Kırsal alanların rekreasyon amaçlı kullanım olanakları: Bursa İli Karacabey İlçesi örneği

Yıl 2023, Cilt: 60 Sayı: 1, 1 - 17, 01.04.2023

Aysun Çelik Diba Şenay

https://doi.org/10.20289/zfdergi.1182317

Cited By: 1

Öz

Amaç: Kent merkezi dışındaki yerleşimler de dahil olmak üzere boş ve geniş alanlar kırsal alanlardır. Bu alanlar sahip oldukları doğal ve kültürel peyzaj değerleri açısından rekreasyonel kullanımda büyük öneme sahiptir. Çalışma kapsamında bu alanlardan biri olan Bursa’nın Karacabey ilçesinin rekreasyonel kullanım açısından potansiyelinin hesaplanması amaçlanmıştır.
Materyal ve Yöntem: Çalışmanın ana materyalini Bursa ilinin Karacabey ilçesinde bulunan 64 köy oluşturmaktadır. Çalışmanın yöntemi ise rekreasyon alanlarının beş maddesine ağırlıklı puan verilmesi esasına dayanmaktadır. Puanlama sonrası matematiksel işlemle hesaplamalar yapılmış ve elde edilen nicel veriler yorumlanmıştır.
Araştırma Bulguları: Çalışma sonucunda Karacabey ilçesinde rekreasyon potansiyeli çok düşük (%30>) köy bulunmadığı; 40 köy düşük (%30-45), 17 köy orta (%45-60), 5 köy yüksek (%61-75) ve 2 köyün de çok yüksek (%75<) rekreasyon potansiyeline sahip olduğu tespit edilmiştir.
Sonuç: Çalışma kapsamında mevcut doğal ve kültürel peyzaj değerleri ile altyapı tesislerinin, rekreasyon potansiyeli yüksek olan köylere büyük değer kattığı belirlenmiştir. Dolayısıyla bu değerlerin korunacağı ve kullanılacağı çeşitli rekreasyon türleri bu çerçeve içerisinde değerlendirilerek yeni öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Peyzaj planlama, rekreasyonel potansiyel, kırsal alan kullanımı, kırsal turizm, turizm ve rekreasyon, turizm kaynakları

Opportunities of using rural areas for recreational purposes: The case of the Karacabey District, Bursa Province

Öz

Objective: Empty and wide areas, including settlements outside the city center, are rural areas. These areas have great importance in recreational use in terms of their natural and cultural landscape values. Within the scope of the study, it aims to calculate the potential of the Karacabey district of Bursa, one of these areas, in terms of recreational use.
Material and Methods: The main material of the study consists of 64 villages located in the Karacabey district of Bursa province. The method of the study is based on the principle of assigning weighted points to five items of recreation areas. After scoring, calculations were made with basic mathematical operations, and the obtained quantitative data were interpreted.
Results: As a result of the study, it was determined that there are no villages in the Karacabey district with very low recreation potential (30%>); 40 villages are low (30-45%), 17 villages are medium (45-60%), 5 villages are high (61-75%) and 2 villages were also found to have a very high (75%<) recreational potential.
Conclusion: Within the scope of the study, it has been determined that the existing natural and cultural landscape values and infrastructure facilities add great value to the villages with high recreation potential. Therefore, various recreation types in which these values will be protected and used have been evaluated within this framework and new proposals have been developed.

Anahtar Kelimeler

Landscape planning, recreational potential, rural land use, rural tourism, tourism and recreation, tourism resources

Kaynakça

• Aazami, M. & K. Shanazi, 2020. Tourism wetlands and rural sustainable livelihood: The case from Iran. Journal of Outdoor Recreation and Tourism, 30: 100284. https://doi.org/10.1016/j.jort.2020.100284
• An, W. & S. Alarcón, 2020. How can rural tourism be sustainable? A systematic review. Sustainability, 12 (18): 7758. https://doi.org/10.3390/su12187758
• Aşur, F., 2017. Van kenti yakın çevresi kıyı alanı örneğinde sulak alanlar ve görsel peyzaj kalite değerlendirmesi. Turkish Journal of Agricultural and Natural Sciences, 4 (4): 506-515. https:// 10.15666/aeer/1702_18491864
• Bozkurt, S. G., 2016. Determination and evaluation of recreation resources of Gürün (Sivas) county. Journal of the Faculty Forestry Istanbul University, 66 (1): 318-328. https://doi.org/10.17099/jffiu.68635
• Buchwald, K., W. Harfst & E. Kraus, 1973. Gutachen für einen Landschaftsrahmen-plan, Bodensee Baden-Württemberg Ein Beitrag zur regionalen Entwicklung im BadenWürttembergischen Bodensegebiet. Ministerium für Ernahrung Landwirtschaft und Umwelt Baden-Württemberg, Stuttgart, 206 pp.
• Burton, A., O. Fritz, U. Proebstl-Haider, K. Ginner & H. Formayer, 2021. The relationship of climate change & major events in Austria. Journal of Outdoor Recreation and Tourism, 34: 100393. https://doi.org/10.1016/j.jort.2021.100393
• Çalışkan, H. & A. Çelik, 2017. Bursa İli Mustafakemalpaşa ilçesinin peyzaj değerleri ve rekreasyon potansiyelinin belirlenmesi üzerine araştırma. Uluslararası Turizm, Ekonomi ve İşletme Bilimleri Dergisi, 1 (2): 13-22.
• Çavuş, A. & P. Aker, 2021. Turgut Özal Tabiat Parkı’nın rekreasyon potansiyelinin belirlenmesi. Turizm Akademik Dergisi, 8 (1): 193-212.
• Çeken, H., T. Dalgın & N. Çakır, 2012. Bir alternatif turizm türü olarak kırsal turizmin gelişimini etkileyen faktörler ve kırsal turizmin etkileri. International Journal of Social and Economic Sciences, 2 (2): 11-16.
• Çelik Çanga, A., 2020. Tuz Gölü’nde rekreasyon turizm olanaklarının belirlenmesi. Atatürk University Journal of Agricultural Faculty, 51 (1): 21-31. https://doi.org/10.17097/ataunizfd.585677
• Çelik Çanga, A., T. Polat Üzümcü & İ. Çetin, 2016. Bursa ili Gölyazı Köyü'nün açık hava rekreasyon potansiyeli. International Journal of Social Economic Sciences, 6 (2): 32-40.
• Çetin, M. & H. Sevik, 2016. Evaluating the recreation potential of Ilgaz Mountain National Park in Turkey. Environmental monitoring and assessment, 188 (1): 1-10. https://doi.org/10.1007/s10661-015-5064-7
• Çetin, M., 2015. Evaluation of the sustainable tourism potential of a protected area for landscape planning: a case study of the ancient city of Pompeipolis in Kastamonu. International Journal of Sustainable Development & World Ecology, 22 (6): 490-495. https://doi.org/10.1080/13504509.2015.1081651
• Çetin, M., I. Zeren, H. Sevik, C. Çakır & H. Akpınar, 2018. A study on the determination of the natural park’s sustainable tourism potential. Environmental monitoring and assessment, 190 (3): 1-8. https://doi.org/10.1007/s10661-018-6534-5
• Çetinkaya, G., O. Uzun, F. Erduran, S. Açıksöz & F. Ilke, 2014. Sustainability of visual landscapes: a case study from Su La Lake, Turkey. Middle-East Journal of Scientific Research, 21 (6): 1011-1016. https://doi: 10.5829/idosi.mejsr.2014.21.06.21563
• Göker, G. & K. Ünlüönen, 2019. Açık alanda yapılan doğa temelli rekreatif etkinlikler ve destinasyon markalaşması: Ilgaz Dağı Milli Parkı örneği. Electronic Journal of Social Sciences, 18 (70): 774-789. https://doi. 10.17755/esosder.456817
• Grimes, S., 2000. Rural areas in the information society: diminishing distance or increasing learning capacity?. Journal of Rural Studies, 16 (1): 13-21.
• Gül, S. & A. Yılmaz, 2019. Samsun şehri kıyı şeridinin rekreasyon potansiyelinin Gülez’in açık hava rekreasyon potansiyelinin değerlendirilmesi yöntemi ile belirlenmesi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 17 (2): 318-344. https://doi: 10.33688/aucbd.567426
• Gülez, S. 1989. Park-Bahçe ve Peyzaj Mimarlığı. Karadeniz Technical University Faculty of Forestry Lecture Duplicates Series, 29: 213-214.
• Gülümser, A. A., T. Baycan Levent & P. Nijkamp, 2011. Türkiye’nin kırsal yapısı: AB düzeyinde bir karşılaştırma. İTÜ Dergisi/a, 9 (2): 133-144.
• İskender, A. 2019. Boş zaman ve rekreasyon ile turizm arasındaki ilişki üzerine akademik bir araştırma. Journal of Ankara Hacı Bayram Veli University Faculty of Tourism, 22 (1): 50-59.
• Karacabey Municipality, 2021. Karacabey’in Coğrafi Bilgileri. (Web page: https://karacabey.bel.tr/tr/karacabeyimiz/karacabeyin-cografi-bilgileri) (Data accessed: May 2021).
• Karaşah, B., 2017. Determination of users' preferences toward urban and rural recreation areas 'case of Artvin city'. Journal of Bartın Faculty of Forestry, 19 (1): 58-69.
• Kaya, L. G., M. Cetin & H. Doygun, 2009. A holistic approach in analyzing the landscape potential: Porsuk Dam Lake and its environs, Turkey. Fresenius Environmental Bulletin, 18 (8): 1525-1533.
• Kiemstedt, H., 1967. Zur Bevverlung der Landschaft fü r die Erholung. Evaluation zur Landespflege. Sonderheft; 1, Verlag Eugen Ulmer, Stuttgart.
• Koçyiğit, M. & M. Yıldız, 2014. The recreation applications in local administrations: The sample of Konya City. International Journal of Science Culture and Sport, 2 (Special Issue 2): 211-223. https://doi.org/10.14486/IJSCS193
• Kuter, N. & H. E. Ünal, 2013. Kırsal kalkınmada kırsal turizmin önemi. Kastamonu University Journal of Forestry Faculty, 13 (2): 192-201.
• Kutvan, A. & S. A. Kutvan, 2013. Turizm planlamasında destinasyon çekiciliklerinin ölçümü: Bir yöntem yaklaşımı. International Journal of Economics and Administrative Studies 11: 159-184.
• Li, C.-L., 2020. Quality of life: The perspective of urban park recreation in three Asian cities. Journal of Outdoor Recreation and Tourism, 29: 100260. https://doi.org/10.1016/j.jort.2019.100260
• Lindholst, A. C., O. H. Caspersen & C. C. K. van den Bosch, 2015. Methods for mapping recreational and social values in urban green spaces in the Nordic countries and their comparative merits for urban planning. Journal of Outdoor Recreation and Tourism, 12: 71-81. https://doi.org/10.1016/j.jort.2015.11.007
• Liu, P., S.-I. Li & D.-d. Gao, 2021. Construction of optimal development path of tourism management integration planning from the perspective of forest recreation. Fresenius Environmental Bulletin, 30 (4): 3211-3220.
• Meteoblue, 2021. Karacabey’in iklimi. (Web Page: https://www.meteoblue.com/tr/hava/historyclimate/ climatemodelled/karacabey_t%c3%bcrkiye_744537) (Data accessed: May 2021).
• Mumcuoğlu, N., 1996. Analysis of Recreation Demand and Planning Principles for Alemdağ Enterprise. Istanbul University, (Unpublished). Master Thesis, Istanbul, 103 pp.
• Nowaczek, A., 2003. Planning for selective use and ecologically compatible forms of outdoor recreation: One means of core area revitalization in the City of Waterloo, Ontario. University of Waterloo, (Unpublished). Master Thesis, Waterloo, 198 pp.
• Osman, U., D Figen, C. E. Guuml; lay, E. Fusun & A. I. Z. Sebahat, 2011. National and regional landscape classification and mapping of Turkey: Konya closed basin, Sugla Lake and its surrounding area. International Journal of Physical Sciences, 6 (3): 550-565. https://doi:10.5897/IJPS10.687
• Önaç, A. K., T. Birişçi, H. Gündel, N. Işıkel & E. Çalışkan, 2018. Üniversite öğrencilerinin rekreasyonel eğilimleri üzerine bir araştırma. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 55 (1): 1-9. https://doi.10.20289/zfdergi.390683
• Özer, E. & F. Çavuşoğlu, 2014. The effect of local events to rural tourism as a recreational activity. International Journal of Science Culture and Sport, 2 (Special Issue 2): 191-202. https://doi.org/10.14486/IJSCS191
• Peroff, D. M., G. G. Deason, E. Seekamp & J. Iyengar, 2017. Integrating frameworks for evaluating tourism partnerships: An exploration of success within the life cycle of a collaborative ecotourism development effort. Journal of Outdoor Recreation and Tourism, 17: 100-111. https://doi.org/10.1016/j.jort.2016.10.001
• Polat, S. & S. A. Polat, 2016. Rekreasyonel tabiat parklarının korunan alanlar kapsamında incelenmesi: Mersin İli örneği. Social Sciences, 11 (2): 85-115.
• Romagosa, F., 2018. Physical health in green spaces: Visitors’ perceptions and activities in protected areas around Barcelona. Journal of Outdoor Recreation and Tourism, 23: 26-32. https://doi.org/10.1016/j.jort.2018.07.002
• Sarıçam, S. & Ç. C. Hepcan, 2015. Porsuk Çayı Adalar mevkii ve çevresinin rekreasyonel kullanımının belirlenmesine yönelik bir araştırma. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 52 (1): 1-11. https://doi.org/10.20289/euzfd.27328
• Sibel, S. Ü. & E. Aslan, 2017. Istranca Yıldız Ormanlarının rekreasyon potansiyelinin Gülez Metodu İle değerlendirilmesi. Kesit Akademi Dergisi, 9: 83-107.
• Surat, H., 2017. Gülez Yöntemine göre Deriner Baraj Gölü ve yakın çevresi rekreasyonel potansiyelinin değerlendirilmesi ve alan kullanım önerilerinin geliştirilmesi. KSÜ Journal of Nature Sciences, 20 (3): 247-257. https://doi.org/10.18016/ksudobil.289461
• Tozkoparan, U., Y. Atayeter & O. Yayla, 2020. Altınpınar (Limni) Gölü (Torul/Gümüşhane) ve yakın çevresinin rekreasyon potansiyelinin belirlenmesine yönelik bir yöntem uygulaması. Doğu Coğrafya Dergisi, 25 (44): 61-84. https://doi.org/10.17295/ataunidcd.746754
• Tülek, B., 2021. Determination of recreation potential with using Gülez Method in Çankırı Kadınçayırı Natural Park example. ISPEC Journal of Agricultural Sciences, 5 (1): 227-234. https://doi.org/10.46291/ISPECJASvol5iss1pp227-234
• Uzun, S. & H. Müderrisoğlu, 2010. Kırsal rekreasyon alanlarında kullanıcı memnuniyeti: Bolu Gölcük ormaniçi dinlenme yeri örneği. SDU Faculty Forestry Journal, A (1): 67-82.
• Wanner, A., G. Seier & U. Pröbstl-Haider, 2020. Policies related to sustainable tourism–An assessment and comparison of European policies, frameworks, and plans. Journal of Outdoor Recreation and Tourism, 29: 100275. https://doi.org/10.1016/j.jort.2019.100275
• Yang, J., J. Sun, Q. Ge & X. Li, 2017. Assessing the impacts of urbanization-associated green space on urban land surface temperature: A case study of Dalian, China. Urban Forestry & Urban Greening, 22: 1-10. https://doi.org/10.1016/j.ufug.2017.01.002
• Yeşil, M. & M. Güzel, 2021. Ordu ili Asarkaya Kent Ormanı ve Yoroz Kent Ormanı ile Çınarsuyu Tabiat Parkı ve Ulugöl Tabiat Parkı'nın rekreasyonel potansiyel yönünden karşılaştırılması. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 11 (3): 975-987. https://doi:10.17714/gumusfenbil.860626
• Yılmaz, H., B. Karaşah & E. Erdoğan Yüksel, 2009. Gülez yöntemine göre Kafkasör Kent Ormanı'nın rekreasyonel potansiyelinin değerlendirilmesi. Artvin Çoruh University Faculty of Forestry Journal, 10 (1): 53-61.
• Zaizhi, Z., 2000. Landscape changes in a rural area in China. Landscape and Urban Planning, 47 (1-2): 33-38. https://doi.org/10.1016/S0169-2046 (99)00069-9
• Zhang, H., B. Chen, Z Sun & Z. Bao, 2013. Landscape perception and recreation needs in urban green space in Fuyang, Hangzhou, China. Urban Forestry & Urban Greening, 12 (1): 44-52. https://doi.org/10.1016/j.ufug.2012.11.001