Kentsel Çevresel Adalet ve Kent Planlaması İlişkisi

Yıl 2020, Sayı: 5, 7 - 20, 28.06.2020

İlke Örçen Güler , A. Menaf Turan

Öz

Çevresel adalet, çevresel kaynakların kullanımında insan doğa ilişkisine ve çevre sorunları nedeniyle ortaya çıkan toplumsal maliyetin toplumun çeşitli kesimleri arasında adil biçimde dağıtımına vurgu yapan bir kavramdır. Ulusal ve yerel düzeyde alınan ekonomik gelişmeye ilişkin kararlar, planlama kararları ve çevresel politika kararlarında çevresel kaynakların sürdürülebilirliğinin, sosyal maliyetin paylaşılması ve kaynak paylaşımında toplumsal kesimler arasında dengenin gözetilmesini gerektirir. Ancak bu denge merkezi ve yerel düzeyde alınan çeşitli planlama ve yer seçim kararları ile hem çevresel değerler hem de dezavantajlı toplumsal gruplar aleyhine bozulmaktadır. Çevresel adalette dengenin bozulması, özellikle sosyo ekonomik açıdan çeşitlilik gösteren ve hem demografik hem de coğrafi olarak giderek büyüyen kentlerde daha belirgin biçimde gözlenmektedir. Özellikle kentsel kaynakların kullanımına ve çeşitli kentsel hizmetlerin görülmesine ilişkin yerel düzeyde alınan kararlarda, çevresel adalet ilkesinin gözetilmesi hem kentsel mekana hem de bu alanda yaşayan insanların sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına katkıda bulunacaktır. Başta Avrupa Kentsel Şartı olmak üzere birçok uluslararası düzenlemede kent planlaması ile çevresel adalet arasında çeşitli biçimlerde ilişki kurulduğu görülecektir. Bu çalışma uluslararası sözleşmelerde ve literatürde çevresel adalet kavramı, kentli hakları ve kentsel politikalar arasındaki ilişkiyi ortaya koyarak, mevcut kent planlaması yaklaşımındaki yapısal ve işlevsel değişimleri kentsel çevresel adalet bağlamında incelemeyi amaçlamaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Çevresel adalet, kent planlaması,, kentleşme politikaları, kentli hakları

Urban Environmental Justice and Urban Planning Relationship

Öz

Environmental justice is a concept that emphasizes the relationship between human and nature in the use of environmental resources and the fair distribution of social costs arising from environmental problems among social groups. To ensure environmental justice, decisions related to economic development; planning and environmental issues must consider natural resource sustainability and balance distribution of resource and social cost among social groups. However, planning and site selection decisions affect the balance to the detriment of the environment and disadvantageous social groups. The deterioration of environmental justice is an evident particularly in cities that are growing demographically and geographically. Pursuing the principle of environmental justice, especially in decisions concerning the use of urban resources and the provision of urban services will contribute to both the urban space and the environmental rights of people In many international regulations, especially the European Urban Charter, it will be seen that there is a relationship between urban planning and environmental justice in various forms. This study will reveal the relationship between the concept of environmental justice, urban rights and urban policies in literature and international conventions especially in the European Urban Charter and examine the structural and functional changes in urban planning and urban policy approach in the context of environmental justice

Anahtar Kelimeler

Environmental justice, urban planning, urban policy, urban rights

Kaynakça

• Agyeman, J., vd. (2003). Joined-up Thinking: Bringing Together Ssutainability, Environmental Justice and Equity, (Ed. J. AGYEMAN vd.), Just Sustainabilities: Development in an Unequal World içinde (1-19), UK ve USA.
• Beretta, I. (2012). Some Highlights on the Concept of Environmental Justice and Its Use, e-cadernos CES, 17, 136-162.
• Bozkurt, Ö., Ergun, T. ve Sezen, S. (1998). Kamu Yönetimi Sözlüğü. Ankara: TODAİE Yayınları.
• Corburn, J. (2017). Concepts for Studying Urban Environmental Justice. Curr Envir Health Rpt., 4, 61-67.
• Davidoff, P. (2013). Redistributive Function in Planning: Creating Greater Equity Among Citizens of Communities, (Ed. Burchell R.,W. ve Sternlieb G.), Planning Theory A Search for Future Directions içinde, Transaction Publishers. 08.10.2019 tarihinde https://books.google.com.tr/books? id=4ZdeGD271IgC&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false adresinden alınmıştır.
• Ersoy, M. (2007). Kentsel Planlama Kuramları. Ankara: İmge Yayınevi.
• Ersoy, M. (2007), Planlamada Etik Değerler: Eşitlik ve Sosyal Adalet, Planlama Meslek Alanı: Geçmişten Geleceğe, 31. Dünya Şehircilik Kolokyum Kitabı, TMMOB, ŞPO, 73-86.
• Gelobter, M. (1994). The Meaning of Urban Environmental Justice. Fordham Urban Law Journal, 21 (3), 841-856.
• Kalabalık, H. (2014). İmar Hukuku Dersleri. İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
• Keleş, R. ve Mengi, A. (2014). İmar Hukuku. Ankara: İmge Yayınevi.
• Keleş, R. (2017). Kentleşme Politikası. Ankara: İmge Yayınevi.
• Laurent, E. (2011). Issues in Environmental Justice within the European Union. Ecological Economies, 70, 1846-1853.
• Mohai P. vd. (2009). Environmental Justice, Annual Review of Environment and Resoruces, 34, 405-430.
• Sönmez, Ö.İ. (2012). Kent Planlama ve Adalet İlişkisinin Değişen İçeriği. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 24 (98), 288-300.
• Principles of Environmental Justice, 1991, 25.09.2019 tarihinde https://www.ejnet.org/ej/principles.html adresinden alınmıştır.
• Taylor, D.E. (2000). The Rise of the Environmental Justice Paradigm: Injustice Framing and the Social Construction of Environmental Discourses, American Behavioral Scientist, 43 (4), 508-580.
• Yavuz, F. (1955). Şehircilik. Ankara: AÜ SBF Yayını.