Diyarbakır İli Kulp İlçesi Koşullarında İpekböceği Yetiştiriciliği Yapan İşletmelerde Kimi Çevre Faktörlerinin Koza Kalite Özelliklerine Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 27 Sayı: 2, 344 - 353, 30.08.2022

Rıdvan Yakişan , Ayhan Yılmaz

https://doi.org/10.53433/yyufbed.1079220

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmada Diyarbakır ili Kulp ilçesindeki işletmelerde ölçülen bazı çevresel özelliklerin koza verim ve kalite özelliklerine etkilerinin belirlenmesi ve işletme kapasitelerine göre koza kalite parametrelerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Gruplandırılan işletmeler arasında, nem ve sıcaklık açısından istatistik olarak önemli farklılıklar bulunmuştur (P<0.05). Araştırmada koza verimi 31.6±1.5 kg olarak bulunmuştur. Koza kalite özelliklerinden yaş koza ağırlığı (g), yaş koza gömlek ağırlığı (g), kuru koza ağırlığı (g), kuru koza gömlek ağırlığı (g), koza uzunluğu (cm), koza genişliği (cm), ipek zenginliği (%), filament uzunluğu (m), filament denyesi (den), tek kozadan çekilebilen iplik ağırlığı (g), kozadan çekilemeyen kısım ağırlığı (g), reza (%), litredeki koza sayısı (adet), kilogramda koza sayısı (adet) ve hatalı koza oranı (%) sırasıyla 1.92±0.06, 0.41±0.02, 0.73±0.03, 0.37±0.02, 3.41±0.05, 1.89±0.03, 21.3±0.6, 1222±35, 2.76±0.08, 0.365±0.014, 0.03±0.005, 38.5±1.7, 67±3, 547.15±22, 18.7±1.6 olarak saptanmıştır. Çevresel özellikler ile koza kalite özellikleri arasındaki ilişki incelendiğinde; Karbondioksit oranı ile ipek zenginliği arasında negatif bir ilişki (r= -0.560) saptanmıştır (P<0.05).

Anahtar Kelimeler

Çevresel ölçümler, Diyarbakır, İpekböceği, Koza, Koza kalitesi

The Effect of Some Environmental Factors on Cocoon Quality Properties in Farms Reared Silkworm Breeding in Diyarbakir

Öz

In this study, it was aimed to determine the effects of some environmental characteristics measured in enterprises in Kulp district of Diyarbakır province on the cocoon yield and quality characteristics, and to determine the cocoon quality parameters according to the operating capacities. Statistically significant differences were found between the grouped enterprises in terms of humidity and temperature (P<0.05). In the study, cocoon yield was 31.6±1.5 kg. From cocoon quality properties fresh cocoon weight (g), fresh cocoon weight without pupa (g), dry cocoon weight (g), dry cocoon weight without pupa (g), cocoon length (cm), cocoon width (cm), cocoon shell ratio (%), filament length, filament denier (den), single cocoon weight (g), the cocoon weight of the part that cannot be withdrawn from the cocoon (g), dry cocoon yield compared to wet boll (%), cocoon quantity per liter; cocoon amount in kg, the rate of faulty cocoon (%) were 1.92±0.06, 0.41±0.02, 0.73±0.03, 0.37±0.02, 3.41±0.05, 1.89±0.03, 21.3±0.6, 1222±35, 2.76±0.08, 0.365±0.014, 0.03±0.005, 38.5±1.7, 67±3, 547.15±22 and 18.7±1.6, respectively. When the relationship between environmental characteristics and cocoon quality characteristics is examined; negative correlation was found between carbon dioxide ratio and cocoon shell ratio (r= -0.560) (P<0.05).

Anahtar Kelimeler

Cocoon, Cocoon quality, Diyarbakır, Environmental measurements, Silkworm

Kaynakça

• Akbay, R. (1995). Arı ve İpekböceği Yetiştirme Kitabı. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 1428, Ders Kitabı: 415, ISBN: 975-482-276-X
• Baki, M. (1989). İpekböcekçiliğinde kullanılan askı tiplerinden plastik ondülin ve sap askılarının koza kalitesi üzerine etkileri. (Yüksek lisans tezi), Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
• Barıtcı, İ., Adıgüzel, C., & Kanat, M. (2017). Diyarbakır ilinde ipek böceği yetiştiriciliğinin genel durumu. Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(2), 77-82.
• Barıtcı, Ö. (2019). Batman ilinde ipek böceği yetiştiriciliği ve koza kalite parametrelerinin belirlenmesi. (Yüksek lisans tezi), Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa, Türkiye.
• Başkaya, Z. (2014). Gelişimi ve dağılışı bakımından Türkiye ipekböcekciliğinde Bilecik ilinin yeri, sorunları ve çözüm önerileri. Doğu Coğrafya Dergisi, 18(30), 257-286.
• Güler, D. (2021). Türkiye’de ipek böcekçiliğinin çok boyutlu ölçekleme ve kümeleme analizleri ile incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 24(1), 212-220. doi:10.18016/ksutarimdoga.vi.723998
• Gülümser, G. (1983). Türkiye’de ilkbahar ve güz üretimi yapılan bölgelerde elde edilen koza ve liflerinin bazı önemli teknolojik özellikleri üzerinde bir araştırma. (PhD), Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir, Türkiye.
• Gündüz, M. (2019). Genetik kaynak olarak muhafaza edilen ipek böceği saf hatlari ve hibritlerinin üretici koşullarinda yaşama gücü, koza, ipek verim ve kalitelerinin incelenmesi. (PhD), Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa, Türkiye.
• Gürel, F. (1989). Farklı renkli yapay aydınlatma ile gün ışığının ipek böceği, Bombyx mori ve koza kalitesi üzerine etkileri. (Yüksek lisans tezi), Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Ankara, Türkiye.
• Hussain, M., Ahmad Khan, S., Naeem, M., & Mohsin, A. U. (2010). Effect of relative humidity on factors of seed cocoon production in some inbred silk worm (bombyx mori) lines. International Journal of Agriculture and Biology, 13(1), 57-60.
• ISC (2020). Global Silk Industry, International Sericulturel Comission. http://www.inserco.org/en/statistics Erişim Tarihi: 20.11.2020
• Khan, M. M. (2014). Effects of temperature and r.h. % on commercial characters of silkworm (bomby xmori.l) cocoons in Anantapuramu district of AP, India. Research Journal of Agriculture and Forestry Sciences, Vol. 2(11), 1-3.
• Odabaş, E., Maraş, H., & Ünal, G. (2019, Kasım). Ankara ili Nallıhan ve Beypazarı ilçelerinde üretilen ipek böceği kozalarında kalitenin belirlenmesi. I. International Livestock Studies Congress, Antalya, Türkiye.
• Rahmathulla, V. K. (2012). Management of climatic factors for successful silkworm (bombyx mori l.) crop and higher silk production: A review. Psyche: A Journal of Entomology, 2012, Article ID 121234. doi:10.1155/2012/121234
• Sharma, A., Chanotra, S., Gupta, R., & Kumar, R. (2020). Influence of climate change on cocoon crop loss under subtropical conditions. International Journal of Current Microbiology and Applied Sciences, 9(5), 167-171. doi:10.20546/ijcmas.2020.905.018
• Singh, H., & Kour, R. (2018). Rearing performance of bivoltine hybrids of the silkworm, bombyx mori l. in Poonch District of Jammu and Kashmir State during spring rearing season. International Journal of Applied and Natural Sciences, 7(5), 1-4.
• Söylemezoğlu, F. (1995). Antalya ilinde üretilen ipekböcegi (bombyx mori) kozalarının koza kalitesi ve kozalardan çekilen ipek liflerinin bazı teknolojik özellikleri üzerinde bir araştırma. (PhD), Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
• SPSS. (2013). IBM SPSS Statistics 22.0 for Windows. Armonk, NY.
• Şahan, Ü. (2011). İpekböcekçiliği. Dora Basım Yayın Dağıtım Ltd. Şti. ISBN: 978-605-4118-98-4.
• Şahinler, N., & Şahinler, S. (2002). Hatay ilinde ipek böceği yetiştiriciliğinin mevcut durumu sorunları ve çözüm önerileri üzerine bir araştırma. MKÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(1-2), 95-104.
• TÜİK (2020). İpekböceği il verileri. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=101&locale=tr Erişim Tarihi: 12.03.2020.
• Zanatta, D. B., Bravo, J. P., Barbosa, J. F., Munhoz, R. E. F., & Fernandez, M. A. (2009). Evaluation of economically important traits from sixteen parental strains of the silkworm bombyx mori l. (lepidoptera: bombycidae). Neotropical Entomology, 38(3), 327-331. doi: 10.1590/S1519-566X2009000300005