Diyarbakır-Bismil Ekolojik Koşullarında Ana Ürün Olarak Yetiştirilen Yerfıstığı (Arachis hypogaea L.) Çeşitlerinin Tarımsal ve Kalite Özelliklerinin Araştırılması

Yıl 2019, Cilt: 24 Sayı: 2, 97 - 104, 03.09.2019

Berivan Karabulut Rüveyde Tunçtürk

Öz

Bu araştırma, 2016 yılında ana
ürün olarak, Diyarbakır-Bismil ekolojik koşullarında ve çiftçi arazisinde
yürütülmüştür. Deneme, Tesadüf Blokları Deneme Deseni’ ne göre üç tekerrürlü
olarak kurulmuştur. Araştırmada 12 tescilli yerfıstığı çeşidi (NC-7,
Osmaniye-2005, Polen, Batem-5025, Sultan, Wilson, Halisbey, Arıoğlu-2003, Çom,
Gazipaşa, Florispan ve Batem-Cihangir) kullanılmıştır. Denemede meyve verimi (kg/da),
100 meyve sayısı (g), 100 meyve ağırlığı (g), meyve verimi (g/bitki), kabuk/iç
oranı (%), meyve sayısı (adet/bitki),   I. kalite meyve sayısı oranı (%), II. kalite
meyve sayısı oranı (%) ve yağ oranı (%) 
gibi parametreler incelenmiştir.

 Araştırma sonucunda; en yüksek meyve verimi
307.1 kg/da olarak Osmaniye-2005 çeşidinden elde edilirken, en düşük meyve
verimi 168.8 kg/da ile Arıoğlu-2003 çeşidinden elde edilmiştir. En yüksek 100
meyve ağırlığı (247.2 g) ve 100 tohum ağırlığı (165.0 g) Osmaniye-2005
çeşidinden belirlenirken, en yüksek bitki başına meyve verimi (122.8 g), meyve
sayısı (49 adet/bitki) ve I. kalite meyve sayısı oranı (% 72.0) Batem-5025
çeşidinden elde edilmiştir. Yağ oranının ise % 33.6-38.3 değerleri arasında değiştiği
belirlenmiştir. Korelasyon analizi sonucuna göre; meyve verimi ile yüz meyve ağırlığı, bitki başına meyve
verimi ve yüz tane ağırlığı arasında önemli ve olumlu ilişkiler olduğu tespit
edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Arachis hypogea L., Çeşit, Verim

Kaynakça

• Anonim, 2018a. FAOSTAT (www.fao.org), 11.03.2019.
• Anonim, 2018b.TUİK (Türkiye İstatistik Kurumu), www.tuik.gov.tr. 11.03.2019.
• Arıoğlu, E., 2007. Ana ürün yerfıstığı yetiştiriciliğinde bitki yoğunluğunun verim ve bazı tarımsal özelliklere etkisi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), 54s., Adana.
• Baydar, H., 2008. Yerfıstığı Bilimi ve Teknolojisi. SDÜ yayınları, Isparta, 29s.
• Düzgüneş, O., Kesici, T., Koyuncu, O., Gürbüz, F., 1987. Araştırma ve Deneme Metodları. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 1021, 295-381.
• İnan. Ö., 2016. İkinci ürün yerfıstığı (Arachis hypogaea L.) yetiştiriciliğinde tek ve çift sıra ekim yöntemlerine göre değişen bitki yoğunluğunun verim ve bazı tarımsal özelliklere etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Şanlıurfa, 69 s.
• Kadiroğlu, A., 2012. Yerfıstığı Yetiştiriciliğinde Farklı Çeşitler Ve Sıra Üzeri Mesafelere Göre Tek Ve Çift Sıralı Ekim Yöntemlerinin Karşılaştırılması (Doktora Tezi). S.D.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Isparta.
• Kılınç, A., 2017. Kahramanmaraş şartlarında bazı yerfıstığı (Arachis hypogaea L.) çeşitlerinin verim ve verim unsurlarının (Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Kahramanmaraş.
• Koldanca, E., 2016. Bingöl koşullarında farklı ekim zamanlarının bazı yerfıstığı (Arachis hypogaea L.) çeşitlerinde verim ve kalite üzerine etkisi (Yüksek Lisans Tezi ). Bingöl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı , Bingöl.
• Krapovickas, A., 1968. Origen, Variabilidad Diffusion del Mani Actas Mems. XXXVII Congr., Internacional Americanist, 2:517-534.
• Kurt , C., Bakkal, H., Güllüoğlu, L., Onat, B., Arıoğlu, H., 2016. Çukurova Bölgesi’ nde ikinci ürün koşullarında bazı yerfıstığı çeşitlerinin önemli agronomik ve kalite özelliklerinin belirlenmesi Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, ISSN 1304-9984, 11 (1):112-119.
• Önceler, İ. H., 2005. Ana ürün yerfıstığı yetiştiriciliğinde, farklı içerikli gübre uygulamalarının, verim ve bazı tarımsal özelliklere etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Adana.
• Türkeri, M., 2006. Yerfıstığında (Arachis hypogaea L.) verim ve verim unsurlarının korelasyon ve path katsayısı analizi üzerinde bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Adana, 43s.
• Tunçtürk, M., Eryiğit, T., Arslan, B., 2005. Van Gölü havzasında yetiştirilebilecek yerfıstığı çeşit ve hatlarının verim ve verim özelliklerinin belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Dergisi, 20 (2):109-116,
• Ülger, A., 2010. Farklı ekim zamanı ve bitki sıklıklarının yerfıstığında bitki gelişimi ile meyve verimi ve kalitesine etkileri. (Yüksek Lisans Tezi), Mustafa Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Hatay.
• Yaşlı. Ş., 2016. Diyarbakır koşullarında ana ürün yerfıstığı yetiştiriciliğinde tek ve çift sıralı ekim yöntemlerinin verim ve önemli tarımsal özelliklere etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Mustafa Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Hatay.