Türkiye’de besi sığırcılığı yatırımlarında reel opsiyonların değerlemesi

Yıl 2023, , 265 - 276, 05.07.2023

Bülent Çelebi , Vedat Ceyhan

https://doi.org/10.20289/zfdergi.1195532

Öz

Amaç: Günümüze kadar Türkiye’de besi sığırcılığı yatırım kararları, yeterli bilgi birikimi olmadığından reel opsiyonlar göz ardı edilerek yatırımın değerini olduğundan daha düşük değerde gösteren geleneksel yöntemlerle alınmış ve bu yaklaşım bazen kabul edilmesi gereken yatırımların reddedilmesine yol açmıştır. Besi sığırcılığı yatırımlarında reel opsiyonların belirlenmesi, reel opsiyonlarının değerlemesinin yapılması ve reel opsiyonların değerinin yatırımı ekonomik olarak cazip kılmak açısından yeterli olup olmadığının ortaya konulması amaçlanmıştır.
Materyal ve Yöntem: Araştırmada Türkiye’de 14 ilde faaliyet gösteren 385 işletmeden anket ve gözlem, ilgili kuruluşlardan ise bireysel mülakatla toplanan verilerle; TUİK, FAO, üretici birlikleri ve diğer kuruluşlardan sağlanan veriler kullanılmıştır. Reel opsiyonların değerlemesi binomiyal ve monte carlo simülasyonu yöntemleriyle yapılmıştır.
Araştırma Bulguları: Araştırma sonuçları Türkiye’de net bugünkü değeri -1.79 milyon ₺ olan 150 baş kapasiteli besi sığırcılığı yatırımın sahip olduğu erteleme opsiyonu değerinin 0.91 milyon ₺, genişleme opsiyonu değerinin 0.39 milyon ₺ ve girdi-çıktıları değiştirme opsiyonu değerinin 0.22 milyon ₺ olduğunu göstermiştir.
Sonuç: Geleneksel NBD ve reel opsiyonlar yöntemine göre hesaplanan yatırımın genişletilmiş NBD değerleri, Türkiye’de besi sığırcılığı yatırımlarının desteklenmesi gerektiğine işaret etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Besi sığırcılığı, net bugünkü değer, reel opsiyon analizi, yatırım değerleme

Destekleyen Kurum

TUBİTAK

Proje Numarası

121K701

Teşekkür

121K701 No’lu proje çerçevesinde finansal destek sağlayan TÜBİTAK’a ve anket sorularına sabırla yanıt veren işletme yetkililerine teşekkür ederiz.

Valuation of real options for beef cattle investment in Türkiye

Öz

Objective: Up to now, beef cattle investment decisions in Türkiye have been made through traditional methods that underestimate the value of the investment by ignoring real options, resulting in the rejection of acceptable investments. This research is aimed to determine and appraise the real options in beef cattle investments and to explore the sufficiency of the value of real options for economically feasible investment, to fulfill the lack of information about real options related to beef cattle investments.
Material and Methods: Research data were collected from 385 beef cattle farms in 14 provinces of Türkiye through questionnaire and observations. Data gathered from TSI, FAO, producer associations and other organizations were also used in the study. Appraisal of the real options were performed by using Binomial and Monte-Carlo Simulation methods.
Results: Research results showed that the option values of delay, expansion and input-output changes of cattle fattening investment with the capacity of 150 head and NPV -1.79 million ₺ in Türkiye were 0.91 million ₺, 0.39 million ₺ and 0.22 million ₺, respectively.
Conclusion: Calculated values of traditional and expanded NPV values of the investment indicates that beef cattle investments in Türkiye should be supported by the government.

Anahtar Kelimeler

Beef cattle, net present value, real option analysis, investment valuation

Proje Numarası

121K701

Kaynakça

• Ağır, H. B., 2018. Adana İli Besi Sığırcılığında Uygulanan Sözleşmelei Üretim Modelinin Değerlendirilmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, 130 s. (Basılmamış) Doktora Tezi,
• Altuntaş, M. & R. Arpacık, 2004. Farklı yaşlarda besiye alınan Simental tosunlarda besi performansı ve optimum kesim ağırlıkları. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 44 (1): 7-16.
• Aydın, E., M. Sari, K. Onk, P. Demir & M. Tilki, 2014. Determination of the optimum fattening period of Tuj and Hemsin lambs according to different fattening systems. Kafkas Universitesi Veteriner Fakultesi Dergisi, 20 (6): 835-840.
• Black, F. & M. Scholes, 1973. The pricing of options and corporate liabilities. The Journal of Political Economy, 81 (3): 637-654.
• Brennan, M. J. & E. S. Schwartz, 1985. Evaluating natural resource investments. The Journal of Business, Vol. 58, No. 2: 135-157.
• Ceyhan, V. & K. Hazneci, 2010. Economic efficiency of cattle-fattening farms in Amasya Province, Turkey. Journal of Animal and veterinary Advances, 9 (1): 60-69.
• Cox, J. C., S. A. Ross & M. Rubinstein, 1979. Option pricing: A simplified approach. Journal of financial economics, 7 (3): 229-263.
• Çelik, C. & S. Sarıözkan, 2017. Kırşehir ili merkez ilçede sığır besiciliği yapan işletmelerin ekonomik analizi. Harran Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 6 (1): 38-45.
• Çiçek, H. & E. Sakarya, 2003. Afyon ili sığır besi işletmelerinde kârlılık ve verimlilik analizleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 43 (2): 1-13.
• de Lamare Bastian-Pinto, C., A. P. S. Ramos, L. de Magalhães Ozorio & L. E. T. Brandão, 2015. Uncertainty and flexibility in the Brazilian beef livestock sector: the value of the confinement option. Brazilian Business Review, 12 (6): 100-120.
• Dixit, A. K. & R. S. Pindyck, 1994. Investment Under Uncertainty. Princeton University Press, Princeton, N.J., 445 pp.
• Engel, P. D. & J. Hyde, 2003. A real options analysis of automatic milking systems. Agricultural & Resource Economics Review, 32 (1203-2016-94843): 282-294.
• Gezginç, Ö. & A. Günlü, 2020. Konya İli Kadınhanı ve Sarayönü ilçelerinde ithal ve yurt içinden temin edilen hayvanlarla sığır besiciliği yapan işletmelerin ekonomik analizi. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 17 (1): 1-9.
• Gittinger, J. P., 1982. Economic Analysis of Agricultural Projects: John Hopkins University Press, 526 pp.
• Hauer, G., M. Luckert, D. Yemshanov & J. Unterschultz, 2017. A spatial real options approach for modeling land use change: assessing the potential for poplar energy plantations in Alberta. Canadian Journal of Agricultural Economics/Revue Canadienne d'Agroeconomie, 65 (2): 271-292.
• Kostrova, A., W. Britz, R. Finger & U. Djanibekov, 2016. Real Options Approach and Stochastic Programming in Farm Level Analysis: The Case Of Short-Rotation Coppice Cultivation, (No. 873-2016-60913). Bonn, Germany, 14 pp.
• Lien, G., 2003. Assisting whole-farm decision-making through stochastic budgeting. Agricultural Systems, 76 (2): 399-413.
• Luong, Q. V. & L. W. Tauer, 2006. A real options analysis of coffee planting in Vietnam. Agricultural Economics, 35 (1): 49-57.
• Lütkepohl, H. & M. Krätzig, 2004. Applied Time Series Econometrics. Cambridge University Press, 317 pp.
• McDonald, R. & D. Siegel, 1986. The value of waiting to invest. The Quarterly Journal of Economics, 101 (4): 707-727.
• Muller, W., 2018. Simulated real options approach to investment decisions of Dutch dairy farmers. Wageningen University, Business Economics Group, Business Economics-Management, Economics and Consumer Studies, (Unpublished) Doctoral Dissertation, M. Sc. Thesis, 65 pp.
• Mun, J., 2002. Real Options Analysis: Tools and Techniques for Valuing Strategic İnvestments and Decisions (Vol. 137). John Wiley & Sons, 704 pp.
• Musshoff, O., 2012. Growing short rotation coppice on agricultural land in Germany: a real options approach. Biomass and Bioenergy, 41 (2012): 73-85.
• Myers, S. C.,1977. Determinants of corporate borrowing. Journal of Financial Economics, 5 (2): 147-175.
• Odening, M., O. Musshoff & A. Balmann, 2005. Investment decisions in hog finishing: an application of the real options approach. Agricultural Economics, 32 (1): 47-60.
• OECD/FAO, 2021. OECD-FAO Agricultural Outlook 2021-2030. Chapter 6: Meat. (Web sayfası: https://www.fao.org/3/cb5332en/Meat.pdf) (Erişim: Ocak 2023).
• Sakarya, E., 1996. Limuzin X Jersey (F1) melezi ve holştayn ırki tosunlarda ortimal besi süresinin tesbiti üzerine bir araştirma. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 43 (1): 113-120.
• Smith, M., 2018. A real options approach to evaluating agricultural ınvestments under uncertainty: when to get ın and out of sugarcane production. Socio Economic Challenges, 2 (1): 21-34.
• Spiegel, A., S. Severini, W. Britz & A. Coletta, 2020b. Step-by-step development of a model simulating returns on farm from investments: the example of hazelnut plantation in Italy. Bio-based and Applied Economics, 9 (1): 53-83.
• Spiegel, A., W. Britz, U. Djanibekov & R. Finger, 2020a. Stochastic-dynamic modelling of farm-level investments under uncertainty. Environmental Modelling & Software, 127: 104656. https://doi.org/10.1016/j.envsoft.2020.
• TAGEM, 2021. Kırmızı Et Sektör Politika Belgesi 2020-2024. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (Web sayfası: https://www.tarimorman.gov.tr/TAGEM/Belgeler/yayin/k%C4%B1rm%C4%B1z%C4%B1%20et%20spb.pdf) (Erişim: Ocak 2023).
• Taşkin, T., S. Engindeniz, A. Gbadamonsi, Ç. Kandemir & N. Koşum, 2020. Gençlerin kırmızı et tüketim tercihlerinin analizi: Ege Üniversitesi öğrencileri örneği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 57 (1): 63-72.
• TOB, 2020. Tarım Ürünleri Piyasa Raporu - Dana eti. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstütüsü. (Web sayfası: https: //www.tarim.com.tr/upload/haberler/Dana%20Eti%20Tar%C4%B1m%20%C3%9Cr%C3%BCnleri%20Piyasa%20Raporu%202020%20ocak.pdf) (Erişim: Nisan 2021).
• Trigeorgis, L., 1996. Real Options: Managerial Flexibility and Strategy in Resource Allocation. MIT Press, 427 pp.
• Türkten, H., Ç. Yıldırım, O. Gündüz & V. Ceyhan, 2016. Samsun ilinde sığır besiciliği faaliyetlerinden ortaya çıkan atık ve yan ürünlerin değerlendirilmesi ve yönetimi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 31 (3): 353-359.
• Yamane, T., 1967. Elementary sampling theory prentice Inc. Englewood Cliffs. NS, USA, 1 (1): 371-390.
• Yemshanov, D., G. R. McCarney, G. Hauer, M. M. Luckert, J. Unterschultz & D.W. McKenney, 2015. A real options-net present value approach to assessing land use change: A case study of afforestation in Canada. Forest Policy & Economics, 50: 327-336. https://doi.org/10.1016/j.forpol.2014.09.016.