Patateste (Solanum tuberosum L.) Temel Tohumluk Üretiminde Kullanılan Eski ve Yeni Meristem Stoklarının Morfolojik ve Verim Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 54 Sayı: 3, 293 - 300, 28.09.2017

Gülsüm Öztürk

https://doi.org/10.20289/zfdergi.387902

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmada 3 patates genotipine ait 9 klonun 2006
yılında meristem kültürü ile oluşturulan ‘eski meristem stokları’ ve bunların
yumrularından 2011 yılında yeniden elde edilen ‘yeni meristem stokları’
karşılaştırılmıştır. Başlangıçta her iki gruba ait in vitro fidelerden sera koşullarında mini yumrular elde
edilmiştir. Elde edilen mini yumrular 2013 ve 2014 yıllarında Tesadüf Blokları
Deneme Desenine (TBDD) göre tarla denemesine alınarak gelişen bitkiler
morfolojik ve verim özellikleri bakımından değerlendirilmiştir. Eski ve yeni
meristem stokları karşılaştırıldığında bitki boyu (cm), sap sayısı, yaprak
sayısı, yaprak en (cm) ve boyu (cm) gibi morfolojik özellikler, yumru sayısı,
tek yumru ağırlığı (g), ocak verimi (g) ve parsel verimi (kg) gibi verim
özellikleri bakımından aralarında istatistiksel olarak fark olmadığı
bulunmuştur. Klonlar arasında ise yaprak boyu (cm) dışında diğer morfolojik
özellikler, verim özelliklerinden, Ocak verimi (g) ve parsel verimi (kg) için
istatistiksel farklılıklar bulunmuştur.  

Anahtar Kelimeler

Patates (Solanum tuberosum L.), meristem kültürü, meristem stokları, in vitro fide, mini yumru

Determination of the Morphological and Yield Characteristics of Old and New Meristem Stocks Used in Basic Seed Production in Potatoes (Solanum tuberosum L.)

Öz

Old meristem stocks of 9 potato clones belong to 3
potato genotypes obtained through meristem culture in 2006 and the new meristem
stocks obtained from the tubers of the old stocks via meristem culture in 2011
were compared under the field conditions. Minitubers obtained from the in vitro seedlings of two groups were
grown in a field trial arranged in the Randomized
Complete Block Design (RCBD) in 2013 and 2014. The morphologic and yield characteristics were
evaluated. When the old and the new stocks were compared there were no
significant differences for the morphologic traits such as plant height (cm) stem number, leaf number, leaf width (cm) and length
(cm) and yield traits such as tuber number, single tuber weight (g), hill yield
(g), and plot yield (kg). Among the clones there were significant differences for all morphologic
traits except leaf length (cm) and hill yield (g) and plot yield (kg) of yield
traits. 

Anahtar Kelimeler

Potato (Solanum tuberosum L.), meristem culture, meristem stocks, in vitro plantlets, minituber

Kaynakça

• Açıkgöz, N., E. İlker, A. Gökçöl. 2004. Biyolojik araştırmaların bilgisayarda değerlendirilmeleri, E.Ü TOTEM Yay. No: 2, İzmir.
• Ahloowalia, B.S. 1994a. Production and performance of potato mini-tubers. Euphytica, 75: 163-172.
• Ahloowalia, B.S. 1994b. Production of mini-seed tubers using a modular system of plant micropropagation. Potato Research, 42: 569-575.
• Ahloowalia, B.S. 2000. Stability of micropropagated plants and mini-tubers of potato, Proceedings of the International Symposium on Methods and Markers for Quality Assurance in Micropropagation Symposium 4& Cloning Strategies, (Eds. B.M Doyle, R.F. Curry, & A.C. Cassells), Department of Plant Science, National University of Ireland, Cork 24-
• Kawakami, J. 1962. The physiological degeneration of potato seed tubers and its control, Eur. Potato J., 5: 40-49.
• Murashige, T. and F.Skoog. 1962. A revised medium for rapid gowth and bioassay with tobacco cultures. Physiol. Plant, 15:473-479.
• Nielsen, S.L., H. Bang, K. Kotkas, K. Krintensen, J.P. Palohuhta, K. Tolstrup. 2002. Stability of potato meristem clones. TemaNord 2002: 555 Nordic Council of Ministers Copenhagen 13-25 pp.
• Nielsen, S.L., H. Bang, K. Kotkas,K. Krintensen, J.P. Palohuhta, V. Rosenberg, K. Tolstrup. 2007. Variation of growth and disease characters between clones of poatato (Solanum tuberosum L.).Potato Research, 50: 97-114.
• Pruski, K. 2007. The canon of potato science: in vitro multiplication through nodal cuttings. Potato Research, 50:293-296.
• Ražukas, A. 2002. Effect of genotype on distribution of diseases and viruses in potato. Biologija, ISSN: 1392-0146, Nr.1
• Rosenberg, V., M. Särekanno, K. Kotkas, V. Vasar, A. Ojarand. 2007. Variation of agronomic traits of potato somaclones produced by meristem culture. S. Afr. J. Plant Soil, 24: 95-99.
• Rosenberg, V., K. Kotkas, M. Särekanno, A. Ojarand, V. Vasar. 2008. Variation of potato meristem clones. Latvian Journal of Agronomy, 11: 129-135.
• Rosenberg, V., A. Tsankna, K. Kotkas, T. Tähtjärv, M. Särekanno, K. Liiv. 2010. Somaclonal variation in potato meristem culture and possibility to use this phenomenon in seed potato production and breeding. Agronomy Research 8 (Special Issue III), 697-704.
• Sebastiani, L., A. Lenzi, C. Pugliesi, M. Fambrini. 1994. Somaclonal variation for resistance to Vertilicum dahliae in potato (Solanum tuberosum L.) plants regenerated from callus. Euphytica, 80: 5-11.
• Steel, R.G.D. and J.H. Torrie. 1980. Principles and Procedures of Statistics. McGaw-Hill Book Company, Inc. N.Y.
• Struik, P.C. and S.G. Wiersema. 2001. Seed potato technology. Wageningen Pers, ISBN: 90-74134-65-3, 383pp
• Thieme, R. and H. Griess. 2005. Somaclonal variation in tuber traits of potato. Potato Research, 48: 153-165.
• Wright, N.S. and F.C. Mellor. 1976. A comparison of five clones of virus-free Netted Gem potato from British Columbia and Idaho. American Potato Journal, 53:99-103.
• Wright, N.S. 1983. Uniformity among virus-free Wright, N.S.clones of ten potato cultivars. American Potato Journal, 60:381-388.
• Yıldırım, M.B., Z. Yıldırım. 1984. Meristem kültürü yoluyla virüssüz patates tohumluğu elde edilmesi üzerine araştırmalar. E.Ü.Z.F. Dergisi 21:45-50.
• Yıldırım, Z. 1995. (Solanum tuberosum L.) In vitro yumru üretimi. E.Ü.Z.F. Dergisi, 32: 73-77.
• Yıldırım, Z., E. Tugay, M.B. Yıldırım. 2003. Somaclonal variation in potatoes (Solanum tuberosum L.). Turk J. Field Crops, 8: 33-38.