Müdür ve Meslektaş İlişkilerine Duyulan Güvenin Öğretmenlerin Mutluluk Algılarıyla İlişkisi

Yıl 2024, Cilt: 21 Sayı: 2, 596 - 613, 16.08.2024

Halil Karadaş , Meltem Keleş

https://doi.org/10.33711/yyuefd.1476077

Öz

Bu araştırmada, öğretmen görüşlerine göre okul müdürleri ile meslektaş ilişkilerindeki güvenin öğretmenlerin mutluluklarına etkisinin ne düzeyde olduğunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca okul müdürleri ile meslektaşlar arasındaki güven ile öğretmenlerin mutlulukları arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırma, 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Mardin’in merkez Artuklu ilçesinde görev yapan toplam 402 katılımcı ile geçekleştirilmiştir. Araştırmada, öğretmen ve müdüre duyulan güven düzeyini ölçmeyi amaçlayan Çok Amaçlı T Ölçeği ve Oxford Mutluluk Ölçeği Kısa Form’u kullanılmıştır. Analizler sonucunda öğretmenlerin meslektaşlara güven, okul müdürüne güven ve mutluluk algılarının cinsiyete, sendika üyelik durumuna, eğitim durumuna ve hizmet süresi değişkenlerine göre anlamlı şekilde farklılaştığı ancak öğretim kademesine göre anlamlı farklılığın olmadığı tespit edilmiştir. Meslektaşlara ve müdüre güvenin algılanan mutluluk düzeyini yordama durumunu belirlemek amacıyla yapılan regresyon analizine göre, öğretmenlerin birlikte görev yaptıkları meslektaşları ile okul müdürlerine güvendiklerini ancak algılanan bu güven düzeyinin öğretmenlerin mutluluk algılarıyla düşük düzeyde bir ilişki içinde olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Güven, okul müdürleri, öğretmenler, okul

The relationship between trust in principal and colleague relationships with teachers' perceptions of happiness

Öz

This research aimed to determine the effect of trust in school principals and colleague relationships on teachers' happiness, according to teachers' opinions. In addition, it was tried to determine whether there was a significant relationship between the trust between school principals and colleagues and the happiness of teachers. A total of 440 school principals and teachers working in the central Artuklu district of Mardin in the 2023-2024 academic year participated in the research. However, because the control item in the survey was answered incorrectly, 38 surveys were not included in the analysis and 402 surveys were analyzed. In the study, the Multi-Purpose T Scale and the Oxford Happiness Scale Short Form, which aim to measure the level of trust in teachers and principals, were used. As a result of the analysis, it was determined that teachers' perceptions of trust in colleagues, trust in the school principal and happiness differ significantly according to gender, union membership status, education level and length of service variables, but there is no significant difference according to the level of education. According to the regression analysis conducted to determine whether trust in colleagues and the principal predicts the level of perceived happiness, it reveals that teachers trust their colleagues and school principals, but this perceived level of trust has a low level of relationship with teachers' perceptions of happiness.

Anahtar Kelimeler

Keywords: Trust, school principals, teachers

Kaynakça

• Arı, G. S. (2003). Yöneticiye duyulan güven örgütsel bağlılığı artırır mı? Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 17-36.
• Aydın, Y. (2015). Örgütsel sessizliğin okul yönetiminde kayırmacılık ve öğretmenlerin öz yeterlik algısı ile ilişkisi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi
• Ayık, A., Savaş, M. & Çelikel, G. (2014). Ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin okul iklimi ve örgütsel güven algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (27), 203-220.
• Balcı, A. (2022). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem teknik ve İlkeler (16. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları
• Baş, G., Şentürk, C., & Müdürlüğü, M. E. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel vatandaşlık ve örgütsel güven algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 1(1), 29-62.
• Bökeoğlu, Ö. Ç ve Yılmaz, K. (2008). İlköğretim okullarında örgütsel güven hakkında öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54, 211-233.
• Bulut, A. (2015). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel mutluluk algılarının incelenmesi: Bir norm çalışması. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Gaziantep Üniversitesi
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F., & Kılıç, E. (2024). Bilimsel araştırma yöntemleri. (35. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Cerit, Y. (2009). Öğretmenlerin Örgütsel Güven Düzeyleri ile İşbirliği Yapma Düzeyleri Arasındaki İlişki. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 637-657.
• Çaçan, H., & Demirtaş, Z. (2023). Örgütsel güven ile örgütsel mutluluk arasındaki ilişkide örgütsel sessizliğin aracılık rolü. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 22(88), 1768-1786. https://doi.org/10.17755/esosder.1288984
• Çağlar, Ç. (2011). Okullardaki örgütsel güven düzeyi ile öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 1827-1847.
• Çetin, S., & Polat, S. (2021). Ortaokul öğretmenlerinin örgütsel adalet algı düzeyleri ile örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(1), 171-182. https://doi.org/10.33206/mjss.800081
• Çınar, M., Serkan, İ. B. İ. Ş., & Erdoğdu, M. (2022). Millî Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda görev yapan öğretmenlerin örgütsel güven algılarının incelenmesi. Social Mentalıty and Researcher Thinkers Journal (Smart Journal), 8(60), 1060-1065. https://doi.org/10.29228/smryj.62716
• Dağlı, A., & Ağalday, B. (2015). Öğretmenlerin örgütsel muhalefetin nedenlerine ilişkin görüşleri. İlköğretim Online, 14(3), 885-898. https://doi.org/10.17051/io.2015.86261
• Demir, N. ve İnandı, Y. (2023). Okul Yöneticilerinin örgütsel adalet davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılık ve örgütsel güven duyguları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 57, 1-29. https://doi.org/doi:10.9779.pauefd.1093082
• Demircan, N. ve Ceylan, A. (2003). Örgütsel güven kavramı: nedenleri ve sonuçları. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 10 (2), 139-150
• Diener, E. (2000). Subjective Well-Being: The Science of Happiness and a Proposal for a National Index. The American psychologist, 55, 34-43. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.34
• Doğan, T., & Çötok, N. A. (2011). Oxford mutluluk ölçeği kısa formunun Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk psikolojik danışma ve rehberlik dergisi, 4(36), 165-172.
• Ferrera, R. J. (1992). Building trust. Executive Educator, 14(9), 31-32.
• Gavin, J. H. ve Mason, R. O. (2004). The virtuous organization: The value of happiness in the workplace. Organizational Dynamics, 33(4), 379-392
• Gökalp, S., Kaya, O., Angay, A., & Akgün, F. (2015). Okul müdürüne güvenin iş tatmini üzerindeki etkisinde lider-üye etkileşiminin aracı rolü. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 45-70.
• Gökduman, D. (2012). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel güven algılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ahi Evran Üniversitesi.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J. & Anderson, R. E. (2018). Multivariate data analysis. (8. Baskı). Cengage Learning EMEA
• Hills, P., & Argyle, M. (2002). The Oxford happiness questionnaire: A compact scale for the measurement of psychological well-being. Personality and Individual Differences, 33, 1073-1082.
• Hoy, W., & Tschannen-Moran, M. (2003). The conceptualization and measurement of faculty trust in schools: The Omnibus T-scale. Studies in Leading and Organizing Schools, 181-208.
• Izgar, H., Ertekin, A.L., ve Deniz, M.E. (2009). Aynı iş kolunda çalışan sendikalı ve sendikasız işgörenlerin iş doyumu. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 105-114.
• İnce, M., Bedük, A., & Aydoğan, E. (2004). Örgütlerde takım çalışmasına yönelik etkin liderlik nitelikleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 423-446.
• İncekara, S. (2020). Özel okul öğretmenlerinin örgütsel mutluluk ve örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi
• İş, E., & Güçlü, E. (2024). Öğretmenlerin tükenmişlik deneyimi: nedenler ve çözüm önerileri. International Journal of Mardin Studies, 5(1), 54-66. https://doi.org/10.63046/ijms.1441951
• Karadaş, H., & Akın, M. A. (2023). Öğretmenlerin örgütsel mutlulukları ile örgütsel bağlılıklarının incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(2), 289-309. https://doi.org/10.19160/e-ijer.1247022
• Karakaya, İ. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı.
• Karamustafaoğlu, N. (2022). Öğretmen algılarına göre okul imajı ile örgütsel mutluluk arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Kastamonu Üniversitesi
• Karasar, N. (2023). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar, ilkeler, teknikler. Nobel yayın dağıtım.
• Kartal, S. E. (2010). Genel liseler ve mesleki teknik liselerdeki öğretmenlerin örgütsel güven düzeylerinin karşılaştırılması (Elâzığ İli Örneği). [Yayınlanmamış doktora tezi]. Kastamonu Üniversitesi.
• Kotaoğlu, Z. (2019). Temel eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin yöneticilerine güveni ile örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki (Sakarya ili örneği). [Yayınlanmamış doktora tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• Külekçi Akyavuz, E. (2017). Öğretmenlerin örgütsel adalet ve örgütsel güven algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2), 805-831. https://doi.org/10.19171/uefad.369242
• Luhmann, N. (1979). Trust and power. New York: John Willey & Sons.
• McMillan, R.B., Meyer, M. ve Northfield, S. (2004). Trust and its role in principal succession: A preliminary examination of a continuum of trust. Leadership and Policy in Schools, 3(4), 275-294.
• Özer, N., Demirtaş, H., Üstüner, M ve Cömert, M. (2006). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel güven algıları. Ege Eğitim Dergisi, 7(1), 103–124.
• Özer, N., Dönmez, B., & Atik, S. (2016). Ortaokul ve lise öğrencilerinin okul müdürüne ve öğretmenlere güven düzeylerinin incelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 40(1), 259-280.
• Özer, N., & Karadaş, H. (2021). Okul Müdürlerinin Yönetim Tarzları ile Müdür Öğretmen İlişkilerinde Güven. OPUS International Journal of Society Researches, 17(34), 1095-1123. https://doi.org/10.26466/opus.767321
• Özer, N., Okumuş, H., & Yıldırım, G. (2023). Öğretmene Güven ve Algılanan Öğretmen Desteği: Ortaokul ve Lise Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. SDU International Journal of Educational Studies, 10(2), 74-87. https://doi.org/10.33710/sduijes.1311849
• Polat, S., ve Celep, C. (2008). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel güven, örgütsel vatandaşlık davranışlarına ilişkin algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54(54), 307-331.
• Pryce-Jones, J. (2011). Happiness at work: Maximizing your psychological capital for success. John Wiley & Sons.
• Romero, L. S. (2015) Trust, behavior, and high school outcomes, Journal of Educational Administration, 53(2), 215– 236. https://doi.org/10.1108/JEA-07-2013-0079
• Selvitopu, A. ve Şahin, H. (2013). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 14(2),171-189.
• Tamer, M. G. (2019). Okul yöneticilerinin desteğiyle oluşturulan sosyal sermayenin okul başarısına etkisi. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 41, 283-312 https://doi.org/10.21497/sefad.586619
• TDK (2020). Türk Dil Kurumu Sözlükleri. Erişim: 24.02.2024, https://sozluk.gov.tr/
• Tschannen-Moran, M. (2014). Trust matters: Leadership for successful schools. John Wiley & Sons.
• Miskel, C., & Hoy, W. K. (Eds.). (2003). Studies in leading and organizing schools. IAP.
• Ulukan, A. (2020). Öğretmenlerin mutluluk ile psikolojik sağlamlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of International Social Research, 13, 620-631. https://doi.org/10.17719/jisr.10978
• Wang, K. Y., & Clegg, S. (2007). Managing to lead in private enterprises in China: work values, demography and the development of trust. Leadership, 3(2), 149-172.
• Warr, P. (2011). Work, happiness, and unhappiness. NJ: Psychology Press.
• Yıldız, K. (2013). Öğretmenlerin örgütsel adalet ve örgütsel güven algıları. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 289-316.
• Yüksel, F. (2009). Ortaöğretim kurumlarında örgüt kültürü ile örgütsel güven arasındaki ilişki. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Maltepe Üniversitesi.
• Zengin, M. (2011). İlköğretim okullarında örgütsel güven ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi.