Determination of Some Technological and Quality Characteristics of Different Chickpea Cultivars (Cicer arietinum L.)

Yıl 2023, Cilt: 28 Sayı: 1, 1 - 7, 30.04.2023

Haluk Kulaz , Rüveyde Tunçtürk , Erol Oral , Murat Tunçtürk , İshak Baran

https://doi.org/10.53433/yyufbed.1091667

Cited By: 1

Öz

This study was carried out in Van Yüzüncü Yıl University, Faculty of Agriculture, Field Crops Laboratory in 2022. It was aimed to determine the some technological and quality characteristics of 12 registered chickpea (Cicer arietinum L.) cultivars obtained from Agricultural Research Instituties belong to Ministry of Agriculture and Forestry. In the experiment, moisture content in the grain (%), hectoliter weight (kg/hl), dry weight (g), wet weight (g), wet volume (ml), dry volume (ml), water absorption index (%), swelling capacity (ml/grain), swelling index (%) and cooking time (min) were investigated. The obtained data were subjected to analysis of variance according to the Random Plots Trial design and the averages were compared with the LSD test. According to the data obtained from the research; moisture content of the grain, hectoliter weight, dry weight, wet weight, wet volüme, dry volüme, water absorption index, swelling capacity, swelling index and cooking time varied between 8.20-10.50%, 63.07-80.80 kg/hl, 27.40-45.79 g, 60.75-87.87 g, 148-176.27 ml, 73.50-88.50 ml, 0.89-1.11%, 0.25-0.47 ml/grain, 1.92-2.63 % 49-80 min, respectively. Considering the consumer and market preferences, cv.İnci in humidity ratio, cv.Hasanbey in hectoliter weight, cv.Canıtez-87 in dry weight, wet weight and wet volume criteria, cv.Azkan in dry volume, cv.Çağatay in terms of swelling capacity, water absorption index and swelling index values and cooking time was the highest. The lowest values in terms of cooking time were obtained from cv.Hisar.

Anahtar Kelimeler

Chickpea, Quality, Technological Features

Farklı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinde Bazı Teknolojik ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

Öz

Bu çalışma 2022 yılında Van Yüzüncü Yıl üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Laboratuvarında yapılmıştır. Çalışmada Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Tarımsal Araştırma Enstitülerinden temin edilen tescilli 12 adet nohut çeşidinde bazı teknolojik ve kalite özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Denemede, tanede nem oranı (%), hektolitre ağırlığı (kg/hl), kuru ağırlık (g), yaş ağırlık (g), ıslak hacim (ml), kuru hacim (ml), su alma indeksi (%), şişme kapasitesi (ml/tane), şişme indeksi (%) ve pişme süresi (dk) gibi özellikler incelenmiştir. Elde edilen veriler Tesadüf Parselleri Deneme desenine göre varyans analizine tabi tutulmuş ve ortalamalar LSD testi ile kıyaslanmıştır. Araştırma sonunda elde edilen verilere göre; tanede nem oranı % 8.20-10.50, hektolitre ağırlığı 63.07-80.80 kg/hl, kuru ağırlık 27.40-45.79 g, yaş ağırlık 60.75-87.87 g, ıslak hacim 148-176.27 ml, kuru hacim 73.50-88.50 ml, su alma indeksi % 0.89-1.11, şişme kapasitesi 0.25-0.47 ml/tane, şişme indeksi % 1.92-2.63 ve pişirme süresi 49-80 dk arasında değişim göstermiştir. Tüketici ve pazar tercihleri göz önünde bulundurulduğunda nem oranında İnci, hektolitre ağırlığında Hasanbey, kuru ağılık, yaş ağırlık ve ıslak hacim kriterlerinde Canıtez-87, kuru hacimde Azkan, şişme kapasitesi, su alma indeksi ve şişme indeksi değerleri bakımından Çağatay çeşitlerinde en yüksek, pişme süresi bakımından ise Hisar çeşidinde en düşük değerler tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kalite, Nohut, Teknolojik Özellikler

Kaynakça

• Adak, M. S., Güler, M., & Kayan, N. (2010, Ocak). Yemeklik Baklagillerin Üretimini Arttırma Olanakları. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, Ankara.
• Anonim. (2022). TAGEM çeşit kataloğu. https://arastirma.tarimorman.gov.tr Erişim tarihi: 05.01.2022.
• Atmaca, E. (2008). The effect of different planting times and row spacing on yield, yield components and quality in some chickpea cultivars and lines in Eskişehir conditions. (PhD), Ankara University, Institute of Natural and Applied Science Ankara, Turkey .
• CoStat (2004). CoHart Software. Version 6.303, Montery, CA, USA.
• Çalışkan, S., Aytekin, R. İ., Yağız, A. K., & Yavuz, C. (2018). Bazı fasulye (Phaseolus vulgaris L.) çeşitlerinde tam ve kısıtlı sulama uygulamalarının tane kalitesi üzerine etkisi. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(12), 1853-1859. doi:10.24925/turjaf.v6i12.1853-1859.2351
• Çulha, G., & Bozoğlu, H. (2017). Amazon ve sırma börülce çeşitlerinin tane kalitesine farklı kültürel uygulamaların etkisi. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 20 (Özel Sayı): 362-366. doi:10.18016/ksudobil.349303
• Doğanay, Ö., Köse, E., & Mut, Z. (2019). Determination of mineral content of chickpea varieties and lines grown in Turkey. Derim, 36(1), 73-78. doi:10.16882/derim.2019.516765
• Düzgüneş, O., Kesici, T., Kavuncu, O., & Gürbüz, F. (1987). Araştırma ve Deneme Metotları. İstatistik Metotları-II, 1021. Ankara, Türkiye: Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi.
• Ercan, G., Kaya, M., & Çiftçi, C. Y. (2005). Nohudun dünya ve Türkiye ekonomisindeki yeri. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(1), 19-29.
• Erdemci, İ. (2012). Determination of some agricultural and technological characteristics of different chickpea (Cicer arietinum L.) genotypes in summer and winter planting conditions in Southeastern Anatolia region. (PhD), Çukurova University, Institute of Natural and Applied Science Adana, Turkey.
• El-Adawy, T. A. (2002). Nutritional composition and antinutritional factors of chickpeas (Cicer arietinum L.) undergoing different cooking methods and germination. Plant Foods for Human Nutrition, 57, 83–97. doi:10.1023/A:1013189620528
• FAO. (2020). Dünya bitkisel üretim alan verileri. http://faostat.fao.org/site/339/default.aspx Erişim tarihi: 11.09.2020.
• Jukanti, A. K., Gaur, P. M., Gowda, C. L., & Chibbar, R. N. (2012). Nutritional quality and health benefits of chickpea (Cicer arietinum L.): A review. The British Journal of Nutrition, 108(S1), 11-26. doi:10.1017/S0007114512000797
• Kaya, M & Karaman R. (2016). Göller Bölgesi illerinde yetiştirilen nohut genotiplerinin bazı kalite ve teknolojik özellikleri yönünden değerlendirilmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25 (Özel sayı-1), 184-190. doi:10.21566/tarbitderg.280377
• Mart, D., Karaköy, T., & Türkeri, M. (2011, Eylül). Çukurova bölgesinde tescile aday nohut (Cicer arietinum L.) çeşit ve hatlarında verim ve kalite kriterleri açısından değerlendirilmesi. IX Türkiye Tarla Bitkileri Kongresi, Bursa.
• Mart, D., Türkeri, M., Akın, R., Yücel, D., & Mart, S. (2021). Çukurova bölgesinde bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşit ve hatlarında verim ve kalite özelliklerinin değerlendirilmesi. Çukurova Tarım Gıda Bil. Dergisi. 36(2), 357-368. doi:10.36846/CJAFS.2021.62
• Sarımurat, M. Ş., Kulaz, H., & Erdin, F. (2022). Determination of yield and quality characteristics of some chickpea (Cicer arietinum L.) varieties cultivated in Van ecological conditions. MAS Journal of Applied Science, 7(1), 128-138. doi:10.52520/masjaps.211
• Singh U., Subrahmanyam N., & Kumar J. (1991). Cooking quality and nutritional attributes of some nely developed cultivars of chickpea (Cicer arietinum L). Journal of the Science of Food and Agriculture, 55(1), 37-46. doi:10.1002/jsfa.2740550106
• Şehirali, S., Özçelik, H., & Yorgancılar, Ö. (1994, Nisan). Kuru tane olarak tüketilen bodur fasulye gen kaynaklarının karakterizasyonu üzerinde araştırma. 1. Tarla Bitkileri Kongresi, Bitki Islahı Bildirileri 2, 134-140, Bornova-İzmir.
• Şehirali, S. (1988). Yemeklik Tane Baklagiller. Ankara, Türkiye: Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları.
• TUİK. (2020). Türkiye’de bitkisel üretim verileri. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=104&locale=tr Erişim Tarihi: 21.04.2020.
• Wani, I. A., Sogi, D. S., Wani, A. A., & Gill, B. S. (2017). Physical and cooking characteristics of some Indian kidney bean (Phaseolus vulgaris L.) cultivars. Journal of the Saudi Society of Agricultural Sciences, 16(1), 7-15. doi:10.1016/j.jssas.2014.12.002
• Varshney, R. K., Song, C., Saxena, R. K., Azam, S., Yu, S., Sharpe, A. G., Cannon, S., Baek, J., Rosen, B. D., Taran, B., Millan, T., Zhang, X., Ramsay, L. D., Iwata, A., Wang, Y., Nelson, W., Farmer, A. D., Gaur, P. M., Soderlund, C., Penmetsa, R. V., Xu, C., Bharti, A. K., He, W., Winter, P., Zhao, S., Hane, J. K., Garcia, N. C., Condie, J. A., Upadhyaya, H. D., Luo, M. C., Thudi, M., Gowda, C. L. L., Singh, N. P., Lichtenzveig, J., Gali, K. K., Josefa Rubio, J., Nadarajan, N., Dolezel, J., Bansal, K. C., Xu, X., Edwards, D., Zhang, G., Kahl, G., Gil, J., Singh, K. B., Datta, S. K., Scott, A., Jackson, S. A., Jun Wang, J., & Cook, D. R. (2013). Draft genome sequence of chickpea (Cicer arietinum L.) provides a resource for trait improvement. Nature Biotechnology, 31, 240-246. doi:10.1038/nbt.2491
• Williams, P. C., Nakoul, H., & Singh, K. B. (1983). Relationship between cooking time and physical characteristics in chickpeas (Cicer arietinum L.). Journal Science Food Agriculture, 34(5), 492-497. doi:10.1002/jsfa.2740340510