Identifying the dynamics that make attractive the valley landscapes for hiking: Cappadocia Zemi Valley (Türkiye)

Yıl 2025, Cilt: 62 Sayı: 4, 421 - 434, 12.12.2025

Meliha Aklıbaşında

https://doi.org/10.20289/zfdergi.1653355

Öz

Objective: The changing living conditions of today's society due to rapid urbanization have brought about the need for physical and spiritual renewal. In this context, people who want to socialize, discover new places, and escape their daily routines are increasingly inclined toward tourism and recreation activities. Among these, nature walks stand out as a popular option. This study aims to identify the distinguishing characteristics of Zemi Valley, one of the valleys in the Cappadocia, by determining its natural and cultural landscape features and examining visitors' perceptions and emotions regarding these features during nature walks.
Material and Methods: The main material of the study is the Zemi Valley. The method of the study consists of literature review, field study to determine natural and cultural landscape features, observation of participant behaviors by participating in a hiking activity in the valley, survey study to determine the perceptions and feelings of participants about the hiking experience, and statistical analysis of the surveys.
Results: Participants have different motivations for hiking, which can differ based on gender. The results indicate that the valley possesses unique landscape features that evoke positive emotions and enhance the hiking experience.
Conclusion: Based on the findings, recommendations are provided to contribute to planning studies aimed at promoting, conserving, and ensuring the sustainable use of the valley’s unique qualities.

Anahtar Kelimeler

: Nature walking , Nevşehir , protected areas , recreation , tourism

Etik Beyan

This research was approved by Nevşehir Hacı Bektaş Veli University Scientific Research and Publication Ethics Committee on 05.02.2025 with document number 2025.01.24.

Doğa yürüyüşünde vadi peyzajlarını çekici kılan dinamiklerin belirlenmesi: Kapadokya Zemi Vadisi (Türkiye)

Öz

Amaç: Günümüz toplumunun hızlı kentleşmeyle birlikte değişen yaşam koşulları, fiziksel ve ruhsal olarak yenilenme ihtiyacını beraberinde getirmiştir. Özellikle kentlerde doğayla etkileşimi azalan insanlar bu bağı kurmak için doğaya dayalı aktivitelere yönelmektedir. Bunlar içerisinde de doğa yürüyüşleri popüler bir seçenek olarak öne çıkmaktadır. Bu çalışmada Kapadokya Bölgesi vadilerinden biri olan Zemi Vadisi’nin doğal ve kültürel peyzaj özelliklerinin, ziyaretçilerin doğa yürüyüşü sırasında bu özelliklere ilişkin algılarının ve duygularının belirlenerek vadiyi farklı kılan karakteristik özelliklerin ortaya konulması amaçlanmıştır.
Materyal ve Yöntem: Çalışmanın ana materyalini Zemi Vadisi oluşturmaktadır. Çalışmanın yöntemi literatür taraması, doğal ve kültürel peyzaj özelliklerini belirlemeye yönelik arazi çalışması, vadide yürüyüş etkinliğine katılarak katılımcı davranışlarının gözlemlenmesi, katılımcıların yürüyüş deneyimine ilişkin algı ve duygularını belirlemeye yönelik anket çalışması ve anketlerin istatistiksel analizi aşamalarından oluşmaktadır.
Araştırma Bulguları: Katılımcılar doğa yürüyüşü yapmada cinsiyete göre değişiklik gösterebilen farklı motivasyonlara sahiptir. Vadinin, doğa yürüyüşünde katılımcılar üzerinde farklı pozitif duyguları uyandıran ve yürüyüş deneyimini zenginleştiren karakteristik peyzaj özelliklerinin olduğu belirlenmiştir.
Sonuç: Elde edilen bulgular sonucunda vadinin özgün niteliklerinin tanıtılması, korunması ve sürdürülebilir kullanımına yönelik bölgede yapılacak planlama çalışmalarına katkı sağlayacağı düşünülen öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Doğa yürüyüşü , Nevşehir , korunan alanlar , rekreasyon , turizm

Etik Beyan

Bu araştırma, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar ve Yayın Etik Kurulu tarafından 05.02.2025 tarihli, 2025.01.24 sayılı belge numarasıyla onay almıştır.

Kaynakça

• Akkuş, F.G. & A. Gül, 2022. “Nature walk (hiking) route action planning: Isparta example, 701-712”. 2nd International Architectural Sciences and Applications Symposium (9-11 September 2022, Baku, Azerbaijan) Proceedings, 1301 pp.
• Aklıbaşında, M. & Y. Bulut, 2018. Kırsal turizm planlamasında farklı peyzaj tiplerinin görsel kalite yönünden değerlendirilmesi. Akademik Ziraat Dergisi, 7 (1): 93-100. https://doi.org/10.29278/azd.371398
• Aklıbaşında, M., Y. Bulut & E. Akpınar Külekçi, 2012. Aladağlar’da (Kayseri-Yahyalı) yetişen doğal bitkilerin flora turizmi açısından değerlendirilmesi. Doğa Bilimleri Dergisi, Özel Sayı: 8-15.
• Anonymous, 2024a. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. (Web page: https://tanitma.ktb.gov.tr/tr-22783/kapadokya.html) (Date accessed: November 2024).
• Anonymous, 2024b. T.C. Göreme Belediyesi. (Web page: https://www.goreme.bel.tr/tr/goreme/tarihce) (Date accessed: November 2024).
• Anonymous, 2024c. T.C. Nevşehir Valiliği. (Web page: http://www.nevsehir.gov.tr/kurumlar/nevsehir.gov.tr/ilimizrehber/cografiyapi.pdf) (Date accessed: November 2024).
• Ardahan, F. & M. Mert, 2013. Bireyleri doğa yürüyüşü yapmaya motive eden faktörler ölçeği ve bu faaliyetlere katılarak elde edilen faydalar ölçeğinin Türk popülasyonu için geçerlilik güvenirlilik çalışması. International Journal of Human Sciences, 10 (2): 338-355.
• Ardahan, F., 2012. Doğa yürüyüşü yapanların yaşam doyum düzeyleri ile duygusal zeka ve yaşam doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mediterranean Journal of Humanities, 2 (1): 11-19.
• Atari, J. & J. Feldman, 2023. Hiking the Via Alpina: Logos, Eros and the trails to freedom. Anthropological Journal of European Cultures, 32 (2): 23-44. https://doi.org/10.3167/ajec.2023.320203
• Aydıngün, H., 1997. Doğada Yaşam ve Gezi Notları (II. Basım). Yayınevi Ltd., 285 s.
• Belber, B.G. & Y. Erdoğan, 2019. Çekirdek Kapadokya bölgesinde atlı doğa yürüyüşü faaliyetlerine katılan turistik tüketicilerin profilini belirlemeye yönelik bir çalışma. Business & Management Studies: An International Journal, 7 (4): 1155-1172. https://doi.org/10.15295/bmij.v7i4.1146
• Bowler, D.E., L. Buyung-Ali, T.M. Knight & A.S. Pullin, 2010. Urban greening to cool towns and cities: A systematic review of the empirical evidence. Landscape and Urban Planning, 97 (3): 147-155. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2010.05.006
• Bratman, G.N., J.P. Hamilton & G. C. Daily, 2012. The impacts of nature experience on human cognitive function and mental health. Annals of the New York Academy of Sciences, 1249 (1): 118-136.
• Chai-allah, A., N. Fox, F. Günther, F. Bentayeb, G. Brunschwig, S. Bimonte & F. Joly, 2023. Mining crowdsourced text to capture hikers' perceptions associated with landscape features and outdoor physical activities. Ecological Informatics, 78: 102332. https://doi.org/10.1016/j.ecoinf.2023.102332
• Çelik Çanga, A. & D. Şenay, 2023. Opportunities of using rural areas for recreational purposes: The case of the Karacabey district, Bursa province. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 60 (1): 1-17. https://doi.org/10.20289/zfdergi.1182317
• Döner, A. & M. Doğan, 2022. “A Theoretical Evaluation on Trekking Tourism and Routes in Turkey, 217-237”. In: Global Issues After Covıd-19: Global Agenda in 2022. (Eds. A.C. García, İ. Şiriner & I. Shailo), IJOPEC Publication, London, 237 pp.
• Ergüven, A.T., 2022. Doğa yürüyüşü parkurları: Yalova için bir model önerisi. Yalova Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 1 (1): 38-57.
• Fujiwara, K., M. Khomiakov, W. Yap, M. Ignatius, & F. Biljecki, 2024. Microclimate vision: Multimodal prediction of climatic parameters using street-level and satellite imagery. Sustainable Cities and Society, 114: 105733. https://doi.org/10.1016/j.scs.2024.105733
• Harris, V., D. Kendal, A.K. Hahs & C.G. Threlfall, 2017. Green space context and vegetation complexity shape people’s preferences for urban public parks and residential gardens. Landscape Research, 43 (1): 150-162.
• Huber, D., J. Freidl, C. Pichler, M. Bischof, M. Kiem, R. Weisböck-Erdheim, G. Squarra, V. De Nigris, S. Resnyak & M. Neberich, S. Bordin, R. Zechner & A. Hartl, 2023. Long-term effects of mountain hiking vs. forest therapy on physical and mental health of couples: A randomized controlled trial. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20 (2): 1469. https://doi.org/10.3390/ijerph20021469
• Karabulut, E.O., 2024. Doğa yürüyüşü yapan bireylerin psikolojik dayanıklılık ve yaşam doyumlarının incelenmesi. Yalova Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 3 (1): 31-46.
• Kasalak, M.A. & D. Bahtiyar Sarı, 2023. Her Yönüyle Ekoturizm. Kapadokya Üniversitesi Yayınları:78, 244 s.
• Marselle, M.R., S.L. Warber & K.N. Irvine, 2019. Growing resilience through interaction with nature: Can group walks in nature buffer the effects of stressful life events on mental health?. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16 (6): 986. https://doi.org/10.3390/ijerph16060986
• Molokáč, M., J. Hlaváčová, D. Tometzová & E. Liptáková, 2022. The preference analysis for hikers’ choice of hiking trail. Sustainability, 14 (11): 6795. https://doi.org/10.3390/su14116795
• Nugroho, P.S. & Y. Winarto, 2024. Trekking tourism in the ancient Bengawan Solo valley based on ecological preservation and safety risk management. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 1314 (1): 012014. https://doi.org/10.1088/1755-1315/1314/1/012014
• Şenel, E., 2023. Özel İlgi Turizmi Kapsamında Trekkinge Katılan Bireylerin Kişilik Özelliklerinin Çevre Kimliği ve Akış Deneyimine Etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Basılmamış) Doktora Tezi, Eskişehir, 188 s.
• Shashua-Bar, L., D. Pearlmutter & E. Erell, 2011. The influence of trees and grass on outdoor thermal comfort in a hot-arid environment. International Journal of Climatology: 31(10): 1498-1506. https://doi.org/10.1002/joc.2177
• Stier-Jarmer, M., V. Throner, M. Kirschneck, G. Immich, D. Frisch & A. Schuh, 2021. The psychological and physical effects of forests on human health: a systematic review of systematic reviews and meta-analyses. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18 (4): 1770. https://doi.org/10.3390/ijerph18041770
• Topay, M., 2003. Bartın-Uluyayla Peyzaj Özelliklerinin Rekreasyon-Turizm Kullanımları Açısından Değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (Basılmamış) Doktora Tezi, Ankara, 224 s.