Investigation of Human-Focused Lighting in the Urban Scale: Çanakkale

Yıl 2020, Cilt: 57 Sayı: 4, 545 - 554, 30.12.2020

Yavuz Alkan

https://doi.org/10.20289/zfdergi.677881

Öz

Objective: The aim of this study is to focus on the competencies of lighting units in Çanakkale city parks and user satisfaction.
Material and Methods: In this study, within the framework of the human-focused lighting discipline, lighting elements in Çanakkale were dealt with at the urban scale; and attempts were made to associate them with the human scale; and the effects on individual satisfaction with were researched survey applications within the scope of elements like lighting intensity, spectrum, amount, location, area of effect, and similarity to daylight. Data for user satisfaction were determined by SPSS 15th statistical analysis method. The quality and quantity of the lighting units in terms of quality, aesthetics and functionality have been determined by on-site examinations.
Results: This study emphasizes the place and importance of lighting designs in urban planning with the focal point of the human factor from the obtained data, and the need to include it more in urban planning and hence reveals that lighting will be directly effective on increasing urban prosperity. Under the study, Liberty Park, Golf Garden, Public Garden and 500.Year Park lighting capacity and Human-Oriented Design in terms of the order in which it is given, the finding that it is of extra-minor importance has been reached. It is also found that there are significant relationships between dependent variable user satisfaction and independent variables consisting of lighting criteria as a result of statistical analysis.
Conclusion: As a result of the study, it was found that the lighting elements in Çanakkale were not designed to be human-focused with sufficient scope and qualities.

Anahtar Kelimeler

Çanakkale, individual-scale lighting, fixture, urban planning

İnsan Odaklı Aydınlatmanın Kent Ölçeğinde İrdelenmesi: Çanakkale

Öz

Amaç: Çalışmanın amacı, Çanakkale kent parklarında aydınlatma birimlerinin yeterlilikleri ve kullanıcı memnuniyeti üzerine odaklanmıştır.
Materyal ve Yöntem: Bu çalışmada insan odaklı aydınlatma disiplini çerçevesinde Çanakkale kent ölçeğinde aydınlatma birimleri ele alınmış; insan ölçeği ile ilişkilendirilmeye çalışılmış; anket uygulaması ile de bireyin memnuniyetine etkileri ışığın; ışıklandırma şiddeti, tayfı, miktarı, konumlanması, etki alanı, gün ışığına benzeme oranı gibi öğeler kapsamında araştırılmıştır. Kullanıcı memnuniyetine yönelik veriler SPSS 15. istatistiki analiz yöntemi ile belirlenmiştir. Aydınlatma birimlerinin kalite, miktar, estetik ve işlevsellik açısından sahip olduğu nitelik ve nicelikler yerinde incelemelerle tespit edilmiştir.
Bulgular: Bu çalışma, elde edilen verilerden, odak noktasında insan faktörü olan aydınlatma tasarımlarının kent planlamasında yeri ve önemine vurgu yaparak, kent planlamalarında daha çok yer alması gerektiğini; dolayısıyla aydınlatmanın kentsel gönencin artırılmasında doğrudan etkili olabileceğini öne çıkarmaktadır. Çalışma kapsamında Özgürlük Parkı, Golf Bahçesi, Halk Bahçesi ve 500.Yıl Parkı aydınlatma kapasitesi ve insan odaklı tasarı açısından verildiği sırayla fazladan aza doğru öneme sahip olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. İstatistiksel analiz sonucunda bağımlı değişken kullanıcı memnuniyeti ile aydınlatma ölçütlerinden oluşan bağımsız değişkenler arasında anlamlı ilişkilerin olduğu da bulgular arasında yer almaktadır.
Sonuç: Çalışmanın sonucu olarak Çanakkale'de aydınlatma unsurlarının yeterli kapsam ve niteliklerde insan odaklı tasarlanmadığı ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çanakkale, birey ölçekli aydınlatma, armatür, kent planlaması

Kaynakça

• Alkan, Y. ve Gür E. 2019. 60 Yaş Üstü Kent İnsaninin Park/Bahçe Algıları Üzerine Bir Araştırma: Çanakkale Örneği. Mimarlık Planlama ve Tasarım Alanında Araştırma ve Değerlendirmeler. Bölüm 6: 99-116.
• Alkan, Y. 2019. Kent Parklarının Kullanıcı Memnuniyeti Açısından İrdelenmesi: Çanakkale Örneği. Kent Akademisi, 12 (3): 519- 530.
• URL 2013. T.C. Millî Eğitim Bakanlığı, Sanat ve Tasarım Aydınlatma Elemanları, Ankara.
• URL. 2018. Türkiye İstatistik Kurumu, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi. http://www.tuik.gov.tr/PreTabloArama.do
• Arıkan, B. ve Gökmen, G., P. 2016. Kentsel Mekânın Fiziksel Katmanları, Konut Dokusunun Oluşumu ve Feneryolu Mahallesi’nin “Risk”li Dönüşümü. İdealkent Dergisi, 20 (7): 966-998.
• Bulut, Y., Atabeyoğlu, Ö. ve Yeşil, P. 2008. Erzurum Kent Merkezi Donatı Elemanlarının Ergonomik Özelliklerinin Degerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Tarım Bilimleri Dergisi, 14 (2) 131-138.
• Cicerali, L., K. ve Cicerali, E., E. 2018. Şehir ve Güvenlik Yaklaşımlarında Çevresel Kriminolojiye Tarihsel Bir Bakış. İdealkent Dergisi, 23 (9): 95-112.
• Çağatay, K., Hidayetoğlu, M., L. ve Yıldırım, K. 2017. Lise Koridor Duvarlarında Kullanılan Renklerin Öğrencilerin Algısal Değerlendirmeleri Üzerindeki Etkileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2): 466-479.
• Çelik, F. 2018. Kentsel Açık-Yeşil Alanlarda Güvenlik. İdealkent Dergisi, 23 (9): 58-94.
• Eliiyi, D., T., ve Çaylan, T. 2008. Güneş Enerjisi ve Led İle Etkin Enerji Kullanımı: Yol Aydınlatmalarına Yönelik Bir Uygulama. Endüstri Mühendisliği Dergisi, 19 (2): 2-15.
• Greene, M. 2003. Urban safety in residential areas: spatial variables in crime and feeling of (in) security, World Bank Urban Research Symposium, 15-17 December, Washington D.C.
• Hidayetoglu, M.L., Yıldırım, K., & Akalın, A. 2012. The effects of color and light on indoor wayfinding and the evaluation of the perceived environment. Journal of Environmental Psychology, 32(1), 50-58.
• Hilborn, J. 2009. Dealing with crime and disorder in urban parks. USA: Center for Problem-Oriented Policing, Inc.
• Kalıpsız, A. 1981. İstatistik Yöntemler, İÜ Orman Fakültesi, Yayın No: 2837, OF Yayın No:294, İstanbul.
• Likert, R. 1932-1933. A Technique fort he Measurement of Attitudes, Archives of Psychology, Vol: 22, USA.
• Özbudak, Y., B., Gümüş, B. ve Çetin, F., D. 2017. İç Mekan Aydınlatmasında Renk ve Aydınlatma Sistemi İlişkisi. II. Ulusal Aydınlatma Sempozyumu ve Sergisi Bildirileri, pp. 1-6.
• Özdemir, N. ve Türkseven Dogrusoy, İ. 2016. Kapalı Konut Sitelerinin Kamusal Açık Alanlar Açısından Oluşturduğu Problemlerin İnsan-Çevre İlişkileri Bağlamında İrdelenmesi. MEGARON, 11(3):359-371.
• Per, M. 2012. Renk Teorilerine Tarihsel Bir Bakış. Yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, 8: 17-26.
• Turan, Altug, I., Gülgün, B. 2016. Kentsel Kimlik ve Kentli İlişkisi Üzerine Bir Araştırma, Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 53 (2):203-211.
• Uğur, O., N. ve Leblebici, N. 2019. LEED Sertifikalı Yeşil Binalarda Enerji ve Su Tasarrufundan Sağlanan Faydaların Taşınmaz Değerine Etkilerinin İncelenmesi. Teknik Dergi, 8753-8776, Yaz. 522.