Determination of fiber yield and fiber quality characteristics in cotton (Gossypium sp.)

Yıl 2023, Cilt: 60 Sayı: 1, 165 - 179, 01.04.2023

Ali Rahmi Kaya , Halil Karağlı

https://doi.org/10.20289/zfdergi.1176739

Öz

Objective: This study was conducted to determine the fiber yield and fiber quality characteristics of cotton fibers taken from sympodial and monopodial branches of cotton plant in cotton genotypes grown in Kahramanmaraş.
Material and Methods: In the study, 7 cotton genotypes were used as material. The data on the fiber yields of cotton fibers were obtained from the experimental area established according to the randomized complete block design with four replications in 2017, and the data on the fiber quality characteristics were obtained from the İSKUR Textile Laboratory.
Results and Discussion: According to the results of the study, the lint yield ranged between 116.50 kg da-1 and 225.56 kg da-1, the highest yields were obtained from DP 396 225.56 kg da-1. Lint yield of sypodial branches ranged from 111.42 kg da-1 to 197.91 kg da-1. The highest yields were obtained by DP 396 (197.91 kg da-1), DP 332 (193.45 kg da-1), ST 468 (181.29 kg da-1) and BA 119 (178.04 kg da-1). Lint yield of monopodial branches ranged from 1.03 kg da-1 to 18.32 kg da-1. While DP 396 (29.63 kg da-1) had the highest yield. Since phenotypic and genotypic characteristics of all genotypes were different from each other, the responses of all genotypes to the climatic and environmental conditions in which they have been grown is different.
Conclusion: It has been confirmed that breeding studies regarding to yield improvements can be made to decrease the monopodial branches and to increase the sympodial branches by considering the suitability of the machine harvesting.

Anahtar Kelimeler

Cotton, fiber technological properties, Gossypium sp., lint yield, monopodial branch, sympodial branch

Proje Numarası

2018/7-17 YLS

Pamuk (Gossypium sp.) genotiplerinde lif veriminin ve kalite özelliklerinin belirlenmesi

Öz

Amaç: Bu çalışma, Kahramanmaraş’ta yetiştirilen pamuk genotiplerinde, pamuk bitkisinin meyve ve odun dallarından alınan pamuk liflerine ait lif verim ve lif kalite özelliklerini belirlemek amacı ile yürütülmüştür.
Materyal ve Yöntem: Çalışmada, materyal olarak 7 pamuk genotipi kullanılmıştır. Pamuk liflerinin lif verimlerine ait veriler tesadüf blokları deneme desenine göre dört tekerrürlü olarak 2017 yılında kurulan deneme alanından, lif kalite özelliklerine ait veriler ise İSKUR Tekstil Laboratuvarından elde edilmiştir.
Araştırma Bulguları ve Sonuç: Araştırma sonuçlarına göre lif verimi 116.50 kg da-1 ile 225.56 kg da-1 arasında değişmiştir. En yüksek lif verimine 225.56 kg da-1 ile DP 396 çeşidi sahip olmuştur. Meyve dalı lif verimi 111.42 kg da-1 ile 197.91 kg da-1 arasında değişmiştir. En yüksek meyve dalı lif verimine DP 396, DP 332, ST 468, ve BA 119 (sırasıyla 197.91 kg da-1, 193.45 kg da-1, 181.29 kg da-1 ve 178.04 kg da-1) çeşitleri sahip olmuştur. Odun dalı lif verimi 1.03 kg da-1 ile 29.63 kg da-1 arasında değişmiştir. En yüksek odun dalı lif verimine 29.63 kg da-1 ile DP 396 sahip olmuştur. Bütün genotiplerde fenotipik ve genotipik özellikler birbirinden farklı olduğu için yetiştirildiği olduğu iklim ve çevre koşullarına tepkiler farklı olmuştur.
Öneri: Lif verimi, teknolojik ve diğer kalite özellikleri ile ilgili ıslah çalışmalarında makineli hasada uygunluk da göz önüne alınarak odun dalını azaltmaya, meyve dalını artırmaya yönelik araştırmaların yapılabileceği teyit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Gossypium sp., lif kalite özellikleri, lif verimi, meyve dalı, odun dalı, pamuk

Destekleyen Kurum

Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi’ne ait BAP Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

2018/7-17 YLS

Teşekkür

Bu çalışma, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi’ne ait BAP Koordinasyon Birimi tarafından “2018/7-17 YLS” nolu proje ile desteklenmiştir.

Kaynakça

• Anonymous, 2022a. Preselenmiş pamukların tek balya standardizasyonuna ve kontrolüne ilişkin tebliğ. ( (Web sayfası: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/08/20090821-19.htm) (Erişim tarihi: 25 Ocak 2022).
• Anonymous, 2022b. Sanayi ve teknoloji bakanlığı tekstil, hazır giyim ve deri ürünleri sektörleri raporu (2021). (Web sayfası: https://www.oftso.org.tr/indir/TekstilHazirgiyimveDeriUrunleriSektorleriRaporu2021.pdf) (Erişim tarihi: 11 Eylül 2022).
• Anonymous, 2022c. Tarımsal ekonomi ve politika geliştirme enstitüsü (durum tahmin pamuk 2021) (Web sayfası: https://arastirma.tarimorman.gov.tr/tepge/Belgeler/PDF%20Durum-Tahmin%20Raporlar%C4%B1/2021%20Durum-Tahmin%20Raporlar%C4%B1/Pamuk%20Durum%20Tahmin%20Raporu%202021-349%20TEPGE.pdf) (Erişim tarihi: 11 Eylül 2022).
• Anonymous, 2022d. ST 468 Pamuk çeşidi özellikleri. (Web sayfası: https://www.may.com.tr/tr/ProductViews/ProductDetail/d2cee2d2-9e46-4ff5-b1ce-145f0a2a3321 (Erişim tarihi: 11 Eylül 2022).
• Anonymous, 2022e. BA 119 Pamuk çeşidi özellikleri. (Web sayfası: http://www.progenseed.com/24_Pamuk-Tohumu-BA-119.html) (Erişim tarihi: 11 Eylül 2022).
• Anonymous, 2022f. DP 396 Pamuk çeşidi özellikleri. (Web sayfası: http://settohum.com/pamuk/dp-396) (Erişim tarihi: 11 Eylül 2022).
• Anonymous, 2022g. Candia pamuk çeşidi özellikleri. (Web sayfası: https://www.agro.basf.com.tr/tr/%C3%9Cr%C3%BCnler/%C3%9Cr%C3%BCn-Bilgileri/Tohum/Candia.html#section-benefits) (Erişim tarihi: 11 Eylül 2022).
• Anonymous, 2022h. Claudia pamuk çeşidi özellikleri. (Web sayfası: https://www.agro.basf.com.tr/Documents/migrated_files/product_files_files/brochures_files/claudia_brosur_2020.pdf) (Erişim tarihi: 11 Eylül 2022).
• Anonymous, 2022ı. DP 332 pamuk çeşidi özellikleri. (Web sayfası: http://settohum.com/pamuk/dp-332) (Erişim tarihi: 11 Eylül 2022).
• Anonymous, 2022j. Gıda tarım ve hayvancılık bakanlığı tohumluk tescil ve sertifikasyon merkez müdürlüğü pamuk (Gossypium L.) tarımsal değerleri ölçme denemeleri teknik talimatı. (Web sayfası: https://www.tarimorman.gov.tr/BUGEM/TTSM/Belgeler/Duyuru%20Belgeleri/PAMUK%20TEKN%C4%B0K%20TAL%C4%B0MATI%202018.pdf) (Erişim tarihi: 11 Eylül 2022).
• Bozdogan, İ., L. Efe, & S. Mustafayev, 2009. Doğal krem renkli pamuk (G. hirsutum L.) hattı ile bölge standart çeşitleri Maraş-92 ve Sayar-314’ün (G. hirsutum L.) bazı agronomik ve teknolojik özellikleri bakımından değerlendirilmesi. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi. 12 (1): 53-61.
• Erdoğan, O., 2009. Bazı bamuk çeşit adaylarının Verticillium solgunluk hastalığı etmeni (Verticillium dahliae Kleb.)'ne karşı duyarlılıklarının belirlenmesi. ADÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 6 (2): 9-16.
• FAOSTAT, 2022. FAO istatistiki verileri (kütlü ve lif pamuk Dünya pamuk ekiliş, üretim ve verim değerleri). (Web sayfası: https://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL) (Erişim tarihi: 09 Eylül 2022).
• Güneş, H.Y., 1996. Harran Ovası Koşullarında Standart ve Ümitvar Pamuk (Gossypium hirsutum L.) Çeşitlerinde Odun ve Meyve Dallarında Oluşan Kozaların Koza ve Lif Teknolojik Özellikleri Yönünden Karşılaştırılması. Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı (Basılmamış) Yüksek Lisans Tezi, Şanlıurfa, 80 s.
• Kakaç, H., 2018. Şanlıurfa-Suruç Ovası Koşullarında Farklı Pamuk (Gossypium hirsutum L.) Genotiplerinin Verim ve Lif Kalite Özeliklerinin Belirlenmesi. Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı (Basılmamış) Yüksek Lisans Tezi, Şanlıurfa, 79 s.
• Karademir, Ç., E. Karademir & U. Sevilmiş, 2017. Bazı pamuk (Gossypium hirsutum L.) genotiplerinin verim ve lif teknolojik özellikler bakımından değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 27 (2): 183-191. https://doi.org/10.29133/yyutbd.271024
• Karademir, E., Ç. Karademir, R. Ekinci & U. Sevilmiş, 2015. İleri generasyonlardaki pamuk (Gossypium hirsutum L.) hatlarında verim ve lif kalite özelliklerinin belirlenmesi. Türkiye Tarımsal Araştırma Dergisi, 2 (2): 100-107.
• Kaya, A.R. & T. Eryiğit, 2018. “Pamuk Yetiştiriciliği. 16-35”. Pamuk Tarımı (Ed. Y. Alptekin). Tarım Gündem Dergisi Yayınları. ISBN: 978-605-245-209-7, Ankara, 112 s.
• Kaya, A.R., T. Eryiğit & B. Arslan, 2011. Kahramanmaraş koşullarında bazı pamuk (Gossypium hirsutum L. ve Gossypium barbadense L.) çeşitlerinin türler arası melezlemelerle elde edilen hatların (G. hirsutum L. x G. barbadense L.) verim, verim unsurlarının belirlenmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1 (2): 97-105.
• Kaya, A. R., T. Eryiğit & B. Arslan, 2013. Kahramanmaraş koşullarında bazı pamuk (Gossypium hirsutum L. ve Gossypium barbadense L.) çeşitlerinin ve türler arası melezlemelerle elde edilen hatların (G. hirsutum L. x G. barbadense L.) lif teknolojik özelliklerinin belirlenmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3 (3): 65-72.
• Lacape J. M., T. B. Nguyen, B. Hau & M. Giband, 2007. “Targeted Introgression of Cotton Fibre Quality Quantitative Trait Loci Using Molecular Markers, 67-80”. In: Market-assisted selection: Current Status and Future Perspectives in Crops, livestock, forestry and fish. (Eds. E Guimarães, J. Ruane, B. Scherf, A. Sonnino & J Dargie), FAO: Rome, 494 pp.
• Öz, E., & H. Ü. Evcim, 2002. Makinalı hasadın pamuk lif teknolojik özellikleri üzerindeki etkilerinin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 39 (2): 119-126.
• TÜİK, 2022a. Türkiye İstatistik Kurumu bitkisel üretim istatistikleri (kütlü ve lif pamuk Türkiye ve Kahramanmaraş pamuk ekiliş, üretim ve verim değerleri). (Web sayfası: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr) (Erişim tarihi: 09 Eylül 2022).
• TÜİK, 2022b. Türkiye İstatistik Kurumu genel ticaret sistemi verileri (lif pamuk Türkiye ithalat miktar ve değerleri). (Web sayfası: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr) (Erişim tarihi: 09 Eylül 2022).
• Yıldız, Z. & H. Haliloğlu, 2017. Pamukta çeşit tercihinde dekara gelir yaklaşımı. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6 (ICAFOF Special Issue 12/21/17): 261-270. https://doi.org/10.17100/nevbiltek.334863