Etik İlkeler ve Yayın Politikası

ETİK İLKELER

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi,

- Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi (https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Kurumsal/mevzuat/bilimsel-arastirma-ve-etik-yonetmeligi.aspx)

- Helsinki Deklarasyonu (https://www.wma.net/wp-content/uploads/2018/07/DoH-Oct2008.pdf)

- Commitee on Publication Ethics (COPE)   (https://publicationethics.org/about/guide)

- WAME (https://www.wame.org/)

temelinde etik görev ve sorumlulukları yerine getirmeyi taahhüt eder.

Yazar ve hakemlerin de bu çerçevede davranmasını bekler.

Dergiye gönderilen makalelerde etik kurul kararı gerektiren klinik ve deneysel insan ve hayvanlar üzerindeki çalışmalar için ayrı ayrı etik kurul onayı alınmış olmalı, bu onay makalede belirtilmeli ve belgelendirilmelidir.

Editör ve yardımcı editörlerin etik sorumlulukları

Dergiye gönderilen çalışmaların önemi, özgün değeri, geçerliliği, anlatımın açıklığı ve derginin amaç ve hedeflerine uygunluğu bakımından değerlendirerek olumlu ya da olumsuz karar vermelidirler. Makaleyi ilk inceleme sonucunda ret etme kararına varırsa yazarlara bunun nedenini açık bir şekilde bildirmekle yükümlüdürler.
Editör ve yardımcıları, dergiye yayınlanmak üzere gönderilen çalışmaların, 15 gün içinde, değerlendirmeye alınıp alınmadığını yazara bildirmelidir. Editör veya yardımcıları gönderilen çalışmaların hangilerinin yayınlanması gerektiğine karar vermekten sorumludur.
Dergiye gönderilen çalışmalar editör veya yardımcıları tarafından öncelikle intihal ihtimaline karşı kontrol edilmelidir. Bu aşamada intihal ihtimali olan çalışmalar, editör veya yardımcıları tarafından reddedilir.
Dergiye gönderilen çalışmalarda yer alan yayınlanmamış yöntem ve bilgiler, yazarların açık yazılı izni olmaksızın hiçbir kimse tarafından kendi çalışması içinde kullanılmamalıdır.
Dergiye gönderilen çalışmalar; yazarların sosyal, kültürel, ekonomik özellikleri ile dini inançları göz önüne alınmaksızın, sadece entelektüel değerleri çerçevesinde değerlendirilmelidir.
Dergiye gönderilen çalışmalar, editör veya yardımcıları tarafından çalışmanın yazarları, hakemleri, yardımcı editörler ve yayıncı dışında hiç kimseye ifşa edilmemelidir.
Makaleleri bilgi uzmanlıklarına uygun olan hakemlere göndermelidirler.
Hakemleri tarafsız, bilimsel ve nesnel bir dille çalışmayı değerlendirmeleri için teşvik etmelidirler.
Hakem havuzunu oluşturmalı ve sürekli güncel tutmalıdırlar. Hakem havuzunda; makaleleri objektif değerlendiren, hakemlik sürecini zamanında yerine getiren, makaleyi yapıcı eleştirilerle değerlendiren ve etik kurallara uygun davranan bilim insanlarının olmasına özen göstermelidirler.
Editör veya yardımcıları tarafından dergiye gönderilen çalışmaların başka bir yazar ve/veya kurum ile çıkar çatışmasının olduğunu tespit etmesi halinde, çalışma yayın/değerlendirme sürecinden çekilmelidir.
Dergiye gönderilen çalışmaların kabulü veya reddi ile ilgili son görüş editöre aittir. Editör çalışmanın özgünlüğü ve önemi gibi hususları dikkate alarak kararını vermelidir.
Editör, dergiye gönderilen çalışmaların kabulü için yazarlara dergideki herhangi bir makaleye veya başka bir çalışmaya atıf yapması konusunda telkinde bulunmamalıdır.

Hakemlerin etik sorumlulukları

Editör veya yardımcıları tarafından kendisine değerlendirme için gönderilen çalışmayı değerlendirme konusunda çalışma ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmadığını hisseden ya da ivedi bir değerlendirme yapamayacak durumda olan bir hakem, editörü bu durumdan haberdar ederek değerlendirme görevinden ayrılmalıdır.
Hakemler, gizlilik ilkesine riayet ederek değerlendirmesini yapmalıdır. Editör veya yardımcıları dışındaki kişilere çalışmalar gösterilmemeli ve başkalarıyla çalışma hakkında tartışma yapılmamalıdır.
Hakemler, inceleme sürecinde elde etmiş olduğu ayrıcalıklı bilgi ve fikirleri gizli tutmalı ve kişisel çıkarı için kullanmamalıdır. Ayrıca hakemler, değerlendirmesini yaptığı ve henüz yayınlanmamış çalışmanın verilerinin herhangi bir parçasını kullanmamalıdır.
Hakem eleştirileri nesnel olarak yapılmalıdır. Yazara karşı hiçbir kişisel eleştiri yöneltilmemelidir. Hakemler, fikirlerini açık biçimde destekleyen argümanlarla ifade etmelidir.
Hakemler değerlendirilen çalışmanın daha önce yayınlanmış başka bir çalışma ile arasında esaslı bir benzerlik veya örtüşmeyi tespit etmeleri halinde, durumu editöre iletmelidirler.
Hakemler, yazarı ile aralarında rekabet, işbirliği veya başka türlü ilişki veya bağlantılar bulunduğunu tespit ettiği çalışmaları değerlendirmemelidir.

Yazarların etik sorumlulukları

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi’ne gönderilen makaleler belirtilen çalışma alanlarına uygun özgün çalışmalar olmalıdır.
Yazarlar yayınlanması amacıyla gönderilen makalelerini aynı anda başka bir dergiye gönderemezler. Aynı araştırmayı birden fazla dergide yayınlayamazlar.
Yazarlar çalışmalarına ilişkin verileri etik ilkeler çerçevesinde toplamalıdır. Çalışmanın dayanağını oluşturan ham veriler talep edildiği takdirde yazarlar yayımcı, editör ve hakemlere iletmekle yükümlüdür.

Kaynak listesi belirtilmelidir. 
Yayınlanmak amacıyla gönderilen makaleler bilimsel yayın etiğine (intihal, sahtecilik, çarpıtma, tekrar yayın, dilimleme, haksız yazarlık, destekleyen kuruluşu belirtmemek, hayvanlar üzerindeki çalışmalarda etik kurallara uymamak) aykırı olmamalıdır.
Dergiye gönderilen çalışmalar, yeterli düzeyde kaynak bilgisi ve ayrıntı içermelidir. Hileli ve bilinçli yanlış ifadeler etik olmayan durumlara yol açacağından kabul edilemez. Henüz sunulmamış veya savunularak kabul edilmemiş tezler veya çalışmalar, sahibinin izni olmadan kaynak olarak kullanılamaz. Kaynak listesi belirtilmelidir.
Yazarların potansiyel çıkar çatışmaları belirtilmelidir. Yazarlar gönderdikleri çalışmaları destekleyen kuruluşları, finansal kaynakları veya çıkar çatışmasını beyan etmekle yükümlüdür.
Dergiye gönderilen çalışmanın tasarımına, uygulanmasına veya yorumuna katkı sağlayan her kişi, çalışmada belirtilmelidir. Önemli katkıda bulunan tüm katılımcılar ilk yazarı takiben listelenmelidir. Bunun dışındaki kişiler ise çalışmanın “Teşekkür(Acknowledgement)” kısmına ilave edilmelidir.
Yayın sürecinde, ilgili dergi/kurum ile yazışmaları yapan “Sorumlu Yazar” olarak kabul edilir. Sorumlu yazar, yaptığı yazışmaları diğer yazarlarla paylaşmalı, gerekli işlemleri zamanında ve doğru olarak yapmalıdır.
Yazar, dergide yayınlanmış çalışması içerisinde önemli bir yanlışlık veya kusur tespit ederse, bu durumu acil olarak dergi editörüne veya yayıncıya bildirmek ve mevcut yanlışlığın veya kusurun düzeltilmesi için editörle işbirliği yapmak yükümlülüğündedir.
Tüm yazarların makalenin içeriği konusunda sorumluluk aldığı kabul edilir. Bir makalede herhangi bir katkısı olmayan bir kişinin yazar olması etik dışıdır. Aynı şekilde yayına önemli katkısı olan birinin yazarlar arasında yer almaması da etik dışıdır.

Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler

Uydurma: Bir bilimsel araştırma yapılmadan yapılmış gibi veriler uydurmak, bunları rapor etmek veya yayınlamak,

Çarpıtma: Araştırma kayıtları ve elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan yöntem, cihaz ve materyalleri kullanılmış gibi göstermek, araştırma hipotezine uygun olmayan verileri değerlendirmeye almamak, ilgili teori veya varsayımlara uydurmak için veriler ve/veya sonuçlarla oynamak, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmek,

İntihal (Aşırma): Başkalarının fikirlerini, yöntemlerini, verilerini, uygulamalarını, yazılarını, şekillerini veya eserlerini sahiplerine bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseriymiş gibi sunmak,

Sahtecilik: Araştırmaya dayanmayan veriler üretmek, sunulan veya yayınlanan eseri gerçek olmayan verilere dayandırarak düzenlemek veya değiştirmek, bunları rapor etmek veya yayımlamak, yapılmamış bir araştırmayı yapılmış gibi göstermek,

Tekrar yayım (Dublikasyon): Bir araştırmanın sonuçlarını, ilk yayınlandığı derginin editöründen izin almaksızın başka dergide tekrar yayınlamak,

Dilimleme: Bir araştırmanın sonuçlarını araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde, uygun olmayan biçimde parçalara ayırarak ve birbirine atıf yapmadan çok sayıda yayın yaparak doçentlik sınavı değerlendirmelerinde ve akademik terfilerde ayrı eserler olarak sunmak,

Haksız yazarlık: Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek, aktif katkısı olan kişileri yazarlar arasına dâhil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini yayım sırasında veya sonraki baskılarda eserden çıkarmak, aktif katkısı olmadığı halde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dâhil ettirmek,

Diğer etik ihlali türleri: Destek alınarak yürütülen araştırmaların yayınlarında destek veren kişi, kurum veya kuruluşlar ile onların araştırmadaki katkılarını açık bir biçimde belirtmemek, insan ve hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda etik kurallara uymamak, yayınlarında hasta haklarına saygı göstermemek, hakem olarak incelemek üzere görevlendirildiği bir eserde yer alan bilgileri yayınlanmadan önce başkalarıyla paylaşmak, bilimsel araştırma için sağlanan veya ayrılan kaynakları, mekânları, imkânları ve cihazları amaç dışı kullanmak, tamamen dayanaksız, yersiz ve kasıtlı etik ihlali suçlamasında bulunmak.

YAYIN POLİTİKASI


1. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1995 yılında yayın hayatına başlamış bir bilimsel araştırma dergisidir. Dergimiz, mühendislik ve mimarlık bilimleri, tarım ve orman bilimleri ve temel bilimler alanlarında düzenli olarak Nisan, Ağustos ve Aralık aylarında yılda üç sayı yayımlanan ulusal hakemli bir dergidir.

2. Dergimizde Türkçe ve İngilizce yazılmış Araştırma Makalesi, Teknik Not ve Derlemeler yayımlanır.

3. Yayımlanmak üzere gönderilen makalelerin herhangi bir yerde yayımlanmamış veya yayımlanmak üzere herhangi bir dergiye gönderilmemiş olması zorunludur. On yıldan eski çalışmalar değerlendirmeye alınmaz.

4. Dergiye yayınlanmak üzere gönderilen bir araştırma makalesi; Başlık, Türkçe ve İngilizce Özet, Giriş, Materyal ve Yöntem, Bulgular, Tartışma ve Sonuç ve Kaynaklar ana başlıkları altında hazırlanmalıdır. Bulgular ve Tartışma kısmı birlikte de yazılabilir.

5. Araştırma Makalesi 2500-5000, Derleme 4.000-7000 ve Teknik Not 1000-2500 kelime sayısı sınırları içerisinde olmalıdır.

6. Derlemeler bilimsel dergilerde yayınlanmış bilimsel yazıların, çalışmaların veya güncel gelişmelerin belirtilen konuda yoğun çalışmaları bulunan deneyimli yazarlarca (sorumlu yazarın derleme konusu ile ilgili Uluslararası hakemli dergilerde en az 5 özgün makaleye sahip olması şartı aranır) yapılan bir sentezi, yorumu ve durum değerlendirmesi şeklinde olmalıdır. Her sayıda en fazla o sayıda basılan makale sayısının en fazla % 20’si kadar derlemeye yer verilir.

7. Araştırma makalesi olarak dergimize gönderilen çalışmalar lisansüstü tezlerden üretilmiş ise bu durum ilk sayfada dipnot olarak verilmelidir.

8. Dergimiz Açık Kaynak Yayın Politikasını benimsemektedir.

9. Dergimizde yayınlanacak makalelerin bilimsel etik kuralları içerisinde olması gerekmektedir. Makaleler, uluslararası kabul görmüş bilim etik kurallarına uygun olarak hazırlanmalıdır.

10. Etik Kurul Raporu gerekli hallerde, raporun bir kopyası metin ile birlikte gönderilmelidir. Etik kurul izni gerektiren çalışmalar aşağıdaki gibidir:

Anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem, deney, görüşme teknikleri kullanılarak katılımcılardan veri toplanmasını gerektiren nitel ya da nicel yaklaşımlarla yürütülen her türlü araştırmalar
İnsan ve hayvanların (materyal/veriler dahil) deneysel ya da diğer bilimsel amaçlarla kullanılması,
İnsanlar üzerinde yapılan klinik araştırmalar,
Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar,
Kişisel verilerin korunması kanunu gereğince retrospektif çalışmalar, 
Ayrıca;
Olgu sunumlarında “Aydınlatılmış onam formu”nun alındığının belirtilmesi,
Başkalarına ait ölçek, anket, fotoğrafların kullanımı için sahiplerinden izin alınması ve belirtilmesi,
Kullanılan fikir ve sanat eserleri için telif hakları düzenlemelerine uyulduğunun belirtilmesi

11. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisine gönderilen makaleler intihal raporu Turnitin ve/veya iThenticate yazılımı aracılığıyla kontrol edilir. Makalenin Benzerlik İndeksi (SI) % 20; Her bir benzerlik oranı (alıntı yapılan her bir kaynak) ise % 5'i geçmemelidir. Benzerlik indeksi belirtilen düzeylerin üzerinde ise makale reddedilir. İntihal, makalenin yayınlanmasından sonra ispatlanırsa, o makale derhal web sitesinden çekilecek ve kaldırılacaktır ve ilgili yazar/yazarlar, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisine beş yıl süre ile makale gönderemeyeceklerdir.

12. Makalede yer alan tüm yazarlar, çalışmalarının yayın haklarını Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi’ne verdiklerine dair Telif Hakları Formu’nu imzalamalıdırlar. Telif Hakkı Formu yazarlar tarafından gönderilmediği sürece çalışma değerlendirmeye alınmaz.

13. Değerlendirme süreci tamamlanan makaleler, geliş tarihi dikkate alınarak yayımlanır. Makaleler yayına hazır hale geldikleri andan itibaren yayınlanması planlanan ilk sayıya eklenirler; ancak tüm makaleler tamamlandıktan sonra ilgili sayı toplu halde yayınlanır.

14. Mizanpaj çalışması sırasında yazar(lar)a gönderilecek olan kontrol ve düzeltme amaçlı gönderilere (matbaa provası), belirtilen sürelerde cevap verilmelidir. Belirtilen sürelerde cevap vermeyen yazar(lar)ın makaleleri bir sonraki sayıda değerlendirilmek üzere ötelenir.

15. Basımına karar verilen eserde ekleme ve çıkarma yapılamaz. Bir yazarın aynı sayıda ilk isim olarak bir (1), ilk isim olmadan da bir (1) eseri olmak üzere en en fazla iki eseri basılabilir. Yayınlanan eserin tüm sorumluluğu yazar(lar)ına aittir.

Yazım kuralları

1. Dergimizde yayımlanmak üzere gönderilen eserler dergi yazım kurallarına göre hazırlanmalıdır. Yazım ilkelerine uygun olmayan çalışmalar hakem değerlendirme sürecine alınmadan yazarlara iade edilir. YAZIM KURALLARI VE İLGİLİ ŞABLON İÇİN TIKLAYINIZ. Makalenizi sisteme yüklemeden önce KONTROL LİSTESİ'ni imzalayınız.

2. Dergimizde yazım dili Türkçe ve/veya İngilizce olup makale metni anlaşılabilir, yalın ve akıcı bir tarzda ilgili alandaki teknik ifadelerle kaleme alınmalıdır. Gereksiz ve çok bilinen bilgilerden ve gereksiz kaynaklardan kaçınılmalıdır ve daha önce yayınlanmış veri, formül ve sonuçlara atıf yapılarak alıntı yapılmalıdır. Zorunlu ya da istisnai haller dışında 15 yıldan eski kaynak kullanılmamalıdır. Kaynak sayısı her 1000 kelime için 10 adetten fazla olmamalıdır.

3. Makalede isim kısaltmaları " Web of Science Kısaltmaları " kullanılarak yapılmalıdır. Makaleye özgü veya ilgili alanda kullanılan kısaltmalar, ilk geçen yerde parantezde belirtilmelidir. Tüm makalelerde SI (International Systeme of Units) ölçü birimleri ve ondalık kesir olarak nokta kullanılmalıdır (1,25 yerine 1.25 gibi).

4. Baskı için, resimlerin kaliteli kopyaları (JPG veya TIFF formatında 300 dpi) ek dosya olarak gönderilmelidir.

5. Dergi yazım kuralları aynı zamanda baskı formatıdır. Bu nedenle yazım kurallarının yazarlarca dikkatle uygulanması gerekmektedir. Yazım kurallarına uygun olmayan makaleler, yazarlara geri gönderilecektir.

6. Makalede APA 6. sürüm kaynak yazım yöntemi kullanılmalıdır.

Makalelerin Değerlendirilme Süreci

1. Dergimize gönderilen çalışmalar ilk olarak editörler tarafından değerlendirilir. Bu aşamada, derginin amaç ve kapsamına uymayan, Türkçe ve İngilizce olarak dil ve anlatım kuralları açısından zayıf, bilimsel açıdan kritik hatalar içeren, özgün değeri olmayan, istatistik analiz hataları içeren ve yayın politikalarını karşılamayan çalışmalar reddedilir. Reddedilen çalışmaların yazarları, gönderim tarihinden itibaren en geç iki hafta içerisinde bilgilendirilir. Uygun bulunan çalışmalar ise ön değerlendirme için çalışmanın ilgili olduğu alana yönelik bir alan ya da bölüm editörüne gönderilir.

2. Ön değerlendirme sürecinde alan ya da bölüm editörleri çalışmaların, giriş, materyal ve yöntem, bulgular, tartışma ve sonuç bölümlerini dergi yayın politikaları ve kapsamı ile özgünlük açısından ayrıntılı bir şekilde inceler. Bu inceleme sonucunda uygun bulunmayan çalışmalar en geç dört hafta içerisinde bölüm editörü değerlendirme raporu ile birlikte iade edilir.


3. Çalışmalar içeriğine ve hakemlerin uzmanlık alanlarına göre hakemlere gönderilir. Dergimizde makale değerlendirmelerinde kör hakemlik uygulanmaktadır. Makaleleri değerlendiren hakemlerin isimleri yazarlara bildirilmez. Hakemlerin de, yazar isimlerini görmeden makaleleri değerlendirmeleri sağlanır. Eğer makalenin yazar(lar)ı Van Yüzüncü yıl Üniversitesi'nden ise o zaman hakemler mutlaka üniversite dışından atanır. Makalenin yazar(lar)ı üniversite dışından ise hakemler üniversite içinden de atanabilir. Hakem havuzumuz, büyük çoğunluğu üniversite dışından ve yurtdışından olan hakemlerden oluşmaktadır.

4. Hakemlere gönderilen makalelerin 20 gün içerisinde değerlendirilmesi beklenir. Bu sürenin aşılması durumunda editör hakeme hatırlatma yaparak 7 gün ek süre verir. Bu sürenin de aşılması durumunda editör yeni hakem ataması yaparak eski hakemden isteği geri çeker.

5. Makale değerlendirmesinden iki olumlu hakem raporu alan yazı yayınlanmaya hak kazanır. Bir olumlu bir olumsuz hakem raporu alan yazı, üçüncü bir hakeme gönderilir.

6. Hakemlerden gelen görüşler, alan editörü tarafından en geç 2 hafta içerisinde incelenir. Bu inceleme sonucunda alan editörü çalışmaya ilişkin nihai kabul veya ret kararı verir.

7. Hakem önerileri doğrultusunda yeterli görülmeyen makalelere geliştirilmesi hususunda majör (değerlendirme için yeniden gönder) ya da minör (düzeltme gerekli) revizyon kararı verilir. İstenilen seviyeye ulaşmayan ve bilimsel açıdan yeterli görülmeyen makaleler reddedilir.

8. Makale hakkında verilen "değerlendirme için yeniden gönder" veya "düzeltme gerekli" kararından sonra gerekli değişikliklerin yazar tarafından" değerlendirme için yeniden gönder" kararı için 30 gün içerisinde, "düzeltme gerekli" kararı için 15 gün içerisinde yapılması beklenir. Aksi taktirde, makale reddedilir.

Yayımlanmış Makaleyi Düzeltme veya Geri Çekme

1. Yayımlanmış bir makalede, sorumlu yazarın yayın tarihinden itibaren beş günlük düzeltme isteme hakkı vardır. Düzeltme talepleri makalenin yayın editörüne iletilir. Beş günlük sürenin aşımından sonra yapılacak düzeltmeler, bir sonraki sayıda Düzeltme başlığı altında yayımlanmak üzere dergiye iletilir.

2. Yayımlanmış bir makalenin geri çekilmesi, makalenin tüm yazarlarının ortak imzalı talebi ile yapılır. Geri çekme talebi dergiye ulaştıktan sonraki ilk sayıda Geri Çekme başlığı altında bildirilir.