Avrupa Birliği’nde Zeytinyağı Üretiminde Uzmanlaşmış Çiftlikler ile Türkiye’de Sofralık ve Yağlık Zeytin Üreten Çiftliklerin Bazı Ekonomik Göstergeler Dikkate Alınarak Karşılaştırılması

Yıl 2013, Cilt: 4 Sayı: 1, 21 - 29, 01.03.2013

Ferit Çobanoğlu Renan Tunalıoğlu

Öz

Sofralık zeytin, yağlık zeytin ve zeytinyağı üreten çiftliklerin sahip olduğu ekonomik karakteristiklerin ortaya konmasının, üretimin verimli, karlı ve dolayısıyla sürdürülebilir olarak yapılabilmesi için bir zorunluluk olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmada, Avrupa Birliğinde (AB) zeytinyağı üretiminde uzmanlaşmış çiftlikler ile Türkiye’de sofralık ve yağlık zeytin üreten çiftliklerin bazı ekonomik göstergeler dikkate alınarak karşılaştırılması amaçlanmıştır. AB’ndeki çiftliklerin analizi için 2000-2010 dönemi verileri esas alınarak yapılmış çalışmalardan yararlanılırken, Türkiye için sofralık ve yağlık zeytin üreten çiftlikler dikkate alınarak yapılmış çalışmalardan yararlanılmıştır. Söz konusu analiz, esas olarak derin ve ayrıntılı bir literatür taramasına dayalı olarak gerçekleştirilmiş olup, üretim maliyetleri, marjlar ve gelir göstergeleri üzerinde yoğunlaşılmıştır. AB’de faaliyet gösteren çiftlikler, ürettikleri ürünün tipine göre sınıflandırılmıştır. Bunlar: yağlık zeytin, zeytinyağı ya da her ikisinin karışımıdır. Türkiye’de faaliyet gösteren çiftlikler için ise hem sofralık hem de yağlık zeytin üreten işletmeler için yapılmış olan çalışmalar esas alınmıştır. Genel olarak işçilik maliyetlerinin, toplam üretim maliyetleri içerisinde en önemli bölümü oluşturduğu tespit edilmiştir. Analiz edilen dönem için, İtalyan zeytinyağı üreticilerinin en başarılı oldukları belirlenmiştir. Bunu sağlayan en önemli sebeplerin ise; ton başına düşen yüksek fiyat artışları ve toplam maliyetlerdeki sınırlı artışların olduğu tespit edilmiştir. Çiftlik başına elde edilen yüksek gelir; yüksek miktarlı zeytin üretimi, toplam işgücünde, aile işgücünün düşük payı, daha yüksek doğrudan ödemeler ve yüksek işgücü verimliliği ile önemli bir ilişkisinin olduğu ortaya konmuştur. Düşük gelirin ise; zıt olarak, küçük işletme büyüklüğü, daha düşük doğrudan ödemeler ve düşük işgücü verimliliği ile bağlantısının olduğu belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Zeytinyağı, Sofralık Zeytin, Ekonomik Göstergeler, Türkiye, Avrupa Birliği

Comparison of the Farms Specialized in Olive Oil Production in the European Union and the Farms Produced Table Olive and Olives for Oil in Turkey Considering of Certain Economic Indicators

Öz

It is thought that presentation of economic characteristics of the farms produced table olive, olives for oil and olive oil is an obligation to be provided for more productive, profitable and sustainable production. In this study, it is aimed to be compared the farms specialized in olive oil production in the European Union (EU) and the farms produced table olive and olives for oil in Turkey considering of certain economic indicators. While it is benefited from the literatures carried out using by the data during 2000-2010 years for analyzing of the farms in the EU, it is utilized from the studies performed for the farms produced table olive and olives for oil in Turkey. Aforementioned analyze is performed based on detailed and in depth literature reviews, and also it is focused on production costs, margins, and income indicators. The farms operated in the EU are classified on type of crops delivered. These are: olive for oil, olive oil or a mix of both. The studies which are carried out on both table olive and olives for oil are based on for the farms acted in Turkey. In general, it is defined that labour costs would consist of major share in total production costs. Italian olive oil producers are the most successful in the period analyzed. The most important reasons enabled this circumstance are; significant price increasing and limited rising in total costs per tone. It is clearly found that high income is linked to large olive production, a low share of family labour in total labour, higher direct payments and high labour productivity. Low income is linked to the opposite characteristics: small size, high share of family labour, lower direct payments and low labour productivity

Anahtar Kelimeler

Olive Oil, Table Olive, Economic Indicators, Turkey, European Union