THE NEW YORK TİMES’TA İSYANDAN İKTİDARA ENVER PAŞA

Yıl 2019, Sayı: 45, 375 - 398, 30.09.2019

Yavuz Haykır Vahide Çetin

Öz

40 yıllık hayatında ülkesi ve kendisinin kaderini değiştiren Enver Paşa’nın

siyasete yön veren liderliği askeri alandaki faaliyetleri yakın tarihin en çok

tartışılan isimlerinden biri olmasına yol açmıştır. Hürriyet Kahramanı, İslam mücahidi,

Edirne Fatihi gibi unvanlara 1908-1914 yılları arasında sahip olan Enver

Paşa’nın kısa sürede aldığı terfilerin ve elde ettiği başarılarla iktidara giden yolu

açmıştır.

Kurmay yüzbaşılıktan harbiye nazırlığına kadar yükselebilmeyi başaran

Enver Paşa’nın Osmanlı Devleti’ne yaptığı 16 yıllık hizmet hayatının ilk kademesini

içeren 1908-1914 yıllarında yaptığı faaliyetler incelenecek. Bu çalışma,

dünyaya bakış açısını ve dünya halkının kendisiyle ilgili görüşlerini nasıl geliştirdiği

sorusuna bir cevap bulmak amacıyla gerçekleştirilmiştir. I. Dünya Savaşı’nı

yöneten inişli-çıkışlı hayatıyla tarihi bir figür olarak ortaya çıkan Enver Paşa’nın

ülke ve devlet yönetimini algılayışı Osmanlı Devleti’nde yönetim alanında gördüğü

eksiklikleri hangi yöntemleri kullanarak giderdiği ve devlet yönetimine hangi

katkıları sağladığı araştırılmıştır.

Bu çalışmada Enver Paşa’nın istibdat dönemi olarak adlandırılan II.

Abdülhamit idaresine isyanı ve nihayetinde ülkenin kaderine yön veren bir lider

haline gelmesi sürecinin The New York Times Gazetesi’nde nasıl yer bulduğu

incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Enver Paşa, The New York Times Gazetesi, II. Meşrutiyet, 31 Mart Olayı, Balkan Savaşları

Kaynakça

• Açıkses, E. ve Doğanay, R. (2009). Türkiye Cumhuriyet Tarihi ve Atatürk İlkeleri. Ankara: Data. Ahbab, Y. (2015). Kuzey Makedonya 1912: Savaş, Katliam ve Soykırım. Tarih Dergisi. (2) 62, 91-126. Ahmad, F. (2006). Bir Kimlik Peşinde Türkiye. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi. Alkan, N. (2008). 1908 Jön Türk İhtilalinin Bağlanmasında Reval Buluşmasının Önemi. Toplumsal Tarih, Temmuz, 48-54. Aslan, T.(2010). 31 Mart Hadisesi Üzerine Vilayetlerde Çıkan Olaylar Karşısında Alınan Tedbirlere ve Askeri Faaliyetlere Dair Yazışmalar. OTAM. 28, 1-26. Aysal, N. (2016). Örgütlenmeden Eyleme Geçiş:31 Mart Olayı. AÜ. Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi. 37-38, 15-53. Aydemir, Ş. S. (1995). Makedonya’dan Orta Asya’ ya Enver Paşa 1908- 1914 C.I. İstanbul: Remzi Kitabevi. Aydın, M. (2019). İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Kuruluşu ve Bab-ı Ali Baskını. https://www.academia.edu.tr/35116200/İTTİHAT_VE_ TERAKKİ_CEMİYETİNİN_KURULUŞU_VE_BAB-I_ALİ_ BASKINI. Erişim Tarihi: 7.08.2019. Bardakçı, M. (2019). Enver. Türkiye İş Bankası Yayınları. Beydilli, K. (2016). Trablusgarp Savaşı. TDV İslam Ansiklopedisi. (2), 613. Birecikli İ. (2008). 100. Yılında II. Meşrutiyet’in İlanı Üzerine Bir İnceleme. Gazi Akademik Bakış. (2) 3, 211-226 Burak D. M. (2003). Osmanlı Devleti’nde Jön Türk Hareketi’nin Başlaması ve Etkileri. OTAM.14, 291-318 Bolat, İ. (2015). The New York Times Gazetesi’ne Göre Balkan Savaşları (1912-1913). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir. Cengiz, H. E. (2019). Enver Paşa’nın Anıları (1881-1908). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Çavdar, N. (2011). Siyasi Denge Unsuru Olarak 31 Mart Vakası’nda Ahmet Tevfik Paşa Hükümeti. History Studies. (3)1, 69-82. Çavuş, R. (2015). Firzovik Toplantılarının Meşrutiyet’in İlanı’na Katkısı”. HUMAITAS. 5, 65-72. Çolak, F. (2013). Trablusgarp ve Balkan Savaşlarının Osmanlı Devleti’nin Ticaret-i Hariciyesi Üzerindeki Etkileri. Turkısh Studies. (8) 5, 151-164. Dikici, A. (2010). Osmanlı Makedonya’sında Kurulan İlk Uluslar arası Barış Koruma Misyonu:Mürzteg Planı. Karadeniz Araştırmaları Dergisi. (6) 24,75-108. Göç, E. (2013). Türk İstihbaratı’nın Tarihsel Gelişimi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. (3) 2, 85- 111. Güneş, G. (2013). Teşkilat-ı Mahsusa ve I. Dünya Savaşı Yıllarındaki Faaliyetleri”, Atatürk Araştırma Merkezi. 85, 101-130. Hanioğlu, M. Ş. (1995). Enver Paşa md. TDV İslam Ansiklopedisi. (1), 261 ______. (2001). İttihat ve Terakki Cemiyeti. TDV İslam Ansiklopedisi. (23), 476-484. Kara, İ. (2008). Basmacılık Hareketinde Enver Paşa’nın Rolü. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Koloğlu, O. (2019). Her Yönüyle Enver Paşa. earşiv.sehir.edu.tr:8080/ xmIvi/bitstream/handle/11498/27245/001640117010.pdfsquence= 1, Erişim Tarihi:7.08.2019. Karabekir, K. (2018). İttihat ve Terakki Cemiyeti, İstanbul: YKY. Keyder, Çağlar. (2007). Türkiye’de Devlet ve Sınıflar. İstanbul: İletişim. Knıght, E. F. (2010). 1908 İhtilali’nin Hikâyesi Jön Türkler ve II. Abdülhamid. Ankara: Kariyer Yayınları. Kurtcephe, İ. (1990). Trablusgarp’ın İtalyanlarca İşgali: Mustafa Kemal ve Arkadaşlarının Direnişe Katılmaları. AÜ. Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi. (2) 6, 361-375. Küçük, C. (1992). Balkan Savaşı md. TDV İslam Ansiklopedisi, (5), 24. Türkmen, Z. (1997). Hareket Ordusu. TDV İslam Ansiklopedisi, (16), 125 Kösoğlu, N. (2008). Şehit Enver Paşa. İstanbul: Ötüken. Okur, M. (2012). The Times Gazetesi’ne Göre Balkan Savaşları ve İngiltere Politikası. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, (XII) 2, 183-197. Özüçetin, Y. ve Yıldız, S. (2009) İkinci Meşrutiyet Devrinde Meclis-i Mebusan’ca Düşürülen İlk Kabine: Kamil Paşa Hükümeti. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,13 (1), 11-24. Uçarol, R. (1996). Gazi Ahmed Muhtar Paşa md.,TDV İslam Ansiklopedisi,( 13), 525. Yetişgin, M. (2018). Trablusgarp Savaşı’nda İngiliz Teğmen Harbert Gerald Montaqu’nun Faaliyetleri. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırma Dergisi, (7) 3, 1536-1553. Yıkıcı, L. ve Özlü, Z. (2018). İngiliz Arşiv Belgelerine Göre 1912-1913Tarihli Balkan Savaşları Öncesi Balkanlarda Uluslar arası Nufûz Mücadelesine Bir Bakış. Gaziantep Unıversty Journal of Social Sciences, 17(2), 676-685. Zeyrek, S. (2012). II. Meşrutiyet ‘in İlanı Üzerine Bazı Düşünceler: Darbe mi? Devrim mi?. OTAM, 32, 201-228.