Öz
İmparatorluk geleneği sonrası Cumhuriyet ile birlikte yeni rejim, kendi
argümanları doğrultusunda bir hareket alanı belirledi. Bu yeni anlayış, imparatorluk
teamüllerinin dışında ulus normlarını içine alan milli model oluşturma iddiasıydı.
Yeni sistem merkeziyetçi bir karakterle arzu ettiği ulus-kimliğini tesis etmek için
farklı bölgelerde uzman kişilere çalışmalar yaptırdı. Hazırlanan raporlar yeni
kimliğin şekillenmesine önemli dinamizm kattı. Bu bağlamda Kars Milletvekili
Cevat Dursunoğlu’nun II. Dünya Savaşı döneminde hazırladığı rapor hem dönem
hem de içerik açısından diğer çalışmalardan farklı tablo sundu. Hazırlanan
raporların çoğunluğu erken Cumhuriyet dönemini kapsaması ve sadece bir bölgeyi
veya etnik/farklı kültürel unsurları içinde barındırırken Dursunoğlu’nun hazırladığı
rapor, farklı olarak hem azınlıklara, etnik-dini kimliklere ve farklı kültürlere önemli
ölçüde yer vermekteydi. Rapor, Pomaklardan Yahudilere, Rumlardan Ermenilere
Irkçılardan Kürtlere geniş yelpazede, farklı/çeşitli unsurları ihtiva etmekteydi.
Rapor erken Cumhuriyet döneminde ortaya konulan diğer çalışmalarla bazı
noktalarda paralellik gösterse de Ermenilerle ilgili yaklaşımları kendi içinde bir
özgünlüğü barındırmaktaydı. Yahudilerle ilgili gerektiği durumlarda ülke dışına
çıkarılmaları/daimi sürgün seçeneği radikal, fakat gerçekçi olmayan yanılsamanın
ürünüydü.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Arşivler Cumhurbaşkanlığı Başbakanlık Arşivi TBMM Arşivi Cevat Dursunoğlu’nun Tercüme-i Hal Dosyası, No: 1151. Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Arşivi Resmi Yayınlar Türk Ocakları 1927 Senesi Kurultay Zabıtları. (1928). Ankara: Ankara Türk Ocakları Merkez Heyeti Matbaası. TİÜK Arşivi İstanbul Genel Nüfus Sayımı (20 İlkteşrin 1935), Kati ve Mufassal Neticeler. (1936). Ankara: Devlet Basımevi. 1926 Türk Ocakları Zabıtları. (1927). İstanbul: Kader Matbaası. Umumi Müfettişler Konferansında Görüşülen ve Dahiliye Vekaletini İlgilendiren İşlere Dair Toplantı Zabıtları ile Rapor ve Hülasası, (1937). Ankara: Başvekalet Matbaası. Gazeteler Akşam Cumhuriyet Ulus Kitap ve Makaleler Arslan, Y.(1997). Türkiye Komünist Fırkası’nın Kuruluşu ve Mustafa Suphi. Ankara. Aygil, Y. (2003). Turanlı Hristiyanlar. İstanbul: İnkılap Yayınları. Barutçu, F.A. (1977). Siyasi Anılar. İstanbul: Milliyet Yayınları. Başak, T. (2000). Milli Mücadele Günlerinde Cevat Dursunoğlu. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum. Baykal, B.S. (1969). Erzurum Kongresi İle İlgili Belgeler. Ankara. Dursunoğlu, C. (1946). Milli Mücadelede Erzurum. Ankara. Goloğlu, M. (1968). Erzurum Kongresi. Ankara. Kırzıoğlu, F. (1993). Bütünüyle Erzurum Kongresi. Ankara. Konukçu, E. (1992). Selçuklulardan Cumhuriyete Erzurum. Ankara. Öztürk, S. (2012). İsmet Paşa’nın Kürt Raporu. İstanbul: Doğan Kitap Pınar M. (2016). Tek Parti Döneminde Pomaklar. Tarih Okulu Dergisi. 25, 803-835. Pınar M. (2016). Tek Parti Döneminde Trakya’da Siyasi Hayat ve Yahudiler. Ankara: Grafiker Yayınları. Pınar M. (2016). Türk Ocakları Kurultaylarında Dil Meselesi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 23, 179-200. Sılan, N.S. (2010). Doğu Anadolu’da Toplumsal Mühendislik Dersim -Sason (1934-1946). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. Tunçay, M. (2009). Türkiye’de Sol Akımlar I. İstanbul: İletişim Yayınları.
Öz
Kaynakça
- Arşivler Cumhurbaşkanlığı Başbakanlık Arşivi TBMM Arşivi Cevat Dursunoğlu’nun Tercüme-i Hal Dosyası, No: 1151. Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Arşivi Resmi Yayınlar Türk Ocakları 1927 Senesi Kurultay Zabıtları. (1928). Ankara: Ankara Türk Ocakları Merkez Heyeti Matbaası. TİÜK Arşivi İstanbul Genel Nüfus Sayımı (20 İlkteşrin 1935), Kati ve Mufassal Neticeler. (1936). Ankara: Devlet Basımevi. 1926 Türk Ocakları Zabıtları. (1927). İstanbul: Kader Matbaası. Umumi Müfettişler Konferansında Görüşülen ve Dahiliye Vekaletini İlgilendiren İşlere Dair Toplantı Zabıtları ile Rapor ve Hülasası, (1937). Ankara: Başvekalet Matbaası. Gazeteler Akşam Cumhuriyet Ulus Kitap ve Makaleler Arslan, Y.(1997). Türkiye Komünist Fırkası’nın Kuruluşu ve Mustafa Suphi. Ankara. Aygil, Y. (2003). Turanlı Hristiyanlar. İstanbul: İnkılap Yayınları. Barutçu, F.A. (1977). Siyasi Anılar. İstanbul: Milliyet Yayınları. Başak, T. (2000). Milli Mücadele Günlerinde Cevat Dursunoğlu. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum. Baykal, B.S. (1969). Erzurum Kongresi İle İlgili Belgeler. Ankara. Dursunoğlu, C. (1946). Milli Mücadelede Erzurum. Ankara. Goloğlu, M. (1968). Erzurum Kongresi. Ankara. Kırzıoğlu, F. (1993). Bütünüyle Erzurum Kongresi. Ankara. Konukçu, E. (1992). Selçuklulardan Cumhuriyete Erzurum. Ankara. Öztürk, S. (2012). İsmet Paşa’nın Kürt Raporu. İstanbul: Doğan Kitap Pınar M. (2016). Tek Parti Döneminde Pomaklar. Tarih Okulu Dergisi. 25, 803-835. Pınar M. (2016). Tek Parti Döneminde Trakya’da Siyasi Hayat ve Yahudiler. Ankara: Grafiker Yayınları. Pınar M. (2016). Türk Ocakları Kurultaylarında Dil Meselesi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 23, 179-200. Sılan, N.S. (2010). Doğu Anadolu’da Toplumsal Mühendislik Dersim -Sason (1934-1946). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. Tunçay, M. (2009). Türkiye’de Sol Akımlar I. İstanbul: İletişim Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Tam Sayı |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Eylül 2019 |
| Gönderilme Tarihi | 21 Ağustos 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Sayı: 45 |
Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.