoğlu, M. (2018). Yenilenen sosyal bilgiler dersi öğretim programına yönelik öğretmen görüşleri. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(11), 104-120.
• Çetin, A. ve Ünsal, S. (2019). Öğretmen adaylarının değer eğitimi ile ilgili zihinsel yapıları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 49, 187-210.
• Deveci, H. (2024). Eğitim tarihine giriş. E. Dinç (Ed.). Eğitim tarihi (1. Baskı, s.1-21). Anadolu Üniversitesi Yayınları. 1-21.
• Deveci, H. ve Bayram, H. (2022). Sosyal bilgilerin tanımı, kapsamı ve önemi. Ö. Gürdoğan Bayır ve T. Selanik Ay (Ed.). İlk ve ortaokulda uygulama örnekleriyle sosyal bilgiler öğretimi (1. baskı, s. 11-34). Vizetek Yayıncılık.
• Deveci, H. ve Selanik Ay, T. (2014). Vatandaşlık eğitimi bakımından sosyal bilgilerin toplumsal gücü. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (Özel Sayı), 97-109.
• Dinçer, Ç., Baş, T., Teke, N., Aydın, E., İpek, S. ve Göktaş, İ. (2019). Okulöncesi dönem çocuklarının kişiler arası problem çözme ve sosyal becerileri ile akran ilişkilerinin değerlendirilmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 882-900.
• Dobbins, N., Higgins, K., Pierce, T., Tandy, R. D. ve Tincani M. (2010). An analysis of social skills instruction provided in teacher education and in-service training programs for general and special educators. Remedial and Special Education, 31(5), 358–367.
• Donat, A., Bilgiç, B., Eskiocak, A. ve Koşar, D. (2019). Üniversite öğrencilerinin sorunları ve çözüm önerileri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 9(3), 451-459.
• Duer, M., Parisi, A. ve Valintis, M. (2002) Character education effectiveness. Saint Xavier University and SkyLight Professional Field-Based Masters Program, Chicago, Illinois, (ERIC Document Reproduction Service No: 471100).
• Dündar Coecke, S. (2021). Lisans öğrencilerinin insan hakları duyarlılığına ilişkin bir araştırma. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 53(53), 363-378.
• Ergenekon, Y., Özen, A. ve Batu, E.S. (2008). Zihin engelliler öğretmenliği adaylarının öğretmenlik uygulamasına ilişkin görüş ve önerilerinin değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 8(3), 857-891.
• Ersoy, F. ve Yağcıoğlu, Ö. (2019). 21. yüzyılın sosyal bilgiler öğretmen adaylarının lisans eğitiminden beklentileri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(9), 1-26.
• EURYDİCE (2020). National Education System, https://eacea.ec.europa.eu/national-policies/eurydice/content/finland_en adresinden 29.03.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Ezer, F. ve Kınacı, M. K. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının değer eğitimine ve sosyal bilgiler öğretim programında yer alan değer eğitimine yönelik görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 346-365.
• Feinberg, J. R., ve Doppen, F. H. (2010). High school students' knowledge and notions of citizenship. The Social Studies, 101(3), 111-116.
• Florida Department of Education (2022). Grades Prek to 12 Education Courses. https://www.cpalms.org/public/search/Course adresinden 12.07.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Greenberg, M. T., Weissberg, R. P., Zins, J. E., Fredericks, L., Resnik. H. ve Ellias, M. J. (2003). Enhancing school-based prevention and youth development through coordinated social, emotional, and academic learning. American Psychologist, 58(6/7), 466-474.
• Harshbarger, R. (2016). Learning in the 21st century: A study addressing educational trends and implications [Doctoral dissertation]. University of Central Florida, Florida.
• Hubbard, J.D. (2015). Teachers collaborate using lesson study: Implications for early childhood social studies students. Social Studies Research and Practice, 10(3), 1-17.
• İnan, S. (2014). Sosyal bilgiler eğitimi: Nedir, ne zaman, neden? S. İnan (Ed.), Öğretmenler ve öğretmen adayları için sosyal bilgiler eğitimine giriş (s.1-22). Anı Yayıncılık.
• Keçe, M. ve Merey, Z. (2011). İlköğretim sosyal bilgiler kazanımlarının sosyal bilimler disiplinlerine ve disiplinlerarası anlayışa uygunluğunun belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 110-139.
• Keskin, Y. ve Coşkun Keskin, S. (2016). Amerika Birleşik Devletleri. C. Öztürk (Ed.), Farklı ülkelerin sosyal bilgiler öğretim programları (2. baskı, s.73-103) içinde. Pegem Akademi.
• Kılınç, E. ve Dere, İ. (2013). Lise öğrencilerinin 'iyi vatandaş' kavramı hakkındaki görüşleri. Journal of Social Studies Education Research, 4(2), 103-124.
• Koçoğlu, E. ve Egüz, Ş. (2019). Türkiye’de, sosyal bilgiler eğitimine ilişkin alan eğitimcilerinin sorunsal tespitleri. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 26-37.
• Kop, Y. (2017). One of the countries that Turkey models: Finland secondary education social studies curriculum. International Education Studies, 10(2), 15-25.
• Kuş, Z. ve Mert, H. (2023). Citizenship education through high school history in Turkey. Citizenship, Social and Economics Education, 22(1), 1-15.
• Külekçi Akyavuz, E. ve Karakaş, A. (2020). Öğretmen adaylarının yaşam becerilerinin incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9(4), 1832-1851.
• Lackaff, J. ve Mindes, G. (2013). Social studies background and criteria. Social Studies Research Summary for The Work Sampling System 5th Edition.
• Maraning Dyah, A.D. ve Setiawati, F. A. (2019). The problem solving skills in kindergarten student based on the stages of problem solving. Jurnal Pendidikan Anak Usia Dini, 3(1), 274-282.
• Mathis, P. B., ve Boyd, N. C. (2009). Who is teaching social studies? Pre-service teachers’ reaction. Social Studies Research and Practice, 4(3), 76-85.
• MEXT (Ministry of Education, Culture, Sports, Science and Technology-Japan), (2017). Elementary school curriculum guidelines (2017 notification) commentary. https://www.mext.go.jp/a_menu/shotou/new-cs/1387014.htm adresinden 12.07.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Micheaelis, J.U. (1976). Social studies for in democracy. Prentice Hall. Milli Eğitim Temel Kanunu (1973). Resmî gazete. Yayım Tarihi, 24, 1973. chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.1739.pdf adresinden 30.03.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Mindes, G. (2014). Social studies for young children. Rowman & Littlefield: United Kingdom. Mulrey, B. C. (2017). Increasing social problem-solving skills in early childhood [Doctoral dissertation]. New England College.
• NCSS. (1994). Curriculum Standards for Social Studies. The United States of America. Negiz, E., Demircioğlu, E. E., ve Tekindal, M. (2019). Değer eğitimi aracılığıyla sosyal uyum: Suriyeli ve Türkiyeli lise öğrencileri özelinde bir uygulama. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12, 72-89.
• Nesterova, M., Dielini, M. ve Zamozhskyi, A. (2019). Social cohesion in education: Cognitive research in the university community. International Journal of Cognitive Research in Science, Engineering & Education (IJCRSEE), 7(2), 19-27.
• New Jersey Department of Education (2020). 2020 New Jersey Student Learning Standards for Social Studies. https://www.nj.gov/education/standards/socst/index.shtml adresinden 12.07.2023 tarihinde erişilmiştir.
• New Zealand Ministry of Education (2015). New Zealand Curriculum. https://nzcurriculum.tki.org.nz/The-New-Zealand-Curriculum adresinden 29.03.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Öner, D. ve Yiğit, E. Ö. (2021). Okulöncesinde sosyal bilgiler eğitimine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 5(1), 191-215.
• Öztürk, C. (2015). Sosyal bilgiler: Toplumsal yaşama disiplinlerarası bir bakış. C. Öztürk (Ed.), Sosyal bilgiler öğretimi: demokratik vatandaşlık eğitimi (4. baskı, s. 2-30). Pegem Akademi.
• Öztürk, C. ve Deveci, H. (2016). Farklı ülkelerin sosyal bilgiler öğretim programlarının değerlendirilmesi. C. Öztürk (Ed.), Farklı ülkelerin sosyal bilgiler öğretim programları (2. baskı, s.1-40). Pegem Akademi. Parker, W. C. (2015). Social studies today: Research & Practice. Routledge.
• Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (M. Bütün ve S. B. Demir Çev.), Nobel Akademik Yayıncılık.
• Prihastuty, R., Swaraswati, Y., Rahmawati, D. A., ve Khasanah, S. N. D. (2019). Social media literacy training for preventing cyberbullying ıntention among senior high school students. International Summit on Science Technology and Humanity, 172-180.
• Russell, W. B. ve Waters, S. (2021). Essentials of elementary social studies. Routledge.
• Selvitopu, A., Bora, V. ve Taş, A. (2014). Ortaöğretim öğrencilerine kazandırılması gereken değer eğitimie ilişkin velilerin okuldan beklentileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(3), 979-994.
• Serriere, S. C. (2019). Social studies in the early years: Children engaging as citizens through the social sciences. C. P. Brown, M. B. McMullen, N. File (Ed.). The Wiley handbook of early childhood care and education (s. 377-399), Wiley Blackwell.
• Sounoglou, M. ve Michalopoulou, A. (2017). Early childhood education curricula: Human rights and citizenship in early childhood education. Journal of Education and Learning, 6(2), 53-68.
• Şenol, F. B. ve Akyol, T. (2017). Okulöncesi dönem çocuklarının çocuk haklarına yönelik farkındalıklarını geliştirmeye yönelik bir uygulama örneği (Pilot Çalışma). Uluslararası Çocuk Hakları Kongresi Tam Metin Kitabı, 299-312.
• Tanrıverdi, H. ve Erarslan, N. (2015). Okulöncesi çocukların sosyal uyum ve beceri düzeyleri ile değer kazanımları arasındaki ilişki. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9), 9-23.
• Taylor, L., Leary, K., Boyle, A., Bigelow, K., Henry, T. ve Derosier, M. (2015). Parent training and adolescent social functioning: A brief report. Journal of Child & Family, 24(10), 3030-3037.
• Tulunay Ateş, Ö. (2017). Türkiye’de değer eğitimi uygulamalarının öğrencilere kazandırılması istenen olumlu özellikler üzerindeki etkisi. Journal of Values Education, 15(34), 41-60.
• Uçuş Güldalı, Ş. (2017). Sosyal bilgileri okulöncesi dönem çocuklarıyla deneyimlemek: Erken çocukluk döneminde sosyal bilgiler eğitiminin önemini gözden geçirme. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 1122-1151.
• Uzun, M. ve Köse, A. (2017). Okulöncesi eğitimde değer eğitiminin uygulanmasına yönelik öğretmen görüşleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 305-338.
• Yeşilbursa, C. C. ve Çiçek, S. (2020). Doğuşundan bugünlere sosyal bilgilerin iyi vatandaş yetiştirme hedefi. N.E. Akhan ve S. Demirezen (Ed.), Sosyal bilgiler öğretiminde alternatif konular (1. baskı, s.31-50). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Zarrillo, J. J. (2016). Sosyal bilgiler öğretimi ilkeler ve uygulamalar. (B. Tay ve S. B. Demir Çev.), Anı Yayıncılık.