Muşmulanın (Mespilus germanica L.) Çelikle Çoğaltılması

Yıl 2017, Cilt: 22 Sayı: 2, 76 - 85, 28.12.2017

Esma Tezel Saim Zeki Bostan

Öz

2014-2015 yılları arasında
yürütülen bu çalışmada, muşmulanın çelikle çoğaltılma olanaklarının
araştırılması amaçlanmıştır. Çalışmada Samsun-Tekkeköy ilçesinde belirlenen 1,
Trabzon-Sürmene ilçesinde belirlenen 10 ve Trabzon-Tonya ilçesinde belirlenen 8
genotipin çelikleri materyal olarak kullanılmıştır. Çalışma sonucunda, Tekkeköy
genotipine ait odun çeliklerinde sadece 5000 ppm IBA uygulamasında % 4.44
köklenme olduğu, yeşil ve yarı odun çelikler ile diğer dozlarda ise köklenme
olmadığı; 2, 9, 11, 15 ve 17 nolu Sürmene genotiplerinin yeşil çeliklerinde
5000 ppm IBA uygulamasında, sırasıyla % 50, % 33.33, % 33.33, % 33.33 ve %
33.33 oranlarında köklenme olduğu, diğer genotiplerde (6, 7, 11, 16 ve 19 nolu
genotipler) ve odun çeliklerinde ise köklenme olmadığı;  1, 5, 19, 20 ve 21 nolu Tonya genotiplerinin
yeşil çeliklerinde 5000 ppm IBA uygulamasında, sırasıyla, % 20.00, % 33.33, %
33.33, % 20 ve % 40.00 oranlarında köklenme olduğu, diğer genotiplerde ise (9,
10 ve 25 nolu genotipler) köklenme olmadığı belirlenmiştir. Çeliklerde yeterli
köklenme elde edilemediğinden, köklenme oranları dışındaki parametreler
(canlılık oranı, en gelişmiş kök uzunluğu, en gelişmiş kök çapı, kök yaş
ağırlığı, kök kuru ağırlığı, kök sayısı ve kök kalitesi) değerlendirilememiş ve
istatistik analiz de yapılamamıştır. Sonuç olarak, muşmula çeliklerinin IBA ile
köklendirilmesinin zor olduğu fakat hormon, doz, genotip ve çeşit bazında daha
kapsamlı çalışmalarının yapılmasının yararlı olacağı söylenebilir. 

Anahtar Kelimeler

Mespilus germanica, Muşmula, Çelikle çoğaltma

Kaynakça

• Ağaoğlu, S., Çelik, H., Çelik, M., Fidan, Y., Gülşen, Y., Günay, A., Halloran, N., Köksal, A.İ., Yanmaz, R., 1995. Genel Bahçe Bitkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi E.A.G. Vakfı Yayın No:4, 369, Ankara.
• Anonim, 2015a. Yabani Meyveli Orman Ağaçları Eylem Planı (2012-2016), Bursa Orman Bölge Müdürlüğü. http://bursaobm.ogm.gov.tr/Documents/ Subeler/Silvikultur/YMEP.pdf (Erişim tarihi: 27.11.2015).
• Anonim, 2015b. Muşmula üretim verileri. http://www.tarim.gen.tr/istatistikler.asp? islem=harita_bitkisel_uretim&bitki=Mu%FEmula&gturu=uretim&yil=2012 (Erişim tarihi:15.12.2015).
• Anonim, 2017. TÜİK. https://biruni.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul
• Atay, E., 2015. Muşmulanın (Mespilus germanica L.) Odun Çeliğiyle Çoğaltılabilme Olanaklarının Araştırılması. BAHÇE Özel Sayı Cilt 1: Meyvecilik, 45:556-558.
• Bostan, S.Z., İslam, A., 2007. Doğu Karadeniz Bölgesi muşmulalarının (Mespilus germanica L.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerine bir araştırma. Türkiye V. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongre Bildirisi: 494-501, 4-7 Eylül 2007, Erzurum.
• Davies, Jr. F.T., Lazarte, J.E., Joiner, J.N., 1982. Initation and development of roots in juvenile and mature leaf bud cuttings of Ficus pumila L. Amer. J. Bot. 69(5).
• Davis, P.H., 1972. Flora of Turkey and The East Agean Island. Edinburg at the University Pres., Edinburg, Vol.4, p. 544.
• Dönmez, Y., Aydınözü, D., 2012. Bitki örtüsü özellikleri açısından Türkiye. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü. Coğrafya dergisi, No: 1302-7212.
• Gerçekcioğlu, R., 2009. Çeliklerde Kök Oluşumu: Genel Meyvecilik, Editörler: Gerçekcioğlu, R., Bilginer, Ş., Soylu, A., Nobel, Türkiye, Sayfa: 247-250.
• Kaşka, N., Yılmaz, M., 1974. (Hartmann H.T. ve D.E. Kester’ den çeviri) Bahçe Bitkileri Yetiştirme Tekniği, Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları : 79, Adana
• Kramer, P.J., Kozlowoski, T., 1960. Reproduction in physiology of trees. Mc.Grav-Hill. Book Company. 368-398, London.
• Lombard, P., 1989. DwarfingRootstockforEurropeanPear. 32.nd Annual Conference of The International DwarfTreeAssociation. 5-9 MarchFresno,U.S.A.
• Özbek, S., 1978. Genel Meyvecilik. Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yay., No: 131, Adana, 386.
• Tukey, H.B., 1979. Dwarfed Fruit Trees. Comstock Publishing Associates a division of Cornell University Pres/ Ithaca and London, 562 p.
• Uzun, M., 2014. Trabzon İli Sürmene İlçesi’nde Doğal Olarak Yetişen Muşmula Tiplerinin (Mespilus germanica L. ) Seleksiyonu. Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Ordu.
• Weaver, R.J., 1972. Plant Growth Substances in Agriculture. W.H. Freemanand Company. San Francisco, 504p.
• Westwood, M.N., 1978. Temperate Zone Pomology. W.H. Freeman and Company San Francisco. 428 p.
• Yahyaoğlu, Z., 1980. Doğu ladini (Picea oriontalis L.) vejetatif yolla (çelikle) üretilmesi imkanları üzerinde araştırmalar, Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Ormancılık Fakültesi, Trabzon.
• Yılmaz, M., 1992. Bahçe Bitkileri Yetiştirme Tekniği. Çukurova Üniversitesi Basımevi, 151, Adana.
• Yılmaz, P., 2015. Trabzon İli Tonya İlçesi’nde Doğal Olarak Yetişen Muşmula Tiplerinin (Mespilus germanica L.) Seleksiyonu. Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Ordu.
• Yılmaz, A., Gerçekcioğlu, R., 2013. Tokat ekolojisi muşmula (Mespilus germanica L.) popülasyonu ve dağılımı üzerine bir araştırma. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 6 (2): 01-04.