MUNZUR ADININ KÖKENİ VE MUNZUR BABA EFSANESİ’NİN SEMBOLİK DEĞERLER BAKIMINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2018, Sayı: 2, 41 - 56, 28.12.2018

Yılmaz Kaval Ali Koç

Öz

İnsanoğlu tarih sahnesine çıkmasıyla birlikte söylenceler de

oluşmuştur. Bu söylenceler kaos karşısında çaresiz kalan insanoğlunun

etrafını anlama ve anlamlandırma çabasıdır. Bu çaba neticesinde mitoloji,

masal, destan ve efsaneler doğmuştur. Bu ürünler, bünyesinden çıktığı

toplumu açımlayan onları daha geniş bir perspektif ile tanımamızı sağlayan

ürünlerdir.

Efsanelerin oluşumu, kutsal dinlerden bile daha önce olduğu için bir

anlamda inanç unsuru etrafında şekillenmiştir. Kendisinden daha uzak bir

geçmişe sahip olan mitoloji ve masal unsurlarını da bünyesinde taşıyan

efsaneler, bir anlamda inandırma kaygısı olan metinler olarak kabul

edilmektedir.

Tarihin en eski yerleşim yerlerinden biri olan Tunceli ili sözlü

edebiyat geleneği/birikimi olan bir yerleşim yeridir. Bu sözlü edebiyat ürünleri arasında özellikle de efsaneler önemli yer tutmaktadır. Yörede en

çok anlatılan efsanelerden biri olan Munzur Baba Efsanesi; zengin motif

yapısı ve sembolik değerleri ile önemli bir halk edebiyatı ürünüdür. Bu

çalışmada; Munzur adının kökeni hakkında bilgi verilerek Munzur Baba

efsanesi ve bu efsanenin yöre folklorunda ve inancındaki yeri, sembolik

değerler vasıtasıyla incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Munzur Adı, Munzur Baba Efsanesi, Çoban, Süt, Su, Helva

Kaynakça

• Aksoy, B. (1985). Tarihsel Değişim Sürecinde, Tunceli, C. 1, Ankara: Yorum Yayıncılık. Avcı, A. H. (2006). Osmanlı Gizli Tarihinde Pir Sultan Abdal, İstanbul: Nokta kitap. Bozkurt, H. ve Bozkurt, K. (2012). Sayıların Gizemli Dünyası: Kültür ve Edebiyatta Sayı Sembolizmi, Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1 Buran, A. (2015). Türklük Bilimi Terimleri Sözlüğü, Ankara: Akçağ Yayınları. Çetindağ, S.G. (2011). Köroğlu Merkezli Hikâyelerin Sembolik Açılımı. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Fırat Üniversitesi SBE/ Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı. Elçin, Ş. (1986). Halk Edebiyatına Giriş, Ankara: Akçağ Yayınları. Eliade, M. (1992). İmgeler ve Simgeler. Çev: M. Ali Kılıçbay. Ankara: Gece Yayınevi Eliade, M. (2003). Dinler Tarihine Giriş Çev: Lale Arslan. İstanbul: Kabalcı Yayınevi