Eğitimde Dinleme Becerilerine İlişkin Bilimsel Yayınların Bibliyometrik Analizi

Yıl 2024, Cilt: 21 Sayı: 3, 798 - 819

Hatice Berna Türe Köse , Berrin Akman

https://doi.org/10.33711/yyuefd.1540333

Öz

Dinleme, eğitim öğretim sürecinin temelinde bulunan ve oldukça büyük yer kaplayan bir iletişim becerisidir. Özellikle okul öncesi dönemde okuma ve yazma becerileri yeterince gelişmemiş olduğundan, bu dönem çocuklarının eğitiminde dinleme olmazsa olmaz bir beceridir. Ancak konu üzerine görece az çalışılmış olması, kaynak taramasında araştırmacıları zorlayabilmektedir. Bu nedenle yapılan araştırmada, Scopus veri tabanında yayımlanan dinleme becerileri üzerine yapılmış bilimsel yayınların bibliyometrik analizinin gerçekleştirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada belirlenen hariç tutma kriterleri uygulandıktan sonra 3.152 bilimsel yayına doküman analizi ve bibliyometrik analiz tekniği uygulanarak analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre en fazla yayın yapılan yıl 2023, en fazla yayın yapılan dil İngilizce, en fazla yayın yapılan bilimsel yayın türü makale, en fazla yayın yapılan ülke ABD, en fazla yayın yapan yazar Sparks, R. L., en fazla atıf yapılan yıl 2022, en fazla ortak atıf alan yazar Vandergrift, L., en fazla ortak atıf alan yayın ‘Teaching L2 Learners How to Listen Does Make a Difference: An Empirical Study’, en fazla yayın yapılan kurum Negeri Malang Üniversitesi ve yayınlarda en fazla kullanılan anahtar kelimenin “dinlediğini anlama” olduğu belirlenmiştir. Bu araştırmanın, alanyazında diğer iletişim becerilerine görece daha az çalışılmış olan dinleme becerileriyle ilgili çalışma yapmak isteyen araştırmacılara bir yol haritası görevi görebileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bibliyometrik Analiz, Dinleme, Dinleme Becerileri

Bibliometric Analysis of Scientific Publications on Listening Skills in Education

Öz

Listening is a communication skill that is at the core of the education process and takes up a significant amount of space. Especially in the preschool period, because of reading and writing skills are not sufficiently developed, listening is an essential skill in the education of children in this period. However, the fact that the subject has been studied relatively little can make it difficult for researchers to scan the sources. In the current study, it was aimed to perform a bibliometric analysis of scientific publications on listening skills published in the Scopus database. After applying the exclusion criteria determined in the research, 3,152 scientific publications were analyzed by document analysis and bibliometric analysis method. As a result of the analysis, the distribution of the scientific publications on listening skills by year, publication languages, types of publications, countries, citation counts by year, co-citations of authors and publications, institutions to which the authors are affiliated and the most frequently used keywords in the publications were revealed. According to the findings, the year with the most publications is 2023, the most common language of publication is English, the most common type of scientific publication is articles, the country with the most publications is the USA, the author with the most publications is Sparks, R. L., the year with the most citations is 2022, the author with the most co-citations is Vandergrift, L., the publication with the most co-citations is “Teaching L2 Learners How to Listen Does Make a Difference: An Empirical Study”, the institution with the most publications is Negeri Malang University, and the most frequently used keyword in the publications is listening comprehension. It is thought that this serve can serve as a roadmap for researchers who want to study listening skills, which have been studied less compared to other communication skills in the literature.

Anahtar Kelimeler

Bibliometric Analysis, Listening, Listening Skills

Etik Beyan

In this study, we declare that the rules stated in the "Higher Education Institutions Scientific Research and Publication Ethics Directive" are complied with and that we do not take any of the actions based on "Actions Against Scientific Research and Publication Ethics". At the same time, we declare that there is no conflict of interest between the authors, which all authors contribute to the study, and that all the responsibility belongs to the article authors in case of all ethical violations. As the corresponding author of the article titled “Bibliometric Analysis of Studies on Listening Skills”, I have complied with scientific and ethical rules in this study, the data of which were obtained from the Scopus database. Since the data for the bibliometric analysis in the study were collected with a document analysis from open access and published studies, no research ethics committee approval was obtained.

Kaynakça

• Aktaş, Ş. ve Gündüz, O. (2003). Yazılı ve sözlü anlatım: Kompozisyon sanatı (4. Baskı). Akçağ Yayınları.
• Akyol, H. (2014). Türkçe öğretim yöntemleri (7. Baskı). Pegem Akademi.
• Ateş, M. ve Ercan, A. N. (2015). Türkçe öğretmenlerinin dinleme stillerinin incelenmesi. On Dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 107-119.
• Aydın, Ş. (2018). Dinleme/izleme türlerinin terim ve tasnif bakımından karşılaştırmalı incelemesi. (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Bayram, B. (2019). Türkçe öğretmenlerinin sınıf içi dinleme eğitimi uygulamalarında karşılaştıkları sorunlar ve bu sorunlara yönelik çözüm önerileri. Millî Eğitim Dergisi, Temel Eğitim, 57-80. https://dergipark.org.tr/en/pub/milliegitim/issue/51765/672740
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Ciğerci, F.M. ve Gültekin, M. (2017). Use of digital stories to develop listening comprehension skills. Issues in Educational Research, 27(2), 252-268.
• Cihangir, Z. (2004). Üniversite öğrencilerine verilen etkin dinleme becerisi eğitiminin dinleme becerisine etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 8(2), 237-251.
• Cihangir Çankaya, Z. (2004). Kişilerarası iletişimde dinleme becerisi. Nobel Yayınevi.
• Doğan, Y. (2008). İlköğretim yedinci sınıf öğrencilerinin dinleme becerisini geliştirmede etkinlik temelli çalışmaların etkililiği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 261-286.
• Doğan, Y. (2011). Dinleme eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Doğan Kahtalı, B., Oğuz, B., Cayhan, C. & Taşkın, N. (2020). Türkiye’de dinleme eğitiminin geldiği nokta (2017-2019 yılları). Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, (4), 645-663. https://doi.org/10.47994/usbad.775002
• Doğan, Y. ve Özçakmak, H. (2014). Dinleme becerisinin eğitimi üzerine yapılan lisansüstü tezlerin değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(2), 90-99.
• Emiroğlu S. ve Pınar F. N. (2013). Dinleme becerisinin diğer beceri alanları ile ilişkisi. Turkish Studies -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish of Turkic- 8(4), 769-783.
• Eyüp, B. (2019). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme eğitimi dersiyle ilgili görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 8(3), 1773-1795. https://dergipark.org.tr/en/pub/teke/issue/49273/629325
• Graham, S. (2006). Listening comprehension: The learners’ perspective. System, 34(2), 165-182.
• Göçer, A. (2007). Bir öğrenme alanı olarak anlama eğitimi ve Türkçe öğretimindeki yeri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 17-39.
• Hunt, R. R., ve Ellis, H. C. (1999). Fundamentals of cognitive psychology. McGraw-Hill.
• İzin, N. (2005). Dil becerilerinin gelişiminde özgüven. (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kardaş, M. N., Çetinkaya, V. ve Kaya, M. (2018). 2005-2017 yılları arasında dinleme eğitimi üzerine yapılmış akademik çalışmaların eğilimleri üzerine bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 21-32. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kusob/issue/36472/411426
• Kardaş, M. N. ve Harre, T. (2015). 6-8. sınıf öğrencilerinin Türkçe dinleme/ izleme becerilerini geliştirmeye yönelik etkinlik önerileri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, (13), 264-291.
• Kavum, K. (2021). Dinleme/izleme becerisi alanında yapılan lisansüstü araştırmalar üzerine bir meta sentez çalışması (Yüksek Lisans Tezi) Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kayadibi, N. (2022). Dinleme konusunda yapılan eğitim araştırmalarının bibliyometrik analizi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi (26), 507-522.
• Koç Akran, S. ve Kocaman, İ. (2018). Karikatüre dayalı öğrenme- öğretme modelinin okul öncesi öğrencilerin konuşma ve dinleme becerilerine etkisi, E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9(2),105-122, https://doi.org/10.19160/ijer.384847
• Küreci, S. ve Küreci, C. (2024). Web of Science veri tabanında yayımlanan çocuk edebiyatı çalışmalarının bibliyometrik analizi, Trakya Eğitim Dergisi, 14(2), 226-240.
• Mackay, I. (1997). Dinleme becerisi (Çev. Aksu Bora ve Onur Cançolak). Ankara: İlkkaynak Kültür ve Sanat Ürünleri.
• Malinovska, N. V. (2014). Development of senior preschoolers’ listening skills. Science and Education, 10, 132-135.
• Melanlıoğlu, D. (2011). İlköğretim Türkçe öğretim programının “dinleme türleri” bakımından değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, 65-78.
• Melanlıoğlu, D. (2012). Dinleme becerisinin geliştirilmesinde ailenin rolü. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 7(29), 65-77.
• Melanlıoğlu, D. (2013). Ortaokul öğrencileri için dinleme kaygısı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Türkçenin Eğitimi Öğretimi Özel Sayısı), 6(11), 851-876.
• Melanlıoğlu, D. ve Karakuş Tayşi, E. (2013). Türkçe öğretim programındaki dinleme kazanımlarının ölçme değerlendirme yöntemleri bakımından sınıflandırılması. Dil ve Edebiyat Dergisi, 2(6), 23-32.
• Nah, K. C., White, P., ve Sussex, R. (2008). The potential of using a mobile phone to access the Internet for learning EFL listening skills within a Korean context. ReCALL, 20(3), 331-347.
• Nas, R. (1999). Metinlerle ilkokuma-yazma öğretimi. Bursa: Ezgi Kitabevi Yayınları.
• Okur, A. ve Beyce, E. (2013). Dinleme becerisinin kültürümüzdeki yeri ve dinleme eğitiminin önemi: Kutadgu Bilig örneği üzerinden. Turkish Studies, 8(4), 1099-1110.
• Onan, B. (2012). Dil eğitiminin temel kavramları (1. Basım). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Özbay, M., ve Melanlıoğlu, D. (2012). Türkçe öğretim programlarının dinleme becerisi bakımından değerlendirilmesi. Turkish Studies (Elektronik) ,7(1), 87-97.
• Özer Özkan, Y., ve Coşkun, L. (2015). Okul öncesi dönem çocuklarına yönelik dinleme becerilerini değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 5(2), 67-98.
• Peterson, R. Jr. & Karschnik, K. J. (2011). Coaching communication. Austin: İspeak.
• Pinnell, G. S., ve Jagger, A. M. (2003). Oral language: Speaking and listening in elementary classrooms. J. Flood, D. Lapp, J. R. Squire, & J. Jensen in Handbook of research on teaching the English language arts. Mahwah: Erlb.
• Pritchard, A. (1969). Statistical bibliography or bibliometrics? Journal of Documentation, 25, 348-349.
• Rehn, C., Gornitzki, C., Larsson, A. ve Wadskog, D. (2014). Bibliometric handbook for Karolinska Institutet. Karolinska. Institutet University Library Publications. https://kib.ki.se/sites/default/files/bibliometric_handbook_2014.pdf.
• Robertson, A. K. (2004). Etkili dinleme. (Çev. S. Yarmalı). Hayat Yayınları.
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç., & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-250. http://doi.org/10.33400/kuje.843306
• Sever, S. (2011). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme (5. Baskı). Anı Yayıncılık.
• Sternberg, R. J. (1999). The theory of successful intelligence. Review of General psychology, 3(4), 292-316.
• Şahin, C. (2013). Dinleme metinlerinden önce ve sonra sorulan soruların dinlediğini anlamaya ve hatırlamaya etkisi. Aibü Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 66-84.
• Temur, T. (2010). Dinleme metinlerinden önce ve sonra sorulan soruların üniversite öğrencilerinin dinlediğini anlama becerisi düzeyine etkisi, Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi. Sayı 29, 303-319.
• Topçuoğlu, F., & Özer, F. (2014). Türkçe öğretiminde dinleme becerisi ile ilgili kaynakça çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 203-218.
• Tuncer, H. (2008). Anlama teknikleri (okuma, dinleme). Orkun Kitabevi.
• Tüzel, S. ve Keleş, E. (2013). Dinleme öncesi ve dinleme sonrası verilen soruların 5. Sınıf öğrencilerinin dinlediğini anlama beceri düzeyine etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 27-45.
• Ukşul, Ş. (2016). Türkiye’de eğitimde ölçme ve değerlendirme alanında yapılmış bilimsel yayınların sosyal ağ analizi ile değerlendirilmesi: Bir bibliyometrik çalışma. (Yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Vandergrift, L. (2007). Recent developments in second and foreign language listening comprehension research. Language Teaching, 40(3), 191-210.
• Vandergrift, L. ve Tafaghodtari, H. M. (2010). Teaching L2 learners how to listen does make a difference: an empirical study. A Journal of Research in Language Studies, 60 (2), 470-497.
• Wolvin, A. D., ve Coakley, C. G. (2000). Listening education in the 21st century. International Journal of Listening, 14(1), 143–152.
• Yenen Avcı, Y. (2020). Ortaokul öğretmenlerinin dinleme eğitiminde karşılaştığı sınıf içi sorunlar. Bartın Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 48-57. https://dergipark.org.tr/en/pub/bujer/issue/55738/724987
• Yıldız, C., Okur, A., Arı, G. ve Yılmaz, Y. (2006), Yeni öğretim programına göre kuramdan uygulamaya türkçe öğretimi, PegemA Yayıncılık.