Samsun ili tarım işletmelerinin sigortalanabilir risklerinin belirlenmesi ve tarım sigortası yaptırma durumu

Yıl 2021, Cilt: 58 Sayı: 4, 567 - 578, 21.12.2021

Vedat Ceyhan Hatice Türkten Çağatay Yıldırım Selime Canan

https://doi.org/10.20289/zfdergi.846806

Cited By: 1

Öz

Amaç: Samsun ilindeki çiftçilerin riske karşı tutumlarını ortaya koymak, karşılaşılan riskleri belirlemek, karşılaşılan risklerin sigortalanabilir olup olmadığını ortaya koymak, işletme tipleri itibariyle sigortalılık oranını tespit etmek ve tarım sigortası yaptıran ve yaptırmayan işletmeleri sosyo-ekonomik özellikler açısından karşılaştırmak amaçlanmıştır.
Materyal ve Yöntem: Araştırma verileri 223 işletmeden anket yoluyla elde edilmiştir. Riske karşı tutumlarının belirlenmesinde von Neumann-Morgenstern (N-M) modelinden yararlanılmıştır. Riske karşı olma dereceleri Arrow-Pratt mutlak risk karşıtlığı katsayısı ile saptanmıştır. Riskin sigortalanabilirliği karşılaşma sıklıkları ve oluşan kayıp miktarları dikkate alınarak belirlenmiştir.
Araştırma Bulguları: Yöneticilerin %78’i riskten kaçınmaktadır. İhtisaslaşmış hayvancılık ve arıcılık işletmeleri en büyük işletme riskine sahiptir. İşletmelerin %72.6’sı sigortalanabilir riske sahiptir. Sigortalanabilir riske sahip olup, sigorta yaptırmayan hayvancılık, örtüaltı ve arıcılık işletmelerinin tarımsal geliri, sigorta yaptıranlara göre daha düşüktür. Sigortalanabilir riske sahip olan ve sigorta yaptırmayan işletmelerin sigorta yaptırabilecek düzeyde geliri elde edeceği yeterli işletme büyüklüğüne sahip olmadıkları saptanmıştır.
Sonuç: Tarım sigortası yaptırma oranını artırmak için kamu ve özel sektörün işletme büyüklüğünü ve geliri artırmak için ortak eylem planı oluşturması önerilmektedir. Ayrıca temel risk analizi konuları ile sigortalanabilir risk kavramına odaklanmış eğitimlerin düzenlenmesi ve sigorta şirketlerinde/kamuda çalışan uzmanlar ile karar alıcıların bu eğitimlere katılması yararlı olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Riske karşı tutum, risk karşıtlığı, sigortalanabilir risk, tarım sigortası

Destekleyen Kurum

Tübitak

Proje Numarası

116K695

Teşekkür

Bu makalede kullanılan verilerin toplanması için 116K695 sayılı proje ile destek sağlayan TÜBİTAK'a teşekkür ederiz

Exploring the insurable risks of farms and status of purchasing agricultural insurance in Samsun province of Turkey

Öz

Objective: it was aimed to reveal the attitudes of the farmers towards the risks, to determine the risks encountered, to reveal whether those were insurable, to calculate the insurance rates of farm types, and to compare the farms in terms of socio-economic characteristics in Samsun province
Material and Methods: The research data were obtained from randomly selected 223 farm through a questionnaire. The von Neumann-Morgenstern (NM) model was used to elicit their attitudes towards risk. The Arrow-Pratt absolute risk-aversion coefficient was calculated to measure the degree of risk aversion. Whether the encountered risk was insurable or not has been determined by considering the frequency of encounters and the amount of losses incurred.
Results: 78% of the examined managers were risk averse. 72.65% of the farms had insurable risk. The agricultural incomes of livestocks, greenhouses, and beekeeping farms that have insurable risks but did not have insurance were found lower than those of insured ones. The uninsured farms having insurable risk did not have adequate farm size for sufficient income to buy insurance contract.
Conclusion: Public and private sectors should generate joint action plan for increasing farm size and income to enhance the rate of purchasing insurance. Moreover, to organize trainings focused on basic risk analysis and the consept of insurable risk and to promote to attend these trainings for experts with decision makers, may positively affect the purchasing of agricultural insurance.

Anahtar Kelimeler

Attitude towards risk, risk aversion, insurable risk, agricultural insurance

Proje Numarası

116K695

Kaynakça

• Akçaöz, H. ve B. Özkan, 2005. Determining risk sources and strategies among farmers of contrasting risk awareness: a case study for Çukurova region of Turkey. Journal of Arid Environments, 62, 661-675.
• Arrow, K.J. 1964. The role of securities in the optimal allocation of risk bearing. The Review of Economic Studies, 31, 91-96.
• Aslan, A., S. Atay, & M. Paksoy, 2012. “Malatya ilinde bitkisel ürün sigortaları uygulamalarına çiftçilerin yaklaşımı, 1156-1160” 10. Tarım Ekonomisi Kongresi. 5-7 Eylül 2012, Konya.
• Aydoğan, M., N. Topçu, G. Özyazıcı, & V. Ceyhan, 2013. “Samsun ili meyve üreticilerinin tarım sigortalarına eğilimlerinin belirlenmesi, 145-158” İç Anadolu Bölgesi Birinci Tarım ve Gıda Kongresi. 2-4 Ekim, Niğde.
• Bharati, R.C., N.K. Azad, K.M., Singh, S. Chakraborti, N. Chandra, & S.P. Singh, 2014. Factors affecting adoption of crop ınsurance in bihar. Journal of Agri Search 1(2): 102-107.
• Binici, T., A. Koç, C.R. Zulauf, & A. Bayaner, 2003. Risk attitudes of farmers in terms of risk aversion: a case study of lower seyhan plain farmers in Adana province. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 27, 305-312.
• Binswanger, H.P. 1980. Attitudes toward Risk: Experimental measurement in rural India. American Journal of Agricultural Economics, 62(3): 395-407.
• Bozoğlu M., V. Ceyhan & H.A. Cinemre, 2001. Tonya ı̇lçesinde süt ı̇şletmelerinin ekonomik yapısı ve karşılaştıkları riskler: risk ölçümü ve uygun risk yönetim stratejileri. Ziraat Odaları Birliği Yayın No: 228, Ankara.
• Ceyhan, V., H.A. Cinemre, & K. Demiryürek, 1996. Samsun ili terme ilçesinde çiftçilerin risk davranışlarının belirlenmesi. OMÜ Araştırma Serisi, 3, 45-53.
• Çevrimli, M.B. & E. Sakarya, 2017. Tarsim Arılı Kovan Sigortası Uygulamaları; TR32 Bölgesi Örneği. Mehmet Akif Ersoy Universitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(1):1-10.
• Çukur, F., G. Saner, T. Çukur, & K. Uçar, 2008. Malatya İlinde Kayısı üreticilerinin riskin transferinde tarım sigortasına bakış açılarının değerlendirilmesi: Doğanşehir İlçesi Polatdere Köyü örneği. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 45, 2.103-111.
• Demiryürek, K., V. Ceyhan, & O. Uysal, 2006. Organik ve geleneksel fındık yetiştiricilerinin risk tutumlarının karşılaştırılması. 7. Tarım Ekonomisi Kongresi, 13-15 Eylül, Antalya.
• Dillon, L. J. & P.L. Scandizzo, 1978. Risk attitudes of subsistence farmers in northeast Brazil: a sampling approach. American Journal of Agricultural Economics, 60, 3, 425-435.
• Falola, A., I.K. Banjoko, & B.O. Agboola, 2014. Comparative technical efficiency of ınsured and uninsured cocoa farm operators in Ondo State, Nigeria. Journal of Agricultural Sciences. 59 (3): 341-351.
• Gündüz, O. & K. Esengün, 2007. Tokat İli merkez ilçede domates yetiştiren işletmelerin risk davranışına göre sosyo-ekonomik Analizi. Gaziosmanpaşa Ziraat Fakültesi Dergisi, 24, 1, 51-62.
• Gwary, M.M., T.M. Gwary, & S.B. Mustapha, 2012. Discriminant analysis of the ınfluence of farmers’ socio-economic characteristics on their participation in research and extension activities in Borno State, Nigeria. International Research Journal of Social Sciences. Vol. 1(4), 1-6.
• Hardaker, J.B., R.B.M. Huirne, & J.R. Anderson, 1997. Coping with Risk in Agriculture. CAB International, ISBN 0 85199 119 X, Biddles Ltd., UK., 288 pp.
• Hazneci, E. 2009. Amasya İli Merzifon İlçesinde Süt Sığırcılığı Yapan Tarım İşletmelerinde Risk Analizi, Ondokuzmayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun, Yüksek Lisans Tezi, 106 s.
• Holloway, C. 1979. Decision Making Under Uncertainty: Models and Choices. Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs, New Jersey., 522 pp.
• İpekçioğlu, Ş., T. Işgın, T. Monis, G. Saner, & A. Bilgiç, 2010. “Güneydoğu Anadolu Bölgesinde devlet destekli bitkisel ürün sigortası yaptırma istekliliğinin belirlenmesi, 259-265” IX. Tarım Ekonomisi Kongresi, Şanlıurfa.
• Karahan, Ö. 2002. Tarımda Üreticilerin Risk Karşısındaki Davranışları Üzerine Bir Araştırma. Ege Bölgesinden Bir Örnek Olay, Ege Üniversitesi, İzmir, Doktora Tezi, 163 s.
• Karahan Uysal Ö. , G. Saner, V. Ceyhan, Z. Bayramoğlu, B. Engürülü, E. İ. Tümer, Y. Akyüz, M.K. Tekin, B. Doğan Öz, 2020. “Tarımda risk yönetimi: mevcut durum ve gelecek eğilimleri, 807-834” Türkiye Ziraat Mühendisliği IX. Teknik Kongresi Bildiriler Kitabı-2, Ankara, Türkiye, Cilt.2, 13 - 17 Ocak 2020.
• Kızıloğlu, R. 2017. Üreticilerin tarım sigortası yaptırmaya etkileyen faktörlerin belirlenmesi konya ı̇li akşehir ı̇lçesi örneği. Alınteri Tarım Bilimleri Dergisi, 32 (1): 19-26.
• Kiracı, M.A., T. Kıran, E. Solak, D. Koray, & A. Altıntaş, 2014. Trakya’da yer alan bağcılık işletmelerinde ürün sigortası uygulamalarına yönelik üreticilerin yaklaşımları, karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Trakya University Journal of Natural Sciences, 15(1): 9-15.
• Kumari, M., K.M. Sing, R.R. Mishra, D.K. Sinha, & N. Ahmad, 2017. Role of socioeconomic variables in adoption of crop ınsurance: a discriminant function approach. Economic Affairs, Vol. 62, No. 3, pp. 1-5.
• Lyu, K. & T. Barre, 2015. Crop insurance program purchase decision and role of risk aversion: evidence from maize production areas in China. 29th International Conference of Agricultural Economists, Milano.
• Mahboob, M.H., Q.M. Rehman, K. Hamid, & M.Y. Saeed, 2019. Insured and non-ınsured livestock farmers’ perception toward livestock ınsurance- a case study of Faisalabad-Pakistan. Journal of Livestock Science, 10: 48-52.
• Özsayın, D. & B. Çetin, 2004. “Hayvan sigortası yaptırmış işletmelerde risk ve risk yönetimi algılamaları . VI. Tarım Ekonomisi Kongresi, 562-584” 16-18 Eylül, Tokat.
• Pezikoğlu, F., M.E. Ergun, M. Öztürk, A. Altıntaş, & M. Uçar, 2012. “Bursa İlinde bitkisel ürün sigortası uygulamalarına yönelik çiftçi yaklaşımı, 1098-1102” 10. Tarım Ekonomisi Kongresi, Konya.
• Pratt, J. 1964. Risk aversion in the small and in the large. Econometrica 32:122-36.
• Saner, G. 1999. Tarımda Riskin Ölçülmesine ilişkin Bir Deneme 'Süt Sığırcılığı Örneği’. Araştırma Projesi, Bornova, İzmir.
• Taşcı, R., S. Karabak, R. Demirtaş, & B. Gülçubuk, 2014. “Ankara, Çorum ve Kayseri İllerinde çiftçilerin risk yönetimi ve tarım sigortası uygulamaları, 1035,1041” XI. Tarım Ekonomisi Kongresi, 3-5 Eylül, Samsun.
• Tümer, E. İ. & H. Kumbasaroğlu, 2008. Tokat İli Turhal İlçesinde hayvan sigortası yaptıran ve yaptırmayan işletmelerde inek sütü maliyetlerinin hesaplanması. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 39(2), 187-194.
• Tümer, E., A. Birinci, & A. Aksoy, 2010. Tarımsal üretimi etkileyen risk faktörleri ve stratejilerinin belirlenmesi: Erzurum İli örneği. IX. Türkiye Tarım Ekonomisi Kongresi, 22-24 Eylül, Şanlıurfa.
• Tümer, E.İ. 2011. Bitkisel ürün sigortası yaptırma isteğinin belirlenmesi: Tokat İli örneği. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 42 (2): 153-157.
• Yavuz, G. 2011. Polatlı İlçesinde Üreticilerin Tarım Sigortası Yaptırmaya Karar Verme Sürecinde Etkili Olan Faktörlerin Analizi. Ankara Üniversitesi, Ankara, Doktora Tezi, 140 s.
• Yazgı, F.E. 2017. Türkiye’de Tarım Sigortası Uygulamaları, Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar ve Alternatif Model Arayışı. Ankara Üniversitesi, Ankara, Doktora Tezi, s.
• Zuhair, S.M.M., D.B. Taylor, & R.A. Kramer, 1992. Choice of utility function form: ıts effect on classification of risk preferences and the prediction of farmer decisions. The Journal of Agricultural Economics, Vol.6, 333-334.